Hezueri: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
4. lerroa:
== Eragileak ==
Hezueria atakearen arrazoia [[hiperurizemia]] da, alegia, azido urikoak odolean maila normaletik gora zirkulatzea. Substantzia horrek giltzaduretan pilatzen diren kristalak sortzen ditu, artikulazioetan mina eta hantura eraginez.<ref name="berria">{{erreferentzia | izena = Jabier| abizena = Agirre| url= https://www.berria.eus/paperekoa/1515/033/001/2011-11-01/hezueria-edo-azido-urikoaren-gehiegikeria.htm |izenburua = Hezueria edo azido urikoaren gehiegikeria | argitaletxea = ''Berria'' egunkaria, 2011ko azaroak 1, CC BY-SA 4.0, berria.eus |sartze-data=2020-10-26}}</ref>
Azido urikoa modu naturalean sortzen da gure gorputzean, [[purina]] izeneko zenbait [[proteina|proteinen]] metabolismoaren ondorioz. Baina gure gorputzean purina gehiegi baldin badaude, azido uriko gehiegi kontzentratzen da. Odoleko azido urikoaren zifrak 7 mg/dl-tik gora badaude gizonezkoetan, edo 6 mg/dl-tik gora emakumeetan, hezueria jasateko arriskua areagotu egiten da, batez ere neurri horiek luzaroan irauten badute.<ref name="berria"/>
== Etiologia ==
* Hezueri primarioa. Arruntena da.
* Hezueri sekundarioa, bestelako gaixotasunen batek sortutakoa (hezueri metabolikoa, giltzurrunekoa
▲* Hezueri sekundarioa, bestelako gaixotasunen batek sortutakoa (hezueri metabolikoa, giltzurrunekoa, ...), edota zenbait botika (diuretikoak, antitumoralak, etab.) ahoratu ondoren agertzen dena, edota alkoholismo-ostekoa.<ref name="elhuyar"/>
== Deskribapen klinikoa ==
Odolean azido urikoaren neurria igotzeak ez dakar berez inolako sintomarik. Horregatik, sarritan hezueria atake bat agertzean izango du pertsonak gaitzaren berri. Eta kontuan hartu behar da, gainera, azido urikoa altu duten pertsona guztiek ere ez dutela era horretako atakerik izango.<ref name="berria"/>
=== Eraso akutua ===
Hau da guztietan usuena eta garrantzitsuena. Azido urikoak kristalak sortzen ditu, giltzaduretan orratzak balira bezala sartzen direnak. Kristalak pilatzeko lekurik usuena oineko behatz potoloa izaten da, baina beste giltzadura batzuetara ere zabal daiteke. Minaz gainera hantura, azalaren gorritzea eta tenperaturaren igoera gertatuko dira erasandako artikulazioan.<ref name="berria"/> Eboluzioa sendatze-alderakoa izaten da, erabat, ordu edo egun batzuetan; oso arraroa da asteak irautea. Pertsona batzuek eraso bakarra edukiko dute bizitza osoan. Beste batzuek, ordea, krisiak maiz izaten dituzte; gero eta gogorragoak gainera.<ref name="elhuyar"/>
=== Artropatia kronikoa ===
31 ⟶ 29 lerroa:
== Tratamendua ==
Jokatzeko modua gaitzaren larritasunaren araberakoa izango da, baina automedikazioa erabat baztertua dago kasu guztietan. Beraz, edozein susmoren aurrean, medikuarengana jo behar da, botikak hartzen edo erremedio bitxiak saiatzen hasi gabe.<ref name="berria"/>
Hezueria atake baten aurrean, medikuak [[antiinflamatorio ez-esteroide]]ak (AIEE) errezetatuko ditu, kopuru handian. Eta urdaileko arazoak baztertzeko, botika horiekin batera babesle gastriko bat hartzea gomendatzen da. Atsedena hartu behar da, erasandako lekuaren mugimendu edo presio oro saihestuz, mina gehitu egin baitezakete. Horretarako, onena etzanda egotea da, eta behar izanez gero, giltzadura ohol batekin immobilizatzea. Hantura gutxitzeko, giltzadurari goian eustea gomendatzen da. Eta gauez, oheko arropa altxatzeko haga edo makilatxo bat jarri ohe barruan, [[maindire]]ak mindutako giltzadura ukitu ez dezan.<ref name="berria"/>
Behin hezueria atakea kontrolatu ondoren, helburua izango da odolean azido urikoaren neurri normalak lortzea. Horretarako, gorputzean azido urikoaren produkzioa murrizten duten botikak daude, eta baita bere ezabatze edo iraizpena errazten dutenak ere. Baina medikuak errezetatuko ditu beti horrelakoak, eta sekula ere ez atakea den bitartean, gaixoaren egoera larriagotzera irits baitaiteke.<ref name="berria"/>
== Prebentzio neurriak ==
Ondorengo neurriok gorputzeko azido urikoaren neurriak kontrolatzen, eta bide batez, hezueria atake bat izateko arriskua gutxitzen ere laguntzen dute:<ref name="berria"/>
* Ura edatea. Azido urikoaren kristalak disolbatzen eta giltzurrunetan barrena kanporatzen laguntzen du neurri horrek. Kasu honetan mineralizazio mailarik ahuleneko ura gomendatzen da, giltzurrunetako funtzioa bizkortu eta likidoen kanporatzea estimulatzen duelako.
* Pisua galtzea. Pisu idealean egon ezkero, gaitz hau jasateko arriskua nabarmen gutxitzen da. Kontuan eduki behar da, hala ere, dieta gogorregiek hezueria atake bat eragin dezaketela. Hobe da, beraz, pisua, pixkanaka, modu gradualean galtzea.
• Dieta osasungarria egitea. Aski da ohitura dietetiko kaltegarriak bazterrera uztea. Azido urikoaren neurri altuak izateko arriskua duen pertsona baten jan neurriak hala izan behar du: neurritsua proteinetan —[[haragi]]a, arraina, [[esneki]]ak, [[arrautza]]k…—, urria [[gantz]]etan —haragi gorriak, [[hestebete]]ak, opil industrialak…—, eta altua karbohidratoetan —[[ogi]]a, [[pasta (orea)|pasta]], [[arroz]]a…—. [[Kafe]]aren eta [[alkohol]]aren kontsumoa ere saihestea komeni da.
== Epidemiologia ==
48. lerroa:
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda|30em}}
== Kanpo estekak ==
| |||