Rochdaleko Aitzindariak: berrikuspenen arteko aldeak

 

=== Elkartearen historia ===

==== Aurrekariak ====

Rochdale [[ehungintza]]<nowiki/>n oinarritutako manufakturako hiria zen, eta industria iraultzagatik [[langabezia]] handitu egin zen. Mendeetan zehar, Rochdale [[flanela]]<nowiki/>ren fabrikazio zentro bat izan zen, baina [[XIX. mendea]]<nowiki/>ren hasierako hamarkadetan, [[Ehule (lanbidea)|ehula]]<nowiki/>ren eskulangileek merkatuen galera pairatu zuten, prezio baxuagoko produktuengatik eta [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriket]]<nowiki/>ako merkatuaren beherakadagatik, tarifa politiken ondorioz<ref>{{Erreferentzia|abizena=Fairbairn, Brett, 1959-|izenburua=The meaning of Rochdale : the Rochdale Pioneers and the co-operative principles|argitaletxea=Centre for the Study of Co-operatives, University of Saskatchewan|data=1994|url=https://www.worldcat.org/oclc/37341097|isbn=0-88880-317-6|pmc=37341097|sartze-data=2019-12-05}}</ref>.

 

==== Hogeita zortzi bazkide ====

Aitzindariek 1844an eratu zuten taldean 28 bazkide zeuden. Erdiak inguru Rochdaleko [[Ehule (lanbidea)|ehule]]<nowiki/>ak ziren, eta Industria Iraultzaren mekanizazioak gero eta langile trebeagoak pobreziara behartzen zituenez, beraien artean elkartzea erabaki zuten. Janaria erosteko diruz larri ibiltzen zirenez, premiak eraginda denda bat irekitzea pentsatu  zuten.<ref>{{Cite book|izena=George Jakob|abizena=Holyoake|urtea=1973|izenburua=Historia de los pioneros de Rochdale|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=132|ISBN=978-84-500-5946-5|hizkuntza=Er}}</ref>

 

 

== Rochdaleko Aitzindarien printzipioak==

1844ko hasiera hartan, Aitzindariek gaur egun ”[[printzipio]]<nowiki/>ak” deitzen diegun multzo garbiari "objektuak" deitzen zizkieten.

 

 

=== Printzipioen eredua ===

== ICAren eguneraketa ==

Mundu mailako mugimendu kooperatibo modernoek, bereziki Nazioarteko Aliantza Kooperatiboak (''International Co-operative Alliance''<ref>{{Erreferentzia|izenburua=International Co-operative Alliance {{!}} ICA|url=https://www.ica.coop/en|aldizkaria=www.ica.coop|sartze-data=2019-12-05}}</ref>), hainbat aldiz hartu dituzte Rochdaleko Printzipioak oinarritzat. ICAk [[1937]]<nowiki/>an hartu zituen lehenengoz, eta [[1966]]<nowiki/>an zein [[1995]]<nowiki/>ean garatu egin zuen bertsio eguneratua.

* Betebeharra - Batzuek komunitatean parte hartzea herritartasunarekin lotzen den erantzukizun gisa ikusten dute. Kasu honetan, agian ez dira beren burua boluntario gisa deskribatzen.

*[[Karrera (argipena)|Karrera]]-esperientzia - Boluntariotzak karrerako irtenbideak gehitu ditzakeen esperientziak eskaintzen ditu.<ref>{{Cite book|izena=ACI|abizena=|urtea=2015|izenburua=Report Of Proceedings Of The Cooperative Congress|argitaletxea=Palala Press|orrialdea=|orrialdeak=480|ISBN=1343425050|hizkuntza=En}}</ref>

 

=== Bazkideen kontrol demokratikoa ===

 

Printzipio honen lehenengo zatian, honako hau dio: “Bazkideek era ekitatiboan laguntzen dute, eta demokratikoki kontrolatzen dute, beren kooperatibako kapitala. Kapital horren zati bat kooperatibaren [[Jabetza pribatu|jabetza]] komuna izan ohi da” Horrek kooperatibaren gaineko kontrol demokratikoa eta bere kapitala nola erabiltzen den zehazten du.

'''• Bazideen kalte-ordainei eta soberakinen erabilera egokiari buruzko mugak'''

 

=== Komunitatearekiko konpromisoa<ref>{{Cite book|izena=Greg|abizena=MacLeod|urtea=1995|izenburua=How To Start A Community Enterprise - A Personal Approach|argitaletxea=Tompkins Institute, Cape Breton University|orrialdea=|orrialdeak=80|ISBN=978-0-973682-2-5|hizkuntza=En}}</ref>===

Rochdale Printzipioetako zazpigarrenak dio kooperatiba-elkarteek konpromisoa izan behar dutela beren [[Komunitate (argipena)|komunitate]]<nowiki/>ekin. ICAren Kooperatiba Identitateari buruzko adierazpenaren arabera, "kooperatibek beren komunitateen [[Garapen (argipena)|garapen]] [[Iraunkorra (xake partida)|iraunkorra]]<nowiki/>ren alde lan egiten dute bazkideek onartutako politiken bidez."

 

== Rochdaleko Aitzindarien museoa ==