Lankide:Enya Campos/Proba orria: berrikuspenen arteko aldeak

'''Zitoplasma''' <ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Mintza eta zitoplasma - hiru|url=https://www.hiru.eus/eu/biologia/membrana-y-citoplasma|aldizkaria=www.hiru.eus|sartze-data=2019-11-29}}</ref>[[Eukarioto|zelula eukariotoetan]] zein [[Prokarioto|prokariotoetan]]<ref>{{Erreferentzia|izena=latino_and|abizena=Monografias.com|izenburua=Membrana citoplasmática - Monografias.com|hizkuntza=es|url=https://www.monografias.com/trabajos14/pared-celular/pared-celular.shtml|aldizkaria=www.monografias.com|sartze-data=2019-11-29}}</ref> [[Zelula nukleo|nukleoaren]] eta [[Zelula mintz|mintz plasmatikoaren]]<ref name=":0" /> artean dagoen [[Protoplasma|protoplasmaren]] atala da. Zitoplasma [[Zitosol|zitosola]] deritzon egituraz osatuta dago, eta bertan [[Organulu|organuluak]] egoten dira. Zitoplasmaren funtzio nagusia zelula-organuluak barne hartzea eta horien mugimendua ahalbidetzea da. Gainera, zitosolean organismoan aurrera eramaten diren prozesu metaboliko ugari gertatzen dira.[[Fitxategi:Biological cell.svg|border|thumb|401x401px|Zelula eukariotiko baten irudi eskematikoa, haren organuluekin.

Zelula guztietan agertzen diren organulu zitoplasmatikoak dira eta normalean, 20nm-ko luzera daukate. Gainera, bi azpiunitatez osatuta daude (azpiunitate handia eta azpiunitate txikia), eta [[Azido erribonukleiko|RNA]] erribosomikoa daukate. Proteinen sintesia zitoplasmaren erretikuluetan gertatzen da<ref>{{Erreferentzia|izena=guibe|abizena=Monografias.com|izenburua=Síntesis de Proteínas - Monografias.com|hizkuntza=es|url=https://www.monografias.com/trabajos/sinteproteinas/sinteproteinas.shtml|aldizkaria=www.monografias.com|sartze-data=2019-11-29}}</ref>. [[RNA mezularia]] (RNAm) eta [[RNA transferentea]] (RNAt) nukleoan sintetizatzen dira eta, ondoren, zitoplasmara garraiatzen dira molekula independente modura. [[RNA erribosomikoa]] (RNAr), berriz, unitate erribosomiko moduan sartzen da zitoplasmara.

0,1-1 μm-ko diametroko besikula esferikoak dira. Barnealdean, 50 entzima desberdin dituzte, normalean hidrolitikoak, soluzio azido batean murgilduta aktibitate optimoa lortzeko. Horrela, barruko [[Entzima|entzimak]], zelularen beste elementu eta organuluekiko isolatuta mantentzen dituzte. Lisosomen funtzio nagusien artean, [[autofagia]] eta [[Exozitosi|exozitosia]] daude. Autofagia zelularen organuluak birziklatzea eta lortzen dituen osagai desberdinak zitosolera askatzea da, eta exozitosia, aldiz, zelularen kanpo-mediora entzimak askatzea da konposatuak degradatzeko<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Organelas /7|url=http://ntic.educacion.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2001/biologia/citoplasma/organelas6.htm|aldizkaria=ntic.educacion.es|sartze-data=2019-11-29}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=LA C�LULA. Lisosoma|url=http://www3.uah.es/biologia_celular/LaCelula/Cel9LISO.html|aldizkaria=www3.uah.es|sartze-data=2019-11-29}}</ref>.

Erretikulu endoplasmatikoa haien artean konektaturik dauden mintz-sare konplexu bat da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wayback Machine|data=2006-12-02|url=https://web.archive.org/web/20061202002108/http://www.educa.rcanaria.es/usr/iesgalletas/tato/departamentos/biolog%C3%ADa/Apuntes/Tema%206%20-%20LA%20C%C3%89LULA,%20ESTRUCTURA%20Y%20FISIOLOG%C3%8DA.PDF|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2019-11-29}}</ref>. Erretikulu endoplasmatikoa nukleoaren mintzean sortzen da eta zelularen zitoplasman zehar garatzen da mintz plasmatikoraino.  Hainbat funtzio dauzka:

Mitokondrioak zelula eukarioto guztietan dauden organuluak dira<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Organelas /1|url=http://ntic.educacion.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2001/biologia/citoplasma/organelas.htm|aldizkaria=ntic.educacion.es|sartze-data=2019-11-29}}</ref>. Zelula motaren arabera mitokondrioen kopurua aldagarria da. Haren tamaina orokorra 5 μm luze eta 0,2 μm zabal da. Bi zelula-mintzez inguratuta dago. Zelula-mintz horiek [[Fosfolipido|fosfolipidoz]] eta proteinez osaturik daude.