MVD: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
6. lerroa:
Ministerio hau, [[Alexandro I.a Errusiakoa|Alejandro I.a]] tsarrak sortu zuen, [[1802]]. urtean, [[Petri I.a Errusiakoa|Petri Handia]] tsarraren instituzio zaharrak aldatzeko erreforma prozesuan. Inperioaren euskarri garrantzitsuenetako bat izan zen, polizia indarren eta [[gubernia|guberniya]] edo gobernatura orokorren administrazioa gainbegiratzeaz arduratzen baitzen. Hasierako bere eskumenen artean, gartzelak, suhiltzaile zerbitzuak, estatuko enpresak, posta zerbitzuak, estatuko orube eta eraikinak, errepidea, osasuna, erlijioa, natur baliabideak eta noblezia aurkitzen ziren. Eskumen hauetako asko, beste ministerio eta gobernu instituzio batzuetara paseak izan ziren hamarkada horren erdialdera.
 
[[Narodnaia Volia|Iraultza mugimenduamugimenduaren]]ren hazkundea eta [[Alexandro II.a Errusiakoa|Alejandro II.a]] tsarraren hilketaren ondoren, ''Estatu Polizia Sailak'' jarauntsi zituen [[Hirugarren Sekzio]]ko [[isilpeko polizia|polizia sekretuaren]] betebeharrak, eta ahaltsuago zen [[Gendarmeen Zerbitzu Berezia]] [[Okhrana|Ojranara]] pasa zen. Lehen Mundu Gerraren garaian, sail honek [[kontraespioitza]] sekzio bat sortu zuen.
 
[[1917]]ko [[Otsaileko Iraultza]]ren ondoren, gendarmeak eta Ojrana deseginak izan ziren, iraultzaren aurkakoak kontsideratuak izan baitziren.
 
== SESB garaia ==
[[Urriko Iraultza]]ren ondoren, [[boltxebike]]ek, tsarren garaiko indar polizialekin amaitu zuten eta ''Langile eta Nekazarien [[Militsiya]]'' sortu zuten, [[Errusiako Sobietar Errepublika Sozialista Federatiboa|SFSR errusiarraerrusiarraren]]ren [[NKVD]]ren pean.
 
[[1946]]ko martxoan, [[herri komisario|herri komisariatu]] guztiak (NK) ministerio bezala berrizendatuak izan ziren (M). Honela, NKVD MVD (SESBekoa) bere hasierako izenera itzuli zen, [[NKGB]] bere filiala bezala, SESBeko [[MGB]] izatera pasako zena. Bigarren Mundu Gerran lortutako [[sobietar errepublika]] berriek ere, euren Herrizaingo Ministerioa sortuko zuten. MVD, denbora batez, polizia sekretuaren arduraduna izan zen, [[Lavranty Beria]]k, [[1953]]ko martxoan MGBrekin batu ondoren. Beriaren garbiketak, bi zerbitzu hauek, urte beteren ondoren, berriz banatzea eragin zuen. Honen ondoren, MVDk, bere barne segurantza betebeharrak mantendu zituen (polizia) eta [[KGB]] berriak, estatu segurantza (polizia sekretu) funtzioak hartu zituen.
21. lerroa:
MVD berriak jokatu zuen paperik eztabaidagarriena, delitu ekonomikoen aurka borrokatzea izan zen, hau da, merkataritza pribatua desegitea, jatorrian, [[lege sozialista]]k debekatua. Borroka honek, ez zuen sekula arrakastarik izango [[ekonomia planifikatu]]aren akatsak zirela eta. Akats hauek, horniketa eskasia eragiten zuen, eta [[espekulazioa]]rentzako tartea uzten zuen.
 
[[1980]]ko hamarkadaren erdialde ingurura ''herriko militsiya''ren irudia hondatu egin zen, neurri handi batean, ofizial eta izena emandakoen korrupzio eta antolakuntzarik gabeko portaeragatik (kasurik aipagarriena, KGBko langile bati egindako lapurreta eta hilketa bat izan zen, [[1983]]an, [[Moskuko metroa|Moskuko MetroMetrora]]ra bidalitako miliziano batzuen aldetik). MVDko kargu altu batzuek, ministroak berak barne, gaizkile eta itzaleko negozioen aldetik eroskeriak jasotzen zituztela deskubrituko zen.
 
== Errusiar Federazioa ==