Japoniar Inperioa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xabi22 (eztabaida | ekarpenak)
Xabi22 (eztabaida | ekarpenak)
123. lerroa:
 
=== Garapen ekonomikoa ===
Modernizazio prozesua Meiji gobernuak zuzenean gainbegiratu zuen eta baliabide ugarirekin hornitu zuen, gobernuaren jardunaren ardatz bihurtu baitzen. Gainera, gobernuak harreman estua izan zuen modernizazio lanetan konpainiakorporazio elkarte batekin, ''[[zaibatsu]]'' izena eman zitzaiena, zeinaren kide ziren [[Mitsui]] edo [[Mitsubishi]], besteak beste. Mendebaldeko teknologia beregatuzbereganatuz eta eraldatuz, Japoniak Asiako [[Manufaktura|manufakturatutako]] merkantzien gehiengoaren gaineko kontrola eskuratu zuen laster, lehenik [[Ehungintza|ehungintzan]] indarra hartu ondoren. Herrialdearen egitura ekonomikoa oso [[Merkantilismo|merkantilista]] bihurtu zen, lehengaiak inportatzen baitzituen eta ondoren bukatutako produktuak esportatu. Izan ere, Japonia ez zen aberatsa lehengaien aldetik.
 
Erreforma ekonomikoak egin ziren, hala nola, [[Yen|yena]] ezarri zen ([[Diru|moneta]] bateratu modernoa), [[Banku|bankuei]], [[Merkataritza|merkataritzari]] eta [[Zerga|zergei]] buruzko legeak erreformatu ziren, [[Burtsa (merkatua)|burtsak]] eratu ziren eta komunikazio sareak eraiki ziren. GonbernuakGobernuak, haiseranhasieran, modernizazio ekonomikoan ezinbesteko parte-hartzea izan zuen, "eredu-fabrikak" eraikitzea eginduagindu baitzuen, herrialdea modernizaziora bideratzeko asmoarekin. Baina, trantsizio-fase hori ez zen motza izan. 1890eko hamarkadan hasi ziren nabaritzen Meiji gobernuak Japonia herrialde kapitalista bihurtzeko egindako saiakeren fruituak, jada gobernuak lortu baitzuen erakunde moderno eta kapitalisten erreferentzia marko zabal bat eraikitzea. Garai hartarako, gobernuak modernizazioaren gaineko kontrol txikiagoa zuen, aurrekontu arazoengatik bereziki. ''Daimyōs[[Daimyō]]''-ak zirenen artetik askok, gorantz zihoazen industrietan inbertsio handiak egin zituzten, euren bizi[[erretiro]]-[[Pentsio|pentsioak]] ordainaldi bakarrean ordaindu zirelako, eta horrela, aberastea lortu zuten askok.
 
Tokugawa-Meiji trantsizioa amaitu zenean, Japonia modernizatua jaio zen. Hasiera-hasieratik, Meiji agintariek bere egin zuten [[Merkatu-ekonomia|merkatu-ekonomiaren]] kontzeptua eta [[Merkataritza-askatasun|merkatu askeko]] [[kapitalismo]] ingeles eta estatubatuarra hartu zuten eredutzat. 1868tik aurrerako Japoniar ekonomia hazkunde azkarrak eta egitura-aldaketek ezaugarritu zuten. Hasieran, ekonomiak hazkunde apala izan zuen eta gehienbat japoniar nekazaritza tradizionalean oinarritu ziren finantza-industria modernoari eman zitzaizkion laguntzak. [[Errusiar-Japoniar gerra]] lehertu zenean (1904ean), Japoniako lanbideen %65 eta [[Barne produktu gordin|Barne Produktu Gordinaren]] (BPG) %38 nekazaritzaren mende zeuden, baina industria modernoa jada hasia zen hedatzen. 1920ko hamarkadaren bukaerarako, manufaktura- eta meatzaritza-industriek BPGaren %34a ordezkatzen zuten, nekazaritzak aldiz %20a. Garraioa eta komunikazioa ere garatu egin ziren, garapen industrial astunak aurrera egin zezan.
 
1894tik, Japonia [[Taiwan]], [[Korea]], [[Mantxuria]] eta [[Txinako Herri Errepublika|Txina Iparraldeko]] zenbait lurretan zabaldu zen. Hala, Japoniak eragite-ahalmen esanguratsua lortu zuen arlo politiko eta ekonomikoan, beste herrialdeek jar zakizkiokeen lehengai-[[Bahidura|bahidurak]] edo itsas-bideen blokeoak saihestuz, eta bere garapen ekonomiko azkarra ziurtatuz. Japoniak garrantzia handia eman zion [[Armada|armadari]], bere garapen ekonomikoa eta aberastasuna mantentzeko ezinbestekotzat jotzen baitzuen. Gainera, Japoniak beldur handia izan zien beste herrialdeek bere kontra hartu zitzaketen neurri estrategikoei, Japoniar uhartea eskasa baita lehengai aldetik eta ezinezkoa izango zitzaiolako garapena mantentzea inguruko lurrekiko merkataritzarik gabe.
 
== Erreferentziak ==