Mudejar artea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Cite web +erreferentzia)
2. lerroa:
'''Mudejar artea''' Iberiar penintsularen erresuma kristautean garatzen den estilo berezia da. Arte honek [[Hispano-arabiar artea]]ren eragian zuzena erakusten du. Modu batez penintsulako [[Erdi Aro]]ko komunitate desberdinen elkarbizitzaren ondorio zuzena zen. Kronologikoki [[XII. mende]]tik [[XVI. mende]]ra garatu zen. Mudejar artean [[erromaniko]]aren, [[gotiko]]aren [[pizkundea]]ren eta aipatutako arabiar artearen elementuak nahastu ziren.
 
"Mudejar artea"ren kontzeptua [[Amador de los Ríos]]ek sortu zuen, [[1859]]an, [[San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademia]]ra sarrera hitzaldian; hitzaldiak “El estilo mudéjar, en arquitectura” izenburua zuen.<ref>{{Cite weberreferentzia|url=Rafael López Guzmán. ''Arquitectura mudéjar''. Cátedra. ISBN 84-376-1801-0.|izenburua=|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>
 
== Jatorria ==
XIX. mendeaz geroztik, Mudejar Iberiar penintsulako kristau lurraldeetan praktikatzen zen arteari esaten zitzaion, nagusiki, [[mudejar]] eta [[morisko]] herritarrek egiten zutena. Fenomeno indigena eta erabat hispanikoa izan omen zen, nahiz eta Ameriketara bidaiatu ere, Espainiako [[kolonialismo|kolonietara]] alegia. Funtsean, kristautasunerako estilo bat da, hispanomusulmana estiloaren eraginarekin, beste estilo horren elementuak eta materialak sartzen dituena. Baina gaur egun, arte hispanikoaren historiografiaren ikertzaile askok zalantzan jartzen du benetan mudejar artea berezko estilo artistikoa izan zela.<ref>{{Cite weberreferentzia|url=Juan Carlos Ruiz Souza: «Le style mudéjar en architecture cent cinquante ans après». Perspective, 2, 2009, 277-286 or.|izenburua=|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>
[[Fitxategi:Fachada Capilla Real o Capilla de Indios.jpg|thumb|Errege Kaperaren fatxada [[Cholula]]n, Mexikon.]]
Mudejarren artean garrantzi handia zuen eraikuntza maisua edo langilea. Hauek, italiar estiloaren aurrez aurre jarrita, ez zuten harria erabiltzen, teila, igeltsua, harlandua, egurra, azulejuak, ordea. Al-Andalus desagertu zenean mudejar langileak garaituen artean zeuden eta horrek langile merkeak bihurtu zituen, irabazleen eta aberatsen azpian.
16. lerroa:
* [[Ferra arku]]aren [[erdi puntuko arku]]aren erabilera.
* Barruko patioak.
* Batez ere arkitektura zibilean garatu zen: jauregiak, alkazarrak... Dena dela, badira ere eraikin erlijioso asko.<ref>{{Cite weberreferentzia|url=Juan Carlos Ruiz Souza: «Le style mudéjar en architecture cent cinquante ans après». Perspective, 2, 2009, 277-286 or.|izenburua=|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>
 
<gallery>