13:19, 18 maiatza 2019ko berrikusketa aldatu Marklar2007 (eztabaida \| ekarpenak) 212.793 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		01:21, 10 uztaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin LainobeltzBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 126.164 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-K. a. +K.a.) Hurrengo ezberdintasuna →
2. lerroa: ''Artikulu hau politikari eta jeneralari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «[[Marko (argipena)\|Marko]]».'' '''Marko Agripa''' ([[latin]]ez ''Marcus Vipsanius Agrippa'') (K. a. 63 - K. o. 12) [[Erroma]]ko politikari eta jenerala izan zen. [[Zesar Augusto\|Oktaviano]], lehenbiziko erromatar enperadorearen laguna, suhia eta aholkularia izan zen. Oktavianok garaipen militar gehienak, batez ere [[Marko Antonio]] eta [[Kleopatra VII.a\|Kleopatraren]] kontrako Actium batailarena, Agripari zor zizkion. == Estreinako urteak == 12. lerroa: [[Erroma]]n, legioen babesa behart zutela ohartu ziren hirurak. Agripak [[Mazedonia (eskualdea)\|Mazedoniako]] legioak bere menpe hartuta [[Erroma]]ra bidali zituen. Orduan, [[Zesar Augusto\|Oktavianok]] [[Marko Antonio]] eta [[Marko Emilio Lepido\|Lepidorekin]] hitzarmena egin ahal izan zuen: [[Bigarren Triunbiratua\|Bigarren Triunbiratoa]]. Akordio horren bitartez, haien artean banatu zuten boterea eta [[Julio Zesar\|Zesarren]] hiltzaileen kontrako kanpainak antolatu zituzten. Agripak ''Philippi'' izeneko batailan parte-hartze handia izan zuen. Agriparen hurrengo kanpaina Luzio Antonio eta Fulvia Antoniaren aurkakoa izan zen. Hauek [[Marko Antonio]]ren anaia eta emaztea ziren, eta K. a. 40an atzeman zituen Agripak. [[Galia]]n, Akitaniarren matxinada itzali zuen Agripak. Geroztik, Rhin ibaia zeharkatu zuen, germaniarren erasoak zigortzera. Hori egiten zuen bigarren erromatarra izan zen, Julio Zesarren atzetik. [[Erroma]]ra itzulitakoan, garaipen-ohoreari muzin egin zion, baina kontsulatua onartu zuen K. a. 37an. [[Sexto Ponpeio]]ren kontra egin zuten orduan. [[Ponpeio]]ren seme honek, [[Italia]]ko itsasoa menderatzen zuen. [[Zesar Augusto\|Oktaviano]] [[Sizilia]] konkistatzen saiatu zen, baina porrotak baino ez zituen jaso. Itsas-armadaren buru izendaturik, Agripak entrenamendu gogorra eman zien tropei. [[Sexto Ponpeio]] garaitzeko prest sentitu zenean, haren kontrako kanpainari hasiera eman zion. Hilabetea batean, [[Sexto Ponpeio]]ren armada erabat suntsitu zuen. Garaipen horri esker, itsas-koroa jaso zuen Agripak. == Agintean == K. a. 33an, edil izendatu zutenean, arkitekturari buruzko ikasitakoa gauzatu ahal izan zuen Agripak. [[Erroma]]ko azpiegiturak hobetu zituen: ubideak zaindu, estolda handitu, termak eta lorategiak eraiki zituen. Arte publikoki erakustea ere suspertu zuen. Hau guztia zela eta, [[Zesar Augusto\|Augustok]] adierazi ahal izan zuen lohiazko [[Erroma]] marmolezkoa bihurtu zuela. [[Marko Antonio]] eta [[Kleopatra VII.a\|Kleopatraren]] kontrako gerra pizterakoan, Agripa itsas-armadaren burua izendatu zuten berriro. K. a. 31ean ''Actium'' batailan garaile atera zen [[Zesar Augusto\|Oktaviano]], hein handi batean Agripari esker. K. a. 28an [[Zesar Augusto\|Oktavianok]] [[Klaudia Martzela]] iloba ezkontzeko eman zion Agripari. Hurrengo bi urteetan kontsulatua partekatu zuten bi lagunek. [[Actium]] bataila oroitarazteko, Agripak panteoia eraiki zuen. K. o. 80an eraitsia, [[Hadriano]] enperadoreak eredutzat hartu zuen leku berean bere panteoia eraikitzeko. Agriparen jatorrizko inskripzioak ere errespetatu zituen [[Hadriano]]k. 28. lerroa: Agripa are estuago lotzeko aholkatu zion [[Mezenasgo\|Mezenasek]] [[Zesar Augusto\|Augustori]]. Hortaz, Martzela dibortziarazi eta [[Julia Maior\|Julia Zesaris]] alabarekin ([[Martzelo]]ren alargunarekin hain zuzen ere) ezkontzarazi zion Agripari. K. a. 19an kantabriarren matxinada itzali zuen Agripak. K. a. 17an, [[Siria]]ko gobernaria zela [[Krimea]] erromatarren menpe kokatu zuen berriro. Estatuaren aldeko azken eginkizuna [[Danubio]] ibaiko goiko aldearen konkista izan zen. K. a. 12an hil zen. [[Zesar Augusto\|Augustok]] egundoko hileta egin zuen Agriparen omenez. Enperadorea doluz jantzi zen hilabete batez. [[Zesar Augusto\|Augusto]] bera Agriparen seme-alaben heziketaz arduratu zen, eta haietako bi, [[Gaio Zesar]] eta [[Luzio Zesar]], semetzat hartu ere egin zituen. 34. lerroa: {{commonskat}} {{bizialdia\|K. a. 60ko hamarkadako\|12ko\|Agripa, Marko}} [[Kategoria:Antzinako Erromako politikariak]] [[Kategoria:Erromatar Errepublikako kontsulak]]

Marko Agripa: berrikuspenen arteko aldeak