Txinako Herri Errepublika: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-{{HezkuntzaPrograma}} +{{HezkuntzaPrograma|Geografia eta Historia}}) |
No edit summary |
||
16. lerroa:
| hiriburu = [[Pekin]]
| hiriburuaren_koordenatuak = 36°55′ I 116°23′ E
| gobernu_mota = [[
| buru_titulu1 = Presidentea
| buru_izen1 = [[Xi Jinping]]
45. lerroa:
| oharrak = {{sup|1}} [[Mandarin txinera]] batua (''pǔtōnghuà'') da hizkuntza ofizial bakarra Txina osoan, nahiz eta beste hainbat hizkuntza ere mintzatu: [[uigurrera]], [[mongoliera]], [[tibetera]] eta, batik bat, mandarinaren familia bereko txinerak, hala nola, [[kantonera]] (66 milioi hiztunetik gora). [[Hong Kong]]en kantonera eta [[ingeles]]a dira ofizialak eta [[Macau]]n [[kantonera]] eta [[portugesa]]. <br />{{sup|2}} [[Hong Kong]] eta [[Macau]] sartu gabe.<br />{{Txineraz}}
}}
'''Txina'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref>
Munduko potentzia ekonomikorik handienetariko bat da eta Asiako ekonomiaren motorretako bat. Hamalau herrialderekin du muga. [[Pekin]] (''Beijing'', 北京) du hiriburua.
58. lerroa:
Mugakide hauek ditu: [[Errusia]] eta [[Mongolia]] iparraldean; [[Ipar Korea]], [[Itsaso Horia]] eta [[Txinako Itsasoa]] ekialdean; [[Vietnam]], [[Laos]], [[Myanmar|Myanmar edo Birmania]], [[India]], [[Bhutan]], eta [[Nepal]] hegoaldean; eta [[Pakistan]], [[Afganistan]], [[Tadjikistan]], [[Kirgizistan]] eta [[Kazakhstan]] mendebaldean.
Azalera, berriz, 9.600.000 km²-koa du. [[Tibet]] konkistatu zuenetik, munduko hirugarren herrialderik handiena da, [[Errusia]]ren eta [[Kanada]]ren ondoren.
Mendebaldean mendilerro erraldoiak daude, [[Himalaia]] kasu; hango gailurra [[Everest]] mendia, iparraldeko isurialdea Txinan duena. Goi ordokietan, badira klima erdi lehor edo desertuaren antzeko eremuak, [[Takla-Makan]] eta [[Gobi]] kasu.
250. lerroa:
== Politika ==
{{sakontzeko|Txinako politika}}
Txinako Herri Errepublikako boterea hiru adar nagusitan oinarritzen da: [[Txinako Alderdi Komunista|Alderdia]] eta haren menpeko Armada eta Estatua. Estatu burua Txinako Herri Errepublikako presidentea da eta, aldi berean, Alderdiaren burua, idazkari orokorra baita. [[Askapenerako Herri Armada]]ko burua (hau da, Txinako [[gudaroste]]ko burua) izatearekin batera, Batzorde Militar Zentraleko Presidente ere bada. Gaur egun hiru karguok pertsona bakarrak betetzen ditu, [[
[[Fitxategi:Xi Jinping 2016.jpg|alt=Xi Jinping argazkia|thumb|[[Xi Jinping]], Txinako Herri Errepublikako presidentea.]]
Presidentearen azpian [[Txinako Herri Errepublikako Estatu Kontseilua]] dago, Gobernu organua. Gobernu horren burua lehen ministroa da, gaur egun [[
Botere legislatiboa 3.000 delegatu urtean behin biltzen dituen [[Txinako Herri Errepublikako Nazio Herri Batzarra]]k osatzen du. Horren tamaina dela eta, eta kideak 5 urtez aukeratzen direnez, 150 kidek osatutako lantalde batek haren iraunkorra osatzen du.
374. lerroa:
Antzinako familia txinatarrak oso oparoak izaten ziren, kide ugariz osatutakoak. Teilatupe berean aitona-amonak, gurasoak, seme-alabak eta baita ilobak ere bizi ohi ziren. Semeek, gainera, ezkondu eta gero, gurasoen etxean bizitzen jarraitzen zuten. Horrela, etxe berean lauzpabost belaunaldi biltzen ziren, antolaketa patriarkal zorrotz baten menpe beti, aitarekiko errespetuan oinarrituta. Beraz, familia-buruak izaten zuen beti familian barruan sortzen ziren gatazketan erabateko erabaki-ahalmena, baita arlo ekonomikoan ere, eta, alderantziz, gazteenek ez zuten deliberazio edo ebazte-aukerarik izaten. Hala, familiako gizonezko zaharrenari zegokion agintaritza gorena eta haren menpean geratzen ziren etxe horretan bizitzen ziren gainontzeko guztiak.
Neskak, ezkondu ondoren, etxetik atera eta senarraren familia berriaren kide bihurtzen ziren
Irakaskuntza alorrean berriz, Antzinako Txinak, oro har, hiru maila izaten zituen:
409. lerroa:
* [http://www.gov.cn/ Txinako Herri Errepublikako Gobernu Herritar Zentrala] {{en}} {{zh}}
* [http://www.china.org.cn/ Txinako berri eta informazio ofizialak] {{en}} {{zh}} {{fr}} {{de}} {{ja}} {{ru}} {{es}} {{ar}} {{eo}} {{ko}}
* [http://www.china21th.net.ms/ Information, Links, History
{{CIA|ch}}
* [http://www.people.com.cn/ Pueblo en Linea - Txinako egunkaria] {{es}} {{zh}} {{en}} {{fr}} {{ar}} {{ja}} {{ru}}
| |||