Wikipedia

Frantziako Hirugarren Errepublika: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-{{HezkuntzaPrograma}} +{{HezkuntzaPrograma|Geografia eta Historia}})
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
27. lerroa:
| eremua=
}}
'''Frantziako Hirugarren Errepublika''' ([[frantses]]ez: ''La Troisième République'') [[Frantzia]]n izandako gobernu-sistema errepublikanoa izan zen, [[Frantziako Bigarren Inperioa]] amaitutakoan hasi eta [[Hirugarren Reicha]]ren okupazioarekin bukatu zena. [[1870]]ean sortu zen, [[Frantzia-Prusia Gerra]]n jasandako porrotaren ondorioz [[Napoleon III.a]]ren erregimena erori zenean, eta [[1940]]an amaitu, [[Frantziako gudua|naziek Frantzia okupatu]] eta [[Vichyko gobernua]] ezarri zenean<ref>{{Erreferentzia|izena1= Julian|abizena1= Jackson|izenburua= The Fall of France: The Nazi Invasion of 1940|non = [[New York]]|argitaletxea= Oxford University Press|urtea= [[2003]]|orrialdea= 38}}</ref>.
 
[[Adolphe Thiers]]ek, ''le Libérateur du Territoire'' edo Lurraldearen askatzailetzat hartua, [[1870eko hamarkada]]ren hasieran bere izaera errepublikanoa finkatu zuen "Frantzia gutxien banatzen duen gobernu erregimena" zela esanez. Hirurogeita hamar urte iraun zuenez, [[Frantziako historia]]ko erregimenik luzeena izan zen, [[Antzinako Erregimena]] alde batera utzirik.
64. lerroa:
Oposizioan geratu zen [[Georges Clemenceau]]<nowiki/>ren ezker erradikala eta [[sozialismo]] zatikatuaren parte handi bat beretu zuen.
 
Oportunistek errejimenaren liberalizazioa gobernatu zuten. Arian-arian hainbat askatasun mota aldarrikatu zuten –prentsarena, biltzekoa, alkateak hautatzekoa–, eta sindikatuak legeztatu zituzten. Sozialismo [[iraultza]]ilearen goraldia zela eta –[[Panamako kanala]]ren edo [[Dreyfus afera|Dreyfus kasuakasuaren]]ren eskandaluen artean–, gizarte auzia lehen planora pasa zen. Ugazaben paternalismoa eta katolizismo soziala izan ziren klase nagusien erantzuna.
 
Gudarostea errepublikar [[abertzaletasun]]aren estandartea zen eta frantses inperialismoa bideratzen zuen: harekiko adeitasunak [[Georges Boulanger]] generalaren jarduera politikoa lagundu zuen. Gerra ministro horrek ia-ia Alemaniaren aurkako beste gerra batean sartu zuen Frantzia. [[Boulangerismo]]a deituriko mugimendu populista eta nazionalista hark sortzaileak baino bizialdi luzeago izan zuen.
94. lerroa:
[[Jules Verne]], [[Alexandre Dumas]] edota [[Anatole France]] orduan famatu ziren eta hori alfabetatzearen orokortzeak bideratu zuen, III. Errepublikako urteetan.
 
[[Etienne-Jules Marey|Étienne-Jules MareyMareyren]]ren ekarpen teknikoei esker Frantzian argazkigintza garatu zen.
 
[[Zinema]]tografoa, bestalde, [[1895]]an Parisen sortu zen. [[Lumière|Lumiére anaien]] lehen saioek dokumentu izaera zuten, baina laster asko fikziorako hizkuntza berezia aurkitu zuen arte berriak, [[Georges Méliès]]<nowiki/>en eskutik (''[[Ilargirako bidaia]]'').
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Frantziako_Hirugarren_Errepublika"(e)tik eskuratuta