Kathleen Lonsdale: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
10. lerroa:
Masterra egiten ari zelarik [[W. H. Bragg]] ezagutu zuen eta [[Zientzialari|ingeles zientzialari]] honi esker, gartzen hasi berria zen [[X izpi|X-izpien]] bidezko kristalografiaren zientzian murgildu zen. Bragg-en ikerkuntza taldera batu zen [[Royal Society]]-n eta bere gomendioak jarraituz, '''molekula organiko sinpleen egituren''' inguruan lan egin zuen. Baita, W. T. Astbury -ren '''X-izpien difrakzioaren teorian parte hartu''' zuen<ref name=":1" />.
 
1927.urtean Thomas Lonsdalerekin ezkondu eta Leeds-era bizitzera joan ziren. Leeds-eko Unibertsitatean X-izpien difrakzioaren inguruan lan egin zuen, baina baita zientziari eskainitako lanik esanguratsuena bete zuen. '''[[Bentzeno|Bentzenoaren]]aren egitura finkatu''' zuen, [[Kimika|kimikankimika]]n azkeneko 60 urte horietan askotan eztabaidutako arazoa. [[C. K. Ingold]] kimikariak '''hexametilbentzeno''' kristalak eman zizkion ikertzeko eta  bere ikerketei esker, argi erakusten da [[bentzeno]] eraztuna laua dela: c-c arteko loturen luzera berdina da eta c-c-c lotura guztiek 120º-ko angelua osatzen dutela<ref>{{Cite web|url=|izenburua=Dame Kathleen Lonsdale DBE FRS|sartze-data=2013, abuztua|egunkaria=|aldizkaria=157 faces of chemistry|abizena=Banham|izena=Andrea|egile-lotura=Chemistry World article|hizkuntza=ingelesa|formatua=}}</ref>. Datu hau oso esanguratsua izan zen [[Kimikakimika organiko|kimika organikoarako]]arako.
[[Fitxategi:Benzene structure.png|erdian|thumb|290x290px|1. Bentzeno estrukturaren irudia]]
 
25. lerroa:
 
== Ohoreak eta emakume zientzialari bezala primiziak ==
Zientziaren eta bizitzaren arlo askotan bezala, garai hartan [[Kimika|kimikankimika]]n ere gizonezkoak nagusitzen ziren, baina horrek ez zuen ekidin Kathleen Lonsdale bere ibilbidea zientzian egiteko. Emakume zientzialari askok jarraitutako bidea ireki zuen Kathleen Lonsdalek, izan ere, 1945.urtean [[Royal Society]]-n onartua izan zen lehenengo emakumea izan zelako. Emakumeak onartuak ez izatearen 285 urteko tradizioari amaiera eman zion elkartean sartu zenean. Baita, University College London Unibertsitateko-ko lehenengo irakasle emakumea izan zen ere. Gainera, [[International Union of Cristallography]] elkarteko lehenengo emakume lehendakaria izan zen. Hortaz gainera, beste hainbat ohore lortu ditu zientzan egindako lanagatik:
 
 
 
* [[1956]]<nowiki/>an, [[Britainiar Inperioa|Britainiar Inperioaren]]ren Ordenako Dama Komandantea izan zen.
 
 
 
 
* [[1967|196]]<nowiki/>[[1967|7]]<nowiki/>an, Britainia Handiko Zientziaren Aurrerapenaren aldeko Elkartearen lehen emakume lehendakaria izan zen, gazteengan zientzia sustatzen zuelako.
 
 
42. lerroa:
 
== Bizitza pertsonala ==
Bere ikerketak hasi zituenean, Thomas Jackson Lonsdale, University Collgeko-en [[Ingeniaritza|ingeneritza]] ikaslea, ezagutu zuen. [[1927]].urtean ezkondu ziren eta hiru seme-alaba izan zituzten: Jane (1929), Nancy (1931) eta Stephen (1934). Bere senarrak garbi adierazi zuen Kathleen-etik gehien erakarri zuen gauza bere abilidade matematikoak izan zirela eta ez zela berarekin ezkondu etxeko garbitzaile bat edukitzeko.<ref>{{Cite web|url=http://www.herstory.ie/news/2017/4/27/dame-kathleen-lonsdale-scientist-educator-activist|izenburua=DAME KATHLEEN LONSDALE, DBE FRS|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=HERSTORY|abizena=Claire Murray|egile-lotura=|hizkuntza=ingelesa|formatua=}}</ref> Bere senarrak beti errespetatu zuen bai zintzialari zein emakume bezala, eta haurdun geratu ondoren, lanean jarri zezan bultzatu zuen.
 
==== Pazifismoa ====
52. lerroa:
 
== Kristalografiari buruz ==
Nahiz eta [[kristalografia]]<nowiki/>rn jatorria [[Ren Jus Juy]] 1743-1822 urte bitarteetan egindako lanetara atzera egin, kristalografia, zientzia bezala, ez zen benetan garatzen hasi [[X izpi|X-izpiak]] sortu ziren (1895) arte. 1912. urtean [[Max von Laue]] zientzialari frantsesak [[X-izpi|X-izpiak]]ak erabili zituen lehenengo aldiz hainbat kristalen barne egitura aztertzeko. [[William eta Laurence]], aita eta semea, [[X izpi|X-izpiak]] erabili zituzten egitura inorganiko sinpleen egitura molekularra zehazteko. [[Lehen Mundu Gerra|I. Mundu Gerran]] zehar, ikerketa guztiak eten behar izan ziren, baina ondoren Bragg semea eta aitak, [[Kristalografia|kristalografiarenkristalografia]]ren mundua beraien artean banatu zuten: aitak egitura organikoen inguruan ikertu zuen University College London Unibertsitatean (horrela Kathleen Lonsdale ezagutu ahal izan zuen), eta bere semeak berriz, gainerako sustantzia inorganikoen egiturak aztertu zituen [[Manchester]]-eko Unibertsitatean<ref name=":1" />.
 
== Erreferentziak ==
<references />{{bizialdia|1903ko|1971ko|Lonsdale, Kathleen}}
 
[[Kategoria:Kildare konderriko jendea]]
[[Kategoria:Erresuma Batuko kimikariak]]