Txikipedia:Afrika: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
2. lerroa:
[[Fitxategi:LocationAfrica.png|thumb|right|upright=1.3|Afrika, munduko mapan.]]
[[Fitxategi:Africa_satellite_orthographic.jpg|left|thumb|upright=1.5|Afrika, satelitetik egindako argazki batean, kolore naturalekin.]]
'''Afrika''' {{txp|kontinente}} bat da. Munduko hirugarren kontinentea, handitasunari begiratzen badiogu: 30 milioi km² baino gehiago ditu; bestela esanda, munduko lurren bostena (1/5) hartzen du.
Honako mugak ditu: mendebaldean, {{txp|Ozeano Atlantikoa}}; ekialdean, {{txp|Indiako ozeanoa}}; ipar-ekialdean, {{txp|Itsaso Gorria}}; eta iparraldean, {{txp|Mediterraneo itsasoa|Mediterraneo Itsasoa}}.
▲'''Afrika''' {{txp|kontinente}} bat da. Munduko hirugarren kontinentea, handitasunari begiratzen badiogu: 30 milioi km² baino gehiago ditu; bestela esanda, munduko lurren bostena (1/5) hartzen du. Honako mugak ditu: mendebaldean, {{txp|Ozeano Atlantikoa}}; ekialdean, {{txp|Indiako ozeanoa}}; ipar-ekialdean, {{txp|Itsaso Gorria}}; eta iparraldean, {{txp|Mediterraneo itsasoa|Mediterraneo Itsasoa}}.
Afrikak 1.100 milioi biztanletik gora ditu, munduko biztanleen %20; eta 54 estatutan banatuta dago.
12. lerroa:
Afrikako mendirik altuena {{txp|Kilimanjaro}} da (5.895 m), {{txp|Tanzania}} izeneko herrialdean.
Lehen gizakiak kontinente honetan sortu ziren. Hainbat mendez eta XX. mendera arte, {{Txp|Esklabotza|esklabotzak}} hainbat eta hainbat biztanle atera zituen Afrikatik beste kontinente batzuetara, {{txp|Amerika|Amerikara}} bereziki.
Europarrak, {{Txp|Portugal|portugaldarrak}} batez ere, XV. mendearen erdialdean hasi ziren Afrikako kostaldea kolonizatzen. XIX. mendearen erdialderako, europarrak kontinentearen zati handi batean nagusitu ziren, {{txp|Frantzia}} eta {{txp|Erresuma Batua}} gehienbat. {{Txp|Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu Gerraren}} ondoren, aldiz, Afrikaren deskolonizazioa gertatu zen; hau da, herrialdeek beren independentzia irabazi zuten.
==Afrikako erliebea==
Afrika nahiko kontinente horizontala eta uniformea da, goi-ordoki oso zabal ugarirekin, {{Txp|Harro hidrografiko|ibai-arro}} handiekin eta mendigune bakartu batzuekin. Afrikan hiru motatakoak dira erliebe-unitate nagusiak:
* {{Txp|Goi-ordoki|Goi-ordokiak}}: oso zabalak dira eta kontinente osoan daude, baina altuera handiagokoak dira hegoaldean; haiengatik esaten da kontinente horizontal eta uniformea dela. Batez besteko altuera handi samarra da, 750 m. Haietako batzuetan, eremu oso lehor edo aridoak daude ({{Txp|Sahara}} eta ({{Txp|Kalahari}} basamortuak)
[[Kategoria:Txikipedia:Afrika]]
| |||