Euskararen debekua: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Gorkaazk (eztabaida | ekarpenak)
t →‎XX. mendea: + Argia aldizkariaren azalaren irudia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
Gorkaazk (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
48. lerroa:
Urte berean, Espainian (Alfontso XIII.aren eta Romanonesen errege agindua) beren hizkuntza eta dialektoetan irakasten zuten irakasleei zigorra ezarri zitzaien legez.
 
1923an, [[Primo de RiverakRiveraren diktadura|Primo de Rivera]]k izenpetutako legeaz, ekitaldi publikoetan euskara erabiltzea debekatu zen eta handik bi urtera:
 
{{aipu|Los Inspectores de Primera enseñanza (...) examinarán los libros de texto en las Escuelas, y si no estuviesen escritos en español (...), los harán retirar inmediatamente de manos de los niños y procederán a formar expediente al Maestro, suspendiéndole de empleo y medio sueldo y dando cuenta a V. E.|[[Miguel Primo de Rivera]]k sinatutako "Real Orden de 13 de Octubre de 1925 sobre propagandas antipatrióticas y antisociales", 2. ordena.<ref>{{es}} [http://personal.us.es/alporu/legislacion/orden_primo_rivera.htm ''Real Orden de 13 de Octubre de 1925 sobre propagandas antipatrióticas y antisociales'']</ref>}}
56. lerroa:
[[1940]]an, epaitegi eta merkataritza guneetatik ezabatu zuten, eta urte berean, film guztiek zentsuraren kontroletik pasarazteko arauak argitaratu zituen Espainiako Zinematografia Sailak. Honakoa zioten:
 
{{aipu|Todas las películas deberán estar dialogadas en castellano prescindiéndose, en absoluto, de los dialectos.|"Normas del Departamento de Cinematografía para la censura de películas", 1940.<ref>{{es}} Jordi Busquets: [http://www.elpais.com/articulo/cultura/siglos/imposicion/elpepicul/20010429elpepicul_1/Tes "Casi tres siglos de imposición"], ''elpais.com'' (2001-4-29)</ref>}}
 
{{aipu|Salbamen honen merezidun izan nahi badugu, eta salbatu gaituena ohoratu, espainiar guztiok hiru gauza egin behar ditugu: Francok bezala pentsatu, sentitu eta hitz egin. Eta Francok, noski, hizkuntza nazionalean jardunez inposatu du bere garaipena.|Luis de Galinsoga: "Francok bezala hitz egitea", ''[[La Vanguardia]]'', 1939.}}
 
{{aipu|Hemendik aurrera, espainiera soilik hitz egin ahal izango da Kataluniako probintzietako hizkuntza ofizial gisa.{{aipu|"''El Faro"'' egunkaria, [[Lleida]], 1938ko apirila.}}
 
=== Gaur egun ===
70. lerroa:
== Euskal izenen debekua ==
 
Euskal izenen erabilera aski jasota dago Erdi Aroan zehar, baina [[Nafarroako konkista]] burutu ondoren, kristautasuna guztiz nagusitu eta santuen erdal izenak jarri zitzaizkien euskaldunei, bestelako izenen debekuak parrokietako erregistroen bitartez kontrolatuz. [[1871]] urtean abiarazi zen [[Espainia]]ko [[Erregistro Zibilaren Legea]]k, besteak beste, pertsonen izen eta deitura arautzen zituena, euskal jatorriko abizen guztiak gaztelaniazko grafiaz adieraztea ekarri zuen, euskal izenak guztiz debekatuta. Geroago, [[Sabin Arana]]k, [[1897]] eta [[1898]] urteetan, eta [[Luis Eleizalde]]<nowiki/>k, [[1910]] urtean, [[euskal onomastika]] sortzeko ahalegin handia egin zuten, askotan oinarri historikorik gabe eta neologismo ugari sortu bazituzten ere. Euskarazko izen horien erabilerak, ordea, berehalako debekua izan zuen [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza Katolikoaren]] aldetik <ref>{{es}} {{Erreferentzia
|abizena=Jimeno Aranguren
|izena=Roldán
|izenburua=Euskal izendegia eta Espainiako legegintzaren ibilbide historikoa
|urtea=2004
|url=http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/Eleria/12/12021031.pdf}}: La Iglesia española tiene para sus archivos como lengua oficial la castellana y en la diócesis de Vitoria, que es parte integrante de España, por costumbre inmemorial y por expreso deseo de sus sinodales vigentes, todos los documentos que figuren en sus archivos parroquiales han de estar redactados en castellano.</ref>. [[Espainiako Gerra Zibila]]ren ondoren, euskal izenak guztiz debekatu ziren<ref> {{es}} {{Erreferentzia
de estar redactados en castellano.</ref>.
 
[[Espainiako Gerra Zibila]]ren ondoren, euskal izenak guztiz debekatu ziren<ref> {{es}} {{Erreferentzia
|izena=Joan Mari
|abizena=Torrealdai