Colette: berrikuspenen arteko aldeak

Oraindik nerabe zela bera baino 15 urte zaharragoa zen Henry Gauthier Villars (Willy izenaz ere ezaguna) ezagutu zuen, eta [[1893|1893an]] ezkondu ziren [[Châtillon-sur-Loing]]<nowiki/>en. Senarrak [[eleberri]] herrikoiak idazten zituen eta ohikoa zuen "beltzak" erabiltzea. Colletten idazlanak ere bere izenean sinatu zituen hainbatetan [[1923|1923an]] Colette bere izenez sinatzen hasi zen arte.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Colette (1873-1954)|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|url=https://data.bnf.fr/fr/11929807/colette/|aldizkaria=data.bnf.fr|sartze-data=2019-05-16}}</ref>Senarraren bidez ''[[Claudine]]'' eleberri-saila eman zuen argitara, arrakasta handia izan zuena ([[1900]]-[[1903]]). [[Dibortzio|Dibortziatu]] ondoren ([[1906]]), eleberriak idazten segitu zuen (''Les Vrilles de la vigne,'' [[1908]]; ''La Retraite Sentimentale,'' [[1907]]; ''La Vagabonde,'' [[1910]]) eta, [[1912|1912an]], bigarrenez ezkondu ondoren, ''L´envers du music-hall'' ([[1913]]) antzerki-lana eman zuen.<ref name=":0" />

[[1906|1906ean]] dibortziatu egin zen eta idazten jarraitu zuen arren [[Music hall]]<nowiki/>ean [[mimo]] bezela [[pantomima]]<nowiki/>k eginaz jardun zuen lanean bizimodua aurrera ateratzeko. Urte hauek eskandallu eta askatasun [[moral]] urteak izan ziren. Hainbat harreman [[Homosexualitate|homosexual]] izan zituen, bereziki [[Mathilde de Morny]] (Missy) artistarekin<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Julia Kristeva - Colette : une reine de la bisexualité|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|url=http://www.kristeva.fr/colette-une-reine.html|aldizkaria=www.kristeva.fr|sartze-data=2019-05-16}}</ref>. Bere [[Bisexualitate|bisexualitatearen]] eragina nabarmena da bere lan artistikoetan ere.<ref>{{Erreferentzia|izena=Natalia|abizena=Boyarskaya|izenburua=A la recherche de Claudine ou le libertinage démoniaque|orrialdeak=39–54|hizkuntza=fr|data=2009-12-15|url=http://journals.openedition.org/edl/306|aldizkaria=Études de lettres|alea=4|issn=0014-2026|doi=10.4000/edl.306|sartze-data=2019-05-16}}</ref>

[[Lehen Mundu Gerra]]ren garaian ere kazetari jardun zen<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Colette était aussi grand reporter|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|data=2014-08-03|url=http://www.lefigaro.fr/livres/2014/08/03/03005-20140803ARTFIG00044-colette-etait-aussi-grand-reporter.php|aldizkaria=FIGARO|sartze-data=2019-05-16}}</ref>, eta bere bizitzako gorabeherak oinarri zituzten eleberriak idatzi zituen hurrengo urteetan, haien artean ''Les Heures longues'' ([[1917]]), ''La Maison de Claudine'' ([[1922]]), ''eta Sido'' ([[1930]]).

40 urteak beteta zituela bere senarraren semea zen [[Bertrand de Jouvenel]] 16 urteko gaztearen amorante bihurtu zen. Harreman honek 5 urte iraun zituen eta ''Chéri'' ([[1920]]) eta ''Le Blé en herbe'' ([[1923]]) idazlanen oinarria izan ziren. Henry de Jouvenelekin 1923an sinatu zuen dibortzioa.

[[1919]] eta [[1925]] artean Colette [[Maurice Ravel]] konpositorearekin elkarlanean jardun zen ''“[[L'enfant et les sortilèges|L’Enfant et les sortilèges]]”'' fantasia lirikoa burutzeko.

[[1932|1932an]] ''“Le Pur et l'Impur”'' argitaratu zuen [[Renée Vivien]] frantsesez idazten zuen [[britainiar]] poetaren bizitzan oinarritutako eleberria, eta izugarrizko eskandalua sortu zuena. Urte berean, eta bizimodua ateratzkoateratzeko premiak jota, [[Paris|Pariseko]] Miromesnil kaeankalean edertasun zentro bat ireki zuen, baina arrakastarik izan ez, eta berehala itxi behar izan zuen.<ref>{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=Trabajos forzados: los otros oficios de los escritores|urtea=2011|abizena=Galateria|izena=Daria|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Impedimenta|ISBN=9788415130178}}</ref>

[[1933|1933tik]] [[1936|1936ra]] ''Le journal'' [[Egunkari|egunkarian]] antzerkigintza kritikaz arduratu zen.

[[1935|1935ean]] [[Maurice Goudeket]] jatorri [[Judu|judua]] zuen kazetariarekin ezkondu zen, azken hau Compiègneko [[kontzentrazio-esparru]]<nowiki/>tik atera ondoren. Goudeket aspaldiko laguna zuen, [[1925]]. urtean ezagutu baitbai ziren, eta azken urteetan jasan zuen aldaketako [[artritis]]<nowiki/>a jasaten lagundu zion, batez ere [[1944]] urteaz geroztik.

[[1945|1945ean]] [[GonkourtGoncourt Akademia|Goncourt Akademiako]]<nowiki/>ko kide hautatua izan zen, eta [[1949]]-[[1954]] bitartean lehendakari funtzioak bete zituen bertan.

[[1948|1948an]] Goudeket Coletteren idazlan guztiak argitaratzen hasi zen eta Colette nazioarte mailan ezagutzera eman zuen.

Azken urteetan [[Parisko Errege Jauregia]]<nowiki/>ren  inguruan bizitzen jarri zen eta han bizi izan zen bere heriotzerarteheriotza arte.

[[Paris]]<nowiki/>en zendu zen [[1954|1954an]], eta bertako [[Père Lachaise hilerria]]<nowiki/>n dago lurperatua. Colettek ez zuen hileta elizkizunik nahi izan [[Ateismo|ateoa]] baitbai zen, baina [[Frantzia|Frantziako Errepublikak]] Estatu-hileta egin zion, eta ohore hori izan zuen bigarren emakume [[Frantziar|frantziarra]] izan zen.

* ''Mari-alderrai (La vagabonde'') ([[1998]]). [[Ibaizabal (argitaletxea)|Ibaizabal argitaletxea]]. Itzultzailea: [[Pedro Diez de Ultzurrun|Pedro Diez de Ulzurrun]].<ref>{{Erreferentzia|izenburua=NorDaNor {{!}} EIZIE|url=http://nordanor.eus/bilatu?n=l&e_or=&e_xt=&e_st=&e_eg=colette&e_it=&e_ar=&e_ge=&e_sh=&e_xh=&e_sd1=&e_sd2=&e_xd1=&e_xd2=|aldizkaria=nordanor.eus|sartze-data=2019-04-12}}</ref><ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Colette - Mari-Alderrai|url=https://www.armiarma.eus/unibertsala/colette/|aldizkaria=www.armiarma.eus|sartze-data=2019-04-12}}</ref>