|
hola j+jjhjjfjjfjfjfjfjjfjfjfjfjfjjfjfjjfjfj rgj23jgk2ç11111111kdddddddddooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooodkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo
{{Taxotaula automatikoa
| name = Embryophyta
| fossil_range = {{fosilaren garaia|Ordoviziar|gaur egun}}
| image = Plants.jpg
| regnum = [[Plant]]ae
| unranked_subregnum= [[Streptophyta]]
| subregnum = '''Embryophyta''' <small> Endlicher, 1836, <br>emend. Lewis & McCourt, 2004 </small>
| subdivision_ranks = Dibisioak
| subdivision =
*''Ikus testua''
}}
'''Embryophyta''' edo '''Metaphyta''', Lurreko [[landare]] dibisio edo azpierreinurik ugariena da. Uretatik kanpo bizitzeko adaptazio zehatzak zituen [[alga berde]] batzuen ondorengo guztiek osatzen dute. Barruan dauden landareak lurrean aurki daitezkeen guztiak dira: [[Marchantiophyta]], [[antozero]]ak, [[goroldio]]ak, [[Lycopodiophyta]], [[iratze]]ak eta [[hazi]]dun landareak daude, hau da, [[gimnosperma]]k eta [[angiosperma]]k.
Enbriofiten monofiletismoak kontsentsu nahikoa du, eta ikerketa morfologiko eta molekularrek ere babesten dute. "Embryophyta" izena ematen zaio [[esporofito]] [[diploide]]ak [[enbrioi]] fase bat duelako, arbasoek ez duten elementu bat (arbasoek ez dute enbrioirik ez esporofito zelulanitzik eta, beraz, [[haploide]]ak dira). Teknikoki zuzenagoa da Embryophyta esatea "lurreko landare" ordez, harreman zuzenik ez duten hainbat [[alga|algen]] kasuan lurrazalean bizitzeko aukera ere dutelako (adibidez [[Trebouxiophyceae]]). Enbriofitek, gainera ugal aparatu zelulanitzak dituzte, hala [[esporofito]]an ([[esporangio]]ak) nola [[gametofito]]an ([[anteridio]]ak eta [[arkegonio]]ak). [[Kutikula]] dute eta [[espora|esporek]] horma lodia dute.
Lehen Embryophytaren barruan bi talde handi egiten ziren: [[Briofita]]k (antozeroak, goroldioak eta hepatikoak) eta landare baskularrak (iratzeak, gimnospermak eta angiospermak). Analisi filogenetikoek aurrera egin ahala ikusi da Briofita talde parafiletikoa dela besteekin alderatuta eta, beraz, erlazio zehatzak oraindik aztergai daude.
== Filogenia eta sailkapena ==
Lurreko landare guztiak eta alga berde guztiek talde eboluzionario bakar bat osatzen dutela dakigu orain, [[Viridiplantae]] (''landare berdeak'') izena eman ohi zaion [[klado]]a. [[Erloju molekular]] ezberdinen arabera talde honen bereizketa {{ma|1200}} — {{ma|725}} artean gertatu zelarik bi kladotan: [[Chlorophyta]] eta [[Streptophyta]]. [[Chlorophyta]] dibertsoagoa da, gutxi gorabehera 700 bat generorekin, eta hasiera batean itsastarrak ziren, nahiz eta talde batzuk ur gezan ere bizi diren. [[Alga]] estreptofitoak (hau da, landare [[Streptophyta]] ken lurreko landareak) ez dira hain dibertsoak eta gaur egun 122 genero inguru ezagutzen ditugu, eta ur gezara ohitu ziren oso azkar euren historia ebolutiboan. Ez dira hedatu itsas inguruneetara, nahiz eta espezie batzuek ur gazikaretan bizi daitezkeen. [[Ordoviziar]]rean noizbait streptofitaren barruko landare bat edo batzuek lurra inbaditu zuten eta Embryophytaren eboluzioa hasi zen.<ref name="BeckerMarin2009">{{Cite doi|10.1093/aob/mcp044}}</ref>
Becker eta Marinen arabera lurreko landareen eboluzioa Streptophytatik eman zen, hauek ur gezatan bizitzeko adaptazioa jada bazutelako. Honek prestatu zituen lurrean zeuden beste kondizio batzuk toleratzeko. Euren arabera urmaeletan bizitzen euriarekiko tolerante izatera eraman zituen, tenperatura aldaketekiko defentsak izatera eta argi ultramorea eta noizbehinkako lehorteetarako prestatuak egoteko eboluzionatu zuten.
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
* Gray, J.; Chaloner, W.G. & Westoll, T.S. (1985), "The Microfossil Record of Early Land Plants: Advances in Understanding of Early Terrestrialization, 1970-1984 [and Discussion]", Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 309 (1138): 167, Bibcode:1985RSPTB.309..167G, doi:10.1098/rstb.1985.0077
* .Jump up ^ Rubinstein, C.V.; Gerrienne, P.; De La Puente, G.S.; Astini, R.A. & Steemans, P. (2010), "Early Middle Ordovician evidence for land plants in Argentina (eastern Gondwana)", New Phytologist 188 (2): 365–9, doi:10.1111/j.1469-8137.2010.03433.x, PMID 20731783
{{TaxoiDatubaseak}}
[[Kategoria:Botanika]]
| 