Informazio teknologia: berrikuspenen arteko aldeak

'''Informazio teknologia''' ('''IT''') [[Ordenagailu|ordenagailuenordenagailu]]en [[Datua (informatika)|datuak]] edo [[Informazio|informazioainformazio]]a gordetzeko, berreskuratzeko, bidaltzeko edo aldatzeko erabilera da, batzuetan negozioen edo beste enpresen testuinguruan. IT [[Informazio eta komunikazio teknologiak|informazio eta komunikazio teknologiaren]] (IKT) azpimultzoa da. '''Informazio teknologiako sistema''' bat ('''IT sistema''') orokorrean informazio, komunikazio edo, espezifikoki esanda, konputagailu sistema bat – [[hardware]], [[software]] eta [[Periferiko (ordenagailua)|periferiko]] guztien ekipamendua daukana – izan daiteke, pertsona-talde mugatu batez bideratuta dagoena.

Gizakiek [[Mesopotamia|Mesopotamiako]]ko [[Sumer|sumertarraksumer]]tarrak [[idazketa]] garatu zutenetik, K.a. 3000 urtean gutxi gorabehera, datuak gorde, bidali eta aldatu dituzte. Hala ere, ''informazio teknologia'' terminoa agertu zen lehen aldia 1958an izan zen, [[Harvard Bussiness Review]] aldizkarian. Harold J. Leavitt eta Thomas L. Whisler "teknologia berriak ez dauka oraindik hitz zehatz bat esleituta. Informazio teknologia izendatu beharko genuke" adierazi zuten.<ref>{{Erreferentzia|izena=Harold J.|abizena=Leavitt|izenburua=Management in the 1980’s|abizena2=Whisler|izena2=Thomas L.|data=1958-11-01|url=https://hbr.org/1958/11/management-in-the-1980s|aldizkaria=Harvard Business Review|alea=November 1958|issn=0017-8012|sartze-data=2019-11-26}}</ref>

Konputazioari laguntzeko [[Makina|makinakmakina]]k milaka urtez erabili izan dira. [[Antiziterako mekanismoa]], K.a. lehen mendean sortua, lehen [[ordenagailu analogiko]] ezaguna da, eta lehen engranaje mekanismoa ere izan zen. Erabilitako prozesatzeko eta biltegiratzeko teknologian oinarrituta, lau garai bereizi ditzakegu IT-ren garapenean: aurre-mekanikoa (K.a. 3000-K.a. 1450), mekanikoa (1450-1840), elektromekanikoa (1840-1940) eta elektronikoa (1940-gaur egun arte).<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Informazio Teknologia Berriei Buruzko Mintegia - Euskonews|hizkuntza=eu|url=http://www.euskonews.eus/zbk/1/informazio-teknologia-berriei-buruzko-mintegia/ar-0001001001E/|aldizkaria=www.euskonews.eus|sartze-data=2019-11-26}}</ref>

[[Ordenagailu elektroniko|Ordenagailu elektronikoak]]ak, [[Errele|erreleakerrele]]ak edo [[Balbula|balbulakbalbula]]k erabiltzen zituztenak, 1940ko hasieran agertu ziren. [[Zuse Z3]] elektromekanikoa, 1941ean burutua, munduko lehen ordenagailu [[Programagarri|programagarriaprogramagarri]]a izan zen, eta estandar modernoak informatikako makina osotzat har litekeen lehen makina. [[Colossus]], Bigarren Mundu Gerran alemaniar mezuak deszifratzeko garatu zen makina, lehenengo ordenagailu elektroniko digitala izan zen.

1940ko hamarkadaren amaieran [[Transistore|transistoreentransistore]]en garapenak [[Bell Laborategiak|Bell Laborategietan]] ordenagailu belaunaldi berriak energia kontsumoa asko murriztuz diseinatzea ahalbidetu zuen. Eskuragarri egon zen lehen konputagailu programa komertziala, [[Ferranti Mark I|Ferranti Mark I-a]], 4050 balbula eta 25 kilowatt-eko kontsumo potentzia zuen.

Lehen [[Diskodisko gogor|disko gogorra]]ra IBMk atera zuen 1956. urtean, [[305 RAMAC]] konputagailu sistemaren konponente bezala. Gaur egungo datu digital gehienak disko gogorretan magnetikoki gordetzen dira, edo [[CD-ROM]]-etan optikoki. 2002. urtetik aurrera, datuak gailu analogikoetan gordetzetik gailu digitalera gordetzera pasa da.<br />

Administraziorako Datu Base Sistemak 1960ko hamarkadan agertu ziren, datu kantitate handia gordetzeko eta modu azkar eta fidagarri batean lortzeko. Mota honetako lehenengo sistema [[IBM|IBMko]]ko ''[[Information Management System]]'' (IMS) izan zen, eta 50 urte geroago erabiltzen jarraitzen da. IMSk datuak biltegiratzen ditu [[hierarkikoki]], baina 1970ko hamarkadan [[Ted Codd-ek]] ilara eta zutabeen araberako datu biltegiraketarako modelo bat proposatu zuen. 1981ean, lehen datu-baseen kudeaketarako sistema erlazional (ingelesetik: ''Relational Database Management System'' (RDBMS)) komertziala atera zuen [[Oracle-k]].<br />

Datubaseen modelo erlazionala programazio lengoaia independente bat aurkeztu zuen ({{lang-en|Structured Query Language}}, [[SQL]]), [[Aljebraaljebra erlazional|aljebra erlazionalean]]ean oinarrituta. "Data" eta "informazio" hitzak ez dira sinonimoak. Biltegiratutako edozer da datu, baina antolatzen badugu eta esanahi bat ematen badiogu, informazio bilakatzen da. Munduko datu gehienak desantolatuta eta gailu fisiko desberdinetan kokatuta daude. [[Datu biltegiak]] 1980ko hamarkadan garatzen hasi ziren arazo hau ekiditeko.

Negozioaren testuinguruan, [[Informazio Teknologiaren Amerikako Elkartea|Informazio Teknologiaren Amerikako Elkarteak]]k (ingelesez Information Technology Association of America) IT "ordenagailuetan oinarritutako informazio sistemen azterketa, diseinua, garapena, aplikazioa, ezarpena, laguntza edo kudeaketa" definitu du.

* [[Zabor-posta]] sortzea

* [[Pirata informatiko|Pirata informatikoak]]ak Sareko datu-baseetara sartzea

* Webguneek erabiltzaileen jarduerak kontrolatzeko [[Cookie|cookieakcookie]]ak edo [[Spyware|spyware-ak]] instalatzea

* [[Ezagutzaren gizarte|Ezagutzaren gizartea]]a