20:08, 6 martxoa 2019ko berrikusketa aldatu Koldo Biguri (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 9.651 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		20:05, 18 maiatza 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\[\[(?!File)(?!Fitxategi)(?!Kategoria)Txikipedia:(.?)\\|(.?)\]\] +{{txp\|\1\|\2}}) Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{PAGEBANNER:H. sapiens & T. rex.jpg\|origin=1,0\|toc=yes}} [[Fitxategi:Diagram of the spinal cord CRUK 046.svg\|370px\|thumb\|<center>Gizakion bizkarrezurra, bere ornoekin.]] '''Ornodunak''' gorputzari eusteko barne-~~[[Txikipedia:~~{{txp\|eskeleto\|eskeletoa]]}} eta ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|bizkarrezur\|bizkarrezurra]]}} dituzten ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|animalia\|animaliak]]}} dira; ornoak bizkarrezurra osatzen duten ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|hezur\|hezurrak]]}} dira (hortik dator "ornodun" deitura). Badirudi barne-eskeletoa nahiko azkar agertu zela ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|eboluzio\|eboluzioan]]}}. Barne-eskeletorik ez duten animaliei ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|ornogabe\|ornogabe]]}} deitzen zaie. Ornogabe gehiago daude ornodun baino, baina ezagutzen dituzun animalia handi guztiak ornodun dira. Gaur egun, 50.000 ornodun-espezie baino gehiago daude; honela sailka daitezke: * ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Ugaztun\|Ugaztunak]]}}. * ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Hegazti\|Hegaztiak]]}}. * ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Arrain\|Arrainak]]}}. * ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Narrasti\|Narrastiak]]}}. * ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Anfibio\|Anfibioak]]}}. Arrainak dira ornodunik zaharrenak. Arrain gehienek hezurrezko eskeletoa dute; hala ere, (~~[[Txikipedia:~~{{txp\|marrazo\|marrazoek]]}} eta manta-arraiek hezurrak izan beharrean ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|kartilago\|kartilagoak]]}} dituzte, hezurrak baino malguagoak. Arrainetan dago gainontzeko animalien jatorria, eboluzioaren bitartez. Ugaztunak dira ornodunik konplexuenak. Amaren esneaz ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Elikadura\|elikatzen]]}} dira hasieran, amaren gorputzaren barruan garatzen dira, eta ilea izaten dute. Ugaztunek burmuin garatuagoa izaten dute; horri esker, beste animalia-talde asko baino adimentsuagoak dira. == Ornodunen ezaugarriak == Ornodunek oinarrizko ezaugarri batzuk partekatzen dituzte: # Barne-eskeletoa (endoeskeletoa ere deitzen zaio) dute, bizkarrezurrarekin, ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Bizkarrezur-muin\|bizkarrezur-muina]]}} babesteko, eta ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Burezur\|burezurrarekin]]}}, ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Burmuin\|burmuina]]}} babesteko<br /> # Gorputzean hiru atal bereiz daitezke: burua, enborra eta buztana (baina ornodun batzuek ez dute buztanik).<br /> # Gorputz-adar artikulatuak dituzte: hankak edo/eta hegalak (batzuek ez dute gorputz-adarrik).<br /> # ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|Nerbio-sistema\|Nerbio-sistema]]}} oso garatua dute: ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|burmuin\|burmuina]]}} eta ~~[[Txikipedia:~~{{txp\|bizkarrezur-muin\|bizkarrezur-muina]]}}.<br /> # Zentzumen-organo gehienak buruan dituzte.<br /> # Ugalketarako, arrak eta emeak daude.

Txikipedia:Ornodun: berrikuspenen arteko aldeak