17:07, 5 abendua 2019ko berrikusketa aldatu Aosbot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 344.861 edits t Autoritate kontrola jartzea ← Aurreko ezberdintasuna		20:10, 20 urtarrila 2020ko berrikusketa aldatu desegin Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.245 edits tNo edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Nyingmapa Padmasambhava.JPG\|thumb\|~~alt=~~right\|~~Nyingmapa~~ [[Padmasambhava]]]] '''Tibetar ~~budismo~~budismoa''', '''lamaismo''' ere deitua, [[budismo]]-eskola bat da, [[Tibet]]en, [[erdialdeko Asia]]n eta [[Mongolia]]n ~~hedaturiko~~hedaturik dagoena; [[~~budismo~~Tibet]]~~-eskola da, '''lamaismo''' ere deitua. Tibeten~~en errotu eta moldatu zelako du ~~izena.~~izen ~~Budismoa Tibeten [[VII. mendea]]n [[Srong-tsan-ganpo]] erregearen eskutik sartu zen~~hori. Funtsean, ~~lamaismoa~~ budismo [[mahāyāna]] motakoa da, nahiz bertako ~~antzinako erlijioaren (''~~[[Bön]]~~'')~~ antzinako erlijioaren elementuak beretu dituen, [[~~vajrayāna~~Padmasambhava]] ~~edo~~hinduak [[~~tantrismo~~VIII. mende]]an ~~budikoaren~~zabalduriko ~~praktikekin~~[[vajrayāna]] ~~batera~~edo ([[~~Padmasambhava~~tantrismo]] ~~hinduak~~budikoaren ~~VIII.~~praktikekin ~~mendean zabaldurikoak)~~batera. == Historia == Budismoa [[VII. mendea]]n sartu zen Tibeten, [[Srong-tsan-ganpo]] erregearen eskutik. [[XI. mende]]ko [[Atisha]] bengalarra lehenbizi, eta [[XIV. mende]]ko [[Je Tsongkhapa]] bereziki, izan ziren lamaismoaren erreformatzaile nagusiak; haiek finkatu zituzten geroko lamaismoaren ezaugarriak, eta antzinako praktika magikoak alboratu. Dena den, aztikeriez eta magiaz beteriko lehengo erlijioaren eraginez, hasierako budismotik at garatu zen lamaismoa, eta zenbait elementu bereziz hornitu, hala nola [[mantra]]k, erritu landuak, [[Buda]]ren haragiztatze bizia diren zenbait lamaren gurtza eta maila desberdineko jainko eta deabru ugariak. XI. mendeko [[Atisha]] bengaliarra lehenbizi, eta XIV. mendeko [[Je Tsongkhapa]] bereziki izan ziren lamaismoaren erreformatzaile nagusiak; haiek finkatu zituzten geroko lamaismoaren ezaugarriak, eta antzinako praktika magikoak alboratu. Dena den, aztikeriez eta magiaz beteriko lehengo erlijioaren eraginez, hasierako budismotik at garatu zen lamaismoa, eta zenbait elementu bereziz hornitu, hala nola [[mantra]]k, erritu landuak, Budaren haragiztatze bizia diren zenbait lamaren gurtza eta maila desberdineko jainko eta deabru ugariak. [[Sanskrito]]z idatzitako testu budistak lehen mendeetatik itzuli eta gorde zituzten, halako eran non jatorrizko hizkuntzan galdutako testu asko (budismoa [[XIII. ~~mendean~~mende]]an desagertu zen [[India]]n) ~~tibeterazko~~[[tibetera]]zko bertsioan soilki ezagutzen diren. Hala, [[XIV. ~~mendeko~~mende]]ko bi testu-bilduma lamaismoaren oinarritzat hartuak izan dira: ''Kan-jur'' (Budaren hitzen itzulpena) eta ''Tan-jur'' (Tratatuen itzulpena), itzulpenez, iruzkinez eta lan originalez osaturikoak. [[XVII. ~~mendetik~~mende]]tik, bi [[bodhisattva]], [[Dalai Lama]] eta [[Pantxen Lama]], Tibeteko agintari politiko eta erlijioso nagusiak izan dira.▼ ▲XI. mendeko [[Atisha]] bengaliarra lehenbizi, eta XIV. mendeko [[Je Tsongkhapa]] bereziki izan ziren lamaismoaren erreformatzaile nagusiak; haiek finkatu zituzten geroko lamaismoaren ezaugarriak, eta antzinako praktika magikoak alboratu. Dena den, aztikeriez eta magiaz beteriko lehengo erlijioaren eraginez, hasierako budismotik at garatu zen lamaismoa, eta zenbait elementu bereziz hornitu, hala nola [[mantra]]k, erritu landuak, Budaren haragiztatze bizia diren zenbait lamaren gurtza eta maila desberdineko jainko eta deabru ugariak. [[Sanskrito]]z idatzitako testu budistak lehen mendeetatik itzuli eta gorde zituzten, halako eran non jatorrizko hizkuntzan galdutako testu asko (budismoa XIII. mendean desagertu zen [[India]]n) tibeterazko bertsioan soilki ezagutzen diren. Hala, XIV. mendeko bi testu-bilduma lamaismoaren oinarritzat hartuak izan dira: ''Kan-jur'' (Budaren hitzen itzulpena) eta ''Tan-jur'' (Tratatuen itzulpena), itzulpenez, iruzkinez eta lan originalez osaturikoak. XVII. mendetik bi [[bodhisattva]], [[Dalai Lama]] eta [[Pantxen Lama]], Tibeteko agintari politiko eta erlijioso nagusiak izan dira. == Erreferentziak == {{ lur \| data=2011/12/26}} [[~~Category~~Kategoria:Budismoaren eskolak]]▼ ▲[[Category:Budismoaren eskolak]]

Tibetar budismo: berrikuspenen arteko aldeak