Greziako Aro Iluna: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
12. lerroa:
 
=== Itsasoko herrien tesia ===
Aro Ilunaren hasiera ere itsasoko herrienherri batzuen inbasioekin lotu izan da. Egiptoko kostaldeko herrietan urte horietan horrelako inbasioen testigantzak daude eta, halaber, Mizenastar jauregien txikizioa, kronologikoki, antzeko urtetan dokumentatu dira. Testu batzuen interpretazioak dio, esaterako, [[Pilos]] hirian horrelako inbasioen beldur bizi zirela. Inbasio horiek [[Hititen Inperioa]]ren erorketarekin lotu izan dira: inperio horren amaierak [[Brontze Aroa]]<nowiki/>n bizi izandako oreka eta merkataritza sarea puskatu zuen. Ondorioz, nomada edo sasinomada ziren herri asko libre sentitu ziren horrelako ekintzak eta erasoak burutzeko.
 
Dena dela, inoiz ez da oso garbi egon hainbeste herriren aldi bereko erasoak martxan jartzeko azalpena izan daitekeenik inoiz ez da oso garbi egon. Bat-batean herri txiki asko zibilizazio handien aurka aritzeko gauza izatea ez da erraza ulertzeko. Egeo itsasoko uharte askotan ez da inbasio horien aztarnarik ikusi, gainera, eta barrualdeko beste batzuetan, ordea, bai.
 
HalaberDirudienez, herri erasotzaile horiek arma berriak zituzten: ezpata luzeak eta [[xabalina]]k. Agian horiek hiri-estatuei aurre egiteko abantaila eman zitzaien eta horretaz baliatu ziren.
 
=== Barruko arazoak ===
Mizenastarren arteko gatazkak txikizio horien jatorria izan daitezke. Agian, herrien matxinadak [[aristokrazia]]ren aurka eman ziren. Horren ondorioz baliabideak gutxitzea ondorioagerta izan litekezitekeen. Baina horrek ez du azaltzen zergatik gune txikiagoak utziak gelditu ziren. Agian, kultiboen gutxitzeak eta zergen handitzeak populazioaren pobretzea ekarri zuen eta, azkenean, herrixka horiek uztearen fenomenoa.
 
=== Arazo naturalak ===