Txikipedia:Zelula: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Josu (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Gorkaazk (eztabaida | ekarpenak)
tNo edit summary
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
21. lerroa:
{{Ba al dakizu?
|<center>Gizon edo emakume heldu baten gorputza 60-90 bilioi zelulaz osatuta dago, gutxi gorabehera. Hori ikaragarri kopuru handia da: zelulak berez [[Txikipedia:Mikroskopio|mikroskopikoak]] diren arren, bata bestearen ondoan jarriz gero, 4,5 buelta emango genioke munduari!<center>}}
 
==Zelula motak==
Bi zelula mota nagusi daude:
29 ⟶ 30 lerroa:
 
==Nondik dator zelula hitza?==
[[Robert Hooke]] izeneko zientzialari batek asmatu zuen hitz hau 1665ean. Berak ikusi zituen lehen aldiz, gaur egun "[[Txikipedia:Mikroskopio|mikroskopioa]]" deitzen dugun tresna batez esperimentu bat egiten ari zenean; esperimentu horretan, kortxo xerra fin-fin batzuk ebaki zituen eta, gero, ebaki horiei mikroskopioaz begiratu zien. Kaxa txikitxoen antzeko irudi batzuk ikusi zituen, eta kaxatxo horiek fraileak[[Txikipedia:Fraide|fraide]]ak konbentuetankomentuetan bizi ziren gela txikiak gogorarazi zizkioten. Gela horiek, [[latin|latinez]], "cella" deitzen ziren, eta gela txikia "cellula" esaten zen. Beraz, zelula hitzak "gelaxka", "gelatxo" edo "gela txikia" esan nahi du.
 
==Zelulen funtzioak==
Zelulek hainbat funtzio dituzte; horrek esan nahi du gauza desberdinak egin ditzaketela, programatuta dauden moduaren arabera. Adibidez, zelula batzuek [[Oxigeno|oxigenoa]] eramaten dute gorputzaren parte edo ataletara; beste batzuek [[Txikipedia:Bakterio|bakterio]] eta [[Birus|birusen]] inbasioen kontra babesten gaituzte. Zenbait zelulak gorputz osotik garraiatzen edo transmititzen dituzte seinaleak; adibidez, begiek [[Txikipedia:Burmuin|burmuinari]] bidaltzen dizkioten seinaleak irakurtzen dugun bitartean. Landareen zelula batzuk gai dira eguzki-energiatik landarearentzako [[Txikipedia:Elikagai|elikagaiak]] ateratzeko; prozesu horri [[Txikipedia:Fotosintesi|fotosintesia]] deitzen zaio.
 
Azkenik, zelulek beste zelula batzuk sor ditzatekeditzakete, zelula-banaketaren bidez: jatorrizko zelula beste bi zelula edo gehiagotan banatzen da, eta horrela sortzen dira zelula berriak.
 
==Ikusi, gainera==