04:32, 30 azaroa 2018ko berrikusketa aldatu 92.156.72.240 (eztabaida) sintaxia eta egitura, bereziki... Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		21:33, 27 otsaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Aldaketa kosmetikoak Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{Argitzeko\|euskal jainkosari\|Mari (argipena)}} [[Fitxategi:Mari nestor basterretxea 01.png\|200px\|~~right~~eskuinera\|thumb\|Mari, [[Nestor Basterretxea]]ren artistaren arabera.]] '''Mari''' edo '''Maddi''' [[euskal Herriko mitologia\|euskal mitologiako]] jainkosa nagusia da. Hainbat euskal menditan bizi da ([[Larrunarri\|Txindoki]], [[Murumendi]], [[Gorbeia]]...), eta bizitokirik garrantzitsuena [[Anboto]]ko leize bat du, "Mariren Koba" izenaz ezaguna. 14 ⟶ 13 lerroa: * '''''[[Mari\|Anbotoko Mari]]''''' * '''''[[Mari\|Anbotoko Dama]]''''' * '''''[[Aralarko Dama]] edo Aralargo Damea ([[Amezketa~~\|Amezketan~~]]n)''''' * '''''Txindokiko Dama''''' * '''''[[Aizkorriko Dama\|Aizkorriko Dama (Aketegiko Dama)]]''''', * '''''Mondarraingo Dama''''' * '''''[[Murumendiko Dama]]''''' * Mari Muruko ([[Elduain~~\|Elduainen~~]]en) * Mari-buurte ([[Udabe-Beramendi\|Udaben]]) * Aldureko Mari ([[Gorriti]]<nowiki/>n) * Marie Labako (Labeko Mari, [[Ispaster]]<nowiki/>ren) * Muruko Damea ([[Ataun~~\|Ataunen~~]]en) * Arrobibeltzeko Andra ([[Azkaine~~\|Azkainen~~]]n) * Gaizto ([[Oñati~~\|Oñatin~~]]n) * Yonagorri (Gonagorri, [[Laskun~~\|Laskunen~~]]en ) * Mariurraka ([[Abadiño\|Abadinon]]) * Mariburrika ([[Garai~~\|Garain~~]]n eta [[Berriz~~\|Berrizen~~]]en) }} 37 ⟶ 36 lerroa: * ''[[Mairu (mitologia)\|Mairi]]'' edo ''[[Maide]]'' izenen garapena, hauek antzinako izaki edo jeinuak baitira. * Antzinako jainko edo izaki bati, ''Maria'' [[Jesus Nazaretekoa]]ren amaren izena atxiki zioten, antzinako euskal erlijio [[kristautasun\|kristautzeko]] asmoz. * ''Amari'' jatorrizko izenaren hasierako ''A'' galdu zitzaion. ''Ama + ari'' litzeteke jatorria. 52 ⟶ 51 lerroa: == Elezaharrak == [[Fitxategi:Cueva de Mari entrada 1.JPG\|~~right~~eskuinera\|thumb\|300px\|Mar<ref>{{Erreferentzia\|izena=Barandiarán, José Miguel\|abizena=de.\|izenburua=Mitología del pueblo vasco\|argitaletxea=Etor\|data=[1997?]\|url=https://www.worldcat.org/oclc/40463937\|edizioa=2a. ed\|isbn=8488960166\|pmc=40463937\|sartze-data=2018-11-03}} 28. or.</ref>iurrika Kobea Anboton, Mariren egoitza]] [[~~File~~Fitxategi:Anbotoko mari.ogv\|thumb\|300px\|[[Euskal Herriko Ahotsak\|Ahotsak]] proiektuak eginiko azalpen bideoa, proiektuan jasotako testigantzen bitartez burututakoa.<ref>[http://ikasgelan.ahotsak.com/gaiak/anbotoko-mari Anbotoko Mari, Ahotsak ikasgelan]. Ahotsak.com (2012ko urria)</ref>]] Mari da, dudarik gabe, euskal mitologiaren izaki nagusia. Zoritxarrez gaur egun, [[XX. mendea]]ren hasieran [[Jose Migel Barandiaran\|Jose Miguel Barandiaranek]] eta bere laguntzaileek bildu zituzten lekukotasunen bidez baizik ez dugu ezagutzen. Mariren mitoa agertuz geroztik, euskal gizarteak zibilizazio anitzi aurre egin die ([[Iberiar]]rak, [[Zelta]]k, [[Antzinako Erroma\|Erromatarrak]]…). Topaketa horien lekukoa izan baita, ez da harritzekoa Mariren pertsonaiak hamaika aurpegi izatea. 63 ⟶ 62 lerroa: == Anderearen formak == Antzinako erlijioetan jainko eta goiandere bakoitza abere edota zuhaitz zehatz batetik edo gutxi batzuekin erlazionaturik agertu ohi da eta harekin identifikatzen da maiz. Anderea, emakume eder eta dotore jantzita agertzen bada ere, hainbat ipuinetan abere edo zuhaitz baten itxuran ikusten dute ere gizakiek. Honakoak dira Marik hartu izan dituen zenbait itxura: saia<ref>{{Erreferentzia\|izena=Arana, Anuntxi, (1947-\|abizena=)\|izenburua=Euskal mitologiaz : jentilak eta kristauak\|argitaletxea=Elkar\|data=[2008]\|url=https://www.worldcat.org/oclc/863179178\|isbn=9788497835695\|pmc=863179178\|sartze-data=2018-11-03}} 24. or.</ref>, behia, txahala, belea, akerra, behorra. Beste forma batzuk ere hartzen omen ditu: su hegalaria, haize bolada, zuhaitza, odei zuria, ortzadarra eta suzko igitaia. Aker baten gainean eserita edo orga bat airean gidatuz ere ager daiteke. 94 ⟶ 93 lerroa: * ''La primitiva religión de los vascos'', José Dueso, Orain, 1996. ISBN 84-89077-56-8. * ''Euskal Mitologia Konparatua'', Juan Ignacio Hartsuaga, Kriseilu, 1987. * ''Mitología vasca'', Patxi Xabier Lezama Perier, Euskadiko Irakurketa Publikoko Sarea , 2018. * ''Mito hurbilak, Euskal mitologia jendeen bizitzan, Anuntxi Arana, Katuzain, 2000. ISBN 2-913842-04-6.''

Mari: berrikuspenen arteko aldeak