14:53, 27 ekaina 2020ko berrikusketa aldatu Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.260 edits tNo edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		08:39, 28 ekaina 2020ko berrikusketa aldatu desegin Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.260 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
14. lerroa: Giza barea [[abdomen]]aren atzealdean dago, ezkerreko [[giltzurrun]]aren gainean, 9. eta 12. saihetsen artean eta hauen azpian. 13-15 cm izaten da luze, 7 cm inguru zabal, eta 3-4 cm lodi; 200 gr inguruko pisua du. Kolore gorri urdinxka du eta itxura biribildua. [[Ehun konektibo]]zko kapsula batez inguraturik dago, eta kapsularen irtenuneak barearen barrunbera sartzen dira, eta bitan banatzen dute mamia: mami zuria barnealdean, eta mami gorria aurrekoaren inguruan. Mami zuria da berez linfoideoa, eta B eta T linfozitoz osaturik dago, [[arteriola]] baten inguruan. Mami gorria, berriz, odolez betetako [[sinu benoso]]z eta [[eritrozito]]z osatua da.<ref name="olivares">{{erreferentzia \| izena = María José\| abizena = Olivares \| url= http://klasikoa.eimakatalogoa.eus/objetos/Odola.pdf \|izenburua = Odola, linfa-sistema eta immunitate-sistema \| argitaletxea = Lanbide ekimena, klasikoa.eimakatalogoa.eus \|sartze-data=2020-6-25}}</ref> == ~~Funtzioa~~Funtzioak == Hiru funtzio nagusi ditu: Organismoaren babeserako garrantzi handiko organoa da barea. Gauza frogatua da [[umeki]]arengan, laugarren hilabetetik zazpigarrenera bitartean, odolaren morfologia gai guztiak sortzen laguntzen duela. Jaioz geroztik [[linfozito]]ak eta agian [[monozito]]ak besterik ez ditu neurtzen. Baina gaixoaldietan gerta daiteke bareak berriro odolgintza eginkizuna hartzea. [[Fagozito\|Zelula fagozitatzaileen]] bidez hainbat [[mikroorganismo]] deuseztatzeko eta [[antigorputz]]ak sortzeko gaitasuna du. Odolaren zelulak kontrolatzen ditu, [[globulu zuri]]ak sortzen eta gastatutako [[globulu gorri]]ak deuseztatzen baititu. Odolaren biltegia ere bada barea; odol asko biltzen duen zain sarea du, hala behar denean, ariketa fisikoak egiten direnean adibidez. Kasu horietan, bareak min ematen du. Gorputzaren zenbait eritasunen ondorioz barearen hantura izaten da eta barean bertan ere sor daitezke gorabeherak; behar den tokian ez badago, barea kutsatzen denean, etab. * Immunitatea. Funtsezko zeregina burutzen du immunitate zelularrean eta humoralean. Hainbat [[mikroorganismo]] deuseztatzeko eta [[antigorputz]]ak sortzeko gaitasuna du, [[fagozito\|zelula fagozitatzaileen]] bitartez. Odolaren bidez [[antigeno]] arrotzak iristen zaizkionean, [[M immunoglobulina]]k ekoizten ditu. Horrezaz gainera, organo linfatiko sekundario garrantzitsua da, [[gongoil linfatiko]], [[amigdala]] eta [[Peyer-en plaka\|Peyer-en plakekin]] batera. [[T linfozito\|T]] eta [[B linfozito]]ak pilatzen ditu, eta [[opsonina]]k ekoizten. * [[Hematopoiesi]]a. Haurdunaldian, laugarren hilabetetik zazpigarrenera bitartean, [[hematopoiesi\|organo hematopoietiko]] nagusia da. Jaiotzaren ondoren [[hezur-muin]]ak ordezten badu ere, zenbait gaixotasun hematologikotan gerta daiteke bareak berriro eginkizun hori hartzea. ~~== Barea eta immunitate-sistema ==~~ Barea [[immunitate-sistema]]ren organo garrantzitsua da, [[gongoil linfatiko]], [[amigdala]] eta [[Peyer-en plaka\|Peyer-en plakekin]] batera. Immunitate-sistemaren bigarren mailako organoak dira aipatutakoak, linfozitoak eta immunitate-sistemaren beste zelula batzuk pilatzen dituztenak. * Odol-zelulen kontrola. [[Eritrozito]] eta [[plaketa]] zaharrak edo akastunak suntsitzen ditu, [[makrofago]]en bitartez.<ref name="olivares"/> Barea erauzten bada, hezur-muinak eta gibelak egiten dute funtzio hori. Eritrozito, leukozito eta plaketen biltegia da. Aspalditik jakiten da barearen erauzketak [[infekzio]]ak harrapatzeko joera areagotzen duela. Izan ere, bareak funtsezko zeregina burutzen du [[immunitate]] zelularrean zein humoralean. [[Linfozito]]ak (T eta B linfozitoak) pilatzen ditu organo honek eta [[opsonina]]k ere ekoizten ditu. [[Antigeno]] arrotzak odolaren bidez barera iristen direnean, honek [[M immunoglobulina]]k sortzen ditu. == Gaixotasunak eta nahasmenduak == Gorputzaren zenbait eritasunen ondorioz barearen hantura izaten da eta barean bertan ere sor daitezke gorabeherak; behar den tokian ez badago, barea kutsatzen denean, etab. Barearen erauzketak [[infekzio]]ak harrapatzeko joera areagotzen du. == Erreferentziak ==

Bare (organoa): berrikuspenen arteko aldeak