Wikipedia

Atonismo: berrikuspenen arteko aldeak

Artikulua Eztabaida

Atonismo (aldatu)

01:26, 1 otsaila 2019ko berrikusketa

1 byte removed ,  Duela 4 urte
t
Robota: Aldaketa kosmetikoak
IkusizkoaWikitestua
(«Aten_disk.jpg» fitxategiaren ordez «La_salle_dAkhenaton_(1356-1340_av_J.C.)_(Musée_du_Caire)_(2076972086).jpg» jarri da (eragilea: CommonsDelinker; arrazoia: Please see commons:Commons:Deletion requests/File:Aten disk.jpg. Replacing it seems m)
t (Robota: Aldaketa kosmetikoak)
[[Fitxategi:La salle dAkhenaton (1356-1340 av J.C.) (Musée du Caire) (2076972086).jpg|thumb|220px|thumb|Akenaton faraoiak eta bere familiak Eguzkia gurtzen.]]
'''Atonismoa''', [[Tell al-Amarna|AmarnaAmarnako]]ko [[heresia]] edo Amarnako aroa, historiako lehen [[erlijio]] [[monoteismo|monoteista]] (edo [[henoteismo|henoteista]]) izan zen, [[Aton]] [[eguzkia|eguzki]] diskoaren gurtza bultzatuz. Oraindik ondo ezagutzen ez diren arrazoiengatik, baina ziur asko [[Tebas (Egipto)|Tebasko]] kleroaren kontserbadorismoa eta ezinikusiagatik, [[Akenaton]] faraoiak jainko dinastikoa zen [[Amon]]en (jainko ezkutua) gurtza alde batera utzi zuen, eta faraoi gazteak Atonen gurtza inposatu zuen, lehenik pixkanaka eta, jarraian, derrigorrean.
 
== Eguzkiaren gurtzaren aurrekariak ==
[[Egipto Garaia|Goi Egiptoren]] nagusitasuna txikitzen joan zen [[Egiptoko XVIII. dinastia]]ko lehen bi faraoien erregealdiak pasa eta gutxira. Goi Egiptoko printzeek [[Egipto]] askatu eta birbateratu izanak Tebas Antzinako Egiptoko gainontzeko hirien gainetik jarri zuela gogoratu behar da, eta, ondorioz, Amon jainkoaren gurtza bere hirukotearekin batera, Amon, [[Khonsu]] eta [[Mut]] jainkoek osatua.
 
Nagusitasun hori [[Egipto Beherea|Behe Egipto]] garrantzia hartzen hasi zenean desagertzen joan zen, lehenik [[tenplu]] eta [[jauregi]] berriak eraiki eta eramanez, eta, ondoren, errege jauregia [[Menfis]]era eramanez, [[Nilo]] ibaiaren deltarako sarrera zena. Behe Egiptoren nagusitasun hau ez zen soilik XVIII. dinastiara mugatu, baizik eta ramesidar garaian ere jarraitu zuela, bere garai gailena hiriburua izateko propio eraikitako [[Avaris]] edo Pi-Ramsesera eraman zenean izan zuelarik.
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:MobileDiff/6583758"(e)tik eskuratuta