Eslovenia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Euskaltzaindiaren webguneko esteka berriak |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
10. lerroa:
| mapa_irudi = EU-Slovenia.svg
| hizkuntza_ofizialak =[[Esloveniera]]{{sup|1}}
| ereserki_nazional = [[Zdravljica]]<br />[[Fitxategi:Zdravljica.ogg|
| hiriburu = [[Ljubljana]]
| hiriburuaren_koordenatuak = {{koord|46|03|N|14|30|E|kodea=SI|display=inline}}
45. lerroa:
'''Eslovenia'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref> ({{lang-sl|Slovenija}} {{IPA|slɔˈʋéːnija|}} ahoskatua),<ref>{{erreferentzia|izenburua=Slovenski pravopis 2001: Slovenija|url=http://bos.zrc-sazu.si/c/SP/neva.exe?name=sp&expression=Slovenija&hs=1}}</ref> ofizialki '''Esloveniako Errepublika''' ({{lang-sl|Republika Slovenija}}), [[Europa]] Erdialdeko eta [[Europar Batasuna|Europar Batasuneko]] estatua, [[Balkanak|Balkanetako penintsularen]] iparraldean kokatua.
Eslovenia [[Jugoslaviako Erresuma]]ren parte izan zen [[1945]] arte, eta [[Jugoslavia|Jugoslaviako Errepublika Federal Sozialistako]] errepublika federatua gero, [[1991]]n independentzia lortu zuen arte.
Hiriburua [[Ljubljana]] da. Beste hiri nagusiak hauek dira: [[Maribor]], [[Celje]], [[Kranj]], [[Velenje]], [[Koper]] eta [[Novo Mesto]].
96. lerroa:
Badirudi egungo esloveniarren arbaso [[eslaviar]]rak gaur Eslovenia den eremura [[VI. mendea]]n iritsi zirela. [[VII. mendea]]n, lehen estatu esloveniartzat har daitekeen Karantaniako Dukerria (gaurko [[Karintia]]) sortu zen, baina [[745]] urtean independentzia galdu zuen, Frankoen Inperioaren menpe erortzean. Horren ondorioz, hainbat eslaviarrek fede kristaua besarkatu zuten.
Gutxi gorabehera [[1000]] urtean, [[esloveniera]]zko lehen dokumentua idatzi zen, [[Freising eskuizkribu]]a: hortaz, [[latindar alfabetoa|latindar
=== Habsburgotarren menpe ===
128. lerroa:
{{sakontzeko|Esloveniaren banaketa administratiboa}}
[[Fitxategi:Slovenia Regions.png|
Eslovenia estatu zentralista da, banaketa administratiboa helburu estatistikoetarako soilik dira baliagarri. Estatistikarako lurraldeak hauek dira:
167. lerroa:
=== Lurralde historikoak ===
[[Fitxategi:Borders of the Historical Habsburgian Lands in the Republic of Slovenia.png|
Aintzinako hiru koroetan (Karniola, Estiria eta Goriška) izan zen banaketaren araberakoak dira lurralde tradizionalak:
199. lerroa:
=== Banaketa etnikoa ===
Esloveniako biztanleen % 91 esloveniar jatorrikoak dira ([[eslaviar]] herrietako bat). Badira beste talde etniko batzuetako herritarrak ere (kroaziarrak, serbiarrak), baina gutxi dira. Gainera, 1990 aldera, [[Bosnia-Herzegovina]]ko gerratik ihesi joandako 60.000 iheslari Eslovenian babestu ziren.
Horrela beraz Eslovenian bizi diren talde etniko nagusiak hauek dira: esloveniarrak (% 89); kroaziar, bosniar, serbiar eta [[Jugoslavia]] ohiko bestelako taldeak (% 10); eta hungariar eta italiar gutxiengoak (% 0,5).
287. lerroa:
=== Saskibaloia ===
Saskibaloi talde nazionala 12 aldiz sailkatu da [[EuroBasket]]a jokatzeko, 2009ko laugarren postua lortu zuen eta emaitzarik onena [[2017]]an, txapeldunak izan zirenean. [[2013]]an, bestela, bera izan zen txapelketaren antolatzailea. [[1970]]ean [[Munduko Saskibaloi Txapelketa]] ere antolatu zuen. Hainbat jokalari esloveniarrek nazioarteko sona izan dute eta [[NBA]]n jokatzera ere iritsi dira Radoslav Nesterović, Goran Dragić, Zoran Dragić eta Luka Doncić.
Herrialdeko talderik onena [[Union Olimpija]] da, Esloveniako 16 liga eta 20 kopa lortzeaz gain (2018 arte kontuan hartuta), Jugoslaviako sei liga ere eskuratu zituen.
383. lerroa:
== Esloveniar ezagunak ==
<div style="-moz-column-count: 2; column-count: 2;">
* [[Jacobus Gallus]] (1550-1591), musikagilea.
* [[Santorio Santorio]] (1561-1636), medikua.
| |||