Halterofilia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Cite web +erreferentzia)
5. lerroa:
Halterofilia [[Erdialdeko Europa|Europa Erdialdean]] [[XIX. mendea|XIX. mendean]] garatu zen, izan ere, garai horretan tabernetan indar erakusketak egiteko ohitura zegoen, ertz bakoitzean bola bat zuten barrak erabiliz. Mende horren bukaeran esklusiboki zirkuko profesionalek praktikatzen zuten, baina geroago ''amateur'' mailan jarduten hasi ziren. Kirol olinpikoa izatera pasatu zen [[1896ko Udako Olinpiar Jokoak|1896ko Atenasko Joko Olinpikoetan]], baina gizonezkoentzat bakarrik, emakumezkoen modalitatea ez baitzen [[2000ko Udako Olinpiar Jokoak|2000ko Sidney-ko Joko Olinpikoetara]] arte sartu.
 
Espainako Estatu mailan izan diren lehenengo haltera olinpikoak Jose Luis Izquierdo eta Rodriguez Lafuente izan ziren [[1960ko Udako Olinpiar Jokoak|1960ko Joko Olinpikoetan]] eta horien ondoren Francisco Mateos eta Joaquin Valle etorri ziren, besteak beste <ref name=":0">{{Cite weberreferentzia|url=https://web.archive.org/web/20100519080210/http://www.telefonica.net/web2/halterofilia/historia/h|izenburua=Historia de la Halterofilia|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>.
 
== Historia ==
14. lerroa:
Historialari gehienek pisu altxaketaren aitzindaritzat [[Crotonako Milon]] borrokalari greziarra dute. [[K. a. VI. mendea]]n Grezia “Indarraren Garaia” izenaz ezagutzen zen eta bertan ezarri ziren gaur egungo halterofiliaren oinarriak.
 
XIX. mendean, gehienbat Europa Erdialdean, tabernetan indar erakusketak egiteko ohitura zegoen, egiteko alde bakoitzean metalezko bola bat zuten burdinazko barrak erabiltzen zirela. Mende bukaeran halterofilia zirkuko profesionalek esklusiboki praktikatzen zuten (aipagarrienak [[Saxon anaiak]]) eta aurrerago amateur mailan jarduten eta kluben arteko lehiaketak egiten hasi ziren <ref>{{Cite weberreferentzia|url=https://web.archive.org/web/20100519080210/http://www.telefonica.net/web2/halterofilia/historia/historia.htm|izenburua=Historia de la Halterofilia|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>
 
1896an Atenasen ospatu zen lehenengo Joko Olinpiko Modernoan (halterofilia horren parte izan zen) non [[Launceston Elliot]] ingelesa gailendu zen esku batekin 71kg altxatu ondoren. 1900. Urtean ez zen lehiaketarik ospatu. [[1904ko Udako Olinpiar Jokoak|1904ko Saint Louiseko Joko Olinpikoetan]] [[Pericles Kakousis]] greziarrak 111,67kg altxatu zituen.
24. lerroa:
1905ean Parisen Nazioarteko Federazioa sortu zen eta hamalau herrialdek osatzen zuten, hortik abiatuta Federazio Nazionalak sortuz.
 
1920an Nazioarteko Halterofilia Federazioa ezarri zen gaur egun International Weightlifting Federation ([[Intern|IWF]]) izenaz ezagutzen duguna eta hainbat herrialdeko federazioez osatuta dagoena. Entitate horren helburua nazioarte mailan egiten diren halterofilia topaketak kontrolatu eta erregulatzea da, errekorrak homologatzeaz gain.<ref>{{Cite weberreferentzia|url=http://www.iwf.net|izenburua=International Weightlifting Federation (IWF)|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>
 
Lehiaketetako irabazleak urtez urte aldatzen joan dira:​ mende hasieran [[Austria]], [[Alemania]] eta [[Frantzia]] gailentzen ziren, ondoren [[Egipto]] eta urte batzuen ondoren [[Ameriketako Estatu Batuak]]. 1950eko eta hurrengo hamarkadetan [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|Sobietar Batasune]]<nowiki/>ko atletak gailendu ziren eta beraien aurkaririk nagusiena [[Bulgaria]] izan zen. 90. hamarkadaren erditik aurrera, ordea, [[Turkia]], [[Grezia]] eta [[Txinako Herri Errepublika|Txina]] nagusitzen dira, gizonezko kategorian [[Georgia]] eta emakumezkoetan Txina, zehazki. Hala eta guztiz ere, orokorrean, [[Europa]] da mundu mailako kontinenterik indartsuena.