Angelu (geometria): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
|||
23. lerroa:
== Angeluen neurketa ==
[[Fitxategi:Angle measure.svg|
[[Fitxategi:Angle radian.svg|
Angelu baten zabalera neurtzeko zuzenerdi batetik bestera biratutako zirkunferentzia-arkutik, zentroa angeluko erpinean izanik, abiatu behar da.
Ondoren, <var>s</var> arkuaren luzera <var>r</var> [[erradio]]az zatitzen da. Emaitza angeluaren neurria izango da [[radian]] (rad, labur) izeneko unitatetan. Angelu baterako, arkua marrazteko erradioa aldatzen bada, arkuaren luzera ere proportzioan aldatuko da eta beraz angeluaren neurria konstantea izango da.
[[Fitxategi:Radian-common.svg|
Angelua radianetan ez baizik eta beste unitate-sistema batean neurtu nahi bada, <math>s/r\,</math> zatidura <math>k\,</math> berariazko [[konstante]] batez biderkatu beharko da.
36. lerroa:
=== Sistema hirurogeitarra ===
Sistema [[hirurogeitar]] edo sexagesimalean, [[zirkunferentzia]] oso bat inguratzen duen angelua 360 gradu sexagesimaleko neurria du (360° idazten da). Horrela, angeluko arkuak zirkunferentzia osoa hartzen duenean angeluaren neurria 2π radianekoa denez, [[hiruko erregela]] sinple batez frogatzen da, sistema hirurogeitarrera aldatzeko <math>s/r\,</math> erlazioari biderkatu beharreko konstantea <math>k=\frac{2\pi}{360}</math> dela.
Horrela, adibidez <math>3\pi/2\,</math> radianeko angeluaren neurria, sistema hirurogeitarrean, <math>(\pi/2)\times(360/2\pi)=90\,</math> gradukoa da <ref>Gradu kopurua [[zenbaki oso]]a ez denean, zati dezimala 60 balioaz biderkatzen da eta emaitza gradu azpiko minutuak (' ikurrez) dira, minutu kopuruaren zati dezimalarekin berdin egiten da, segundoak (' ' ikurrez) sortzen dira. Adibidez, 12.341 gradu 12 gradu (0.341×60=20.46), 20 minutu (0.46×60=27.6) eta 27.6 segundo dira, hau da 12° 20' 27.6' '.</ref>.
73. lerroa:
* 180 gradu hirurogeitarreko (π rad edo 200 gradu ehundar) angeluari '''angelu lau''' edo '''angelu lerrokide''' deritzo.
* Angelu zuzenetik [[angelu lau]]rako bitarteko neurria duten angeluei (90°-180°) '''angelu kamuts''' deritze.
* '''Angelu osoa''' zirkulu osoa hartzen duten angelua da (360°, 2π rad edo 400 gradu ehundar).
* '''Angelu nulua''' 0° edo 0 rad neurria duena da.
* Bi zuzenerdik bi angelu sortzen dute: '''angelu ganbila''' (edo sarkorra) eta '''angelu ahurra''' (edo irtenkorra). [[Angelu ganbil]]a 180°tik beherakoa da. [[Angelu ahur]]ra 180°tik gorakoa da.
| |||