|
[[Fitxategi:Peace of Basel.png|300px|thumb|Basileako itunaren osteko [[Erdialdeko Europa]].]]
'''Basileako Bakea''', hiru[[1795]]ean hitzartutakoa, nazioarteko itunhiru itunen multzoa izan zirenzen, [[1795]]ean [[Frantzia]]k [[Prusia]]rekin (apirilaren 5ean), [[Espainia]]rekin (uztailaren 22an) eta [[Hessen-Kassel]]ekin (abuztuaren 28an) sinatu zituenak [[Basilea]]n. ItunenItun horien arabera, hiru herrialdeek Frantziako Errepublikaren aurkako [[Lehen Koalizioa]] utzi zuten.
== Prusia eta Frantzia arteko ituna ==
LehendabizikoLehenbiziko ituna [[1795]]eko [[apirilaren 1]]ean [[Prusia]] eta [[Frantzia]]k sinatu zuten [[1795]]eko apirilaren 5ean. ItunarenHorren arabera, Prusiak Frantziari [[Rhin]] ibaiaren mendebaldean zeuden [[Renania]]ko lurraldeak emateneman zizkion Prusiak Frantziari. [[François de Barthélemy]] izan zen Frantziako Errepublikako ordezkaria, eta [[Karl August von Hardenberg]] Prusiakoa.
Herrialde bien ordezkariak [[François de Barthélemy]] eta [[Karl August von Hardenberg]] ziren, Frantzia eta Prusia ordezkatu zutenak hurrenez hurren.
== Espainia eta Frantzia arteko ituna ==
BigarrenEspainia itunareneta arabera,Frantziak [[Espainia]]sinatu etazuten [[Frantzia]]itunaren artean sinatutakoaarabera, [[1793]]an hasitako [[KonbentzioKonbentzioaren Gerra]] amaitu zen. Gerraren hasieran [[Espainiako IndarArmadak Armatuak|Espainiako Armadak]]garaipen garaipenakbatzuk lortu bazituen ere, gero1794ko Frantziakudan armada frantsesak [[Katalunia]] eta [[Hego Euskal HerriaHerri]]ko eskualde zabalak konkistatu zituen,. eta[[Manuel Godoy]]k, [[MirandaKarlos IV.a EbroEspainiakoa]]ren erelehen hartuministroak, era honetan azaldu zuen. Gipuzkoako konkista:
Garaipena ezin zuela lortu ikustean, [[Manuel Godoy|Godoyk]] aurretiko hitzarmena sinatu zuen [[1795]]eko ekainean. Hitzarmen hartan, Espainiak Frantziako errepublika onartu zuen<ref>[http://www.hiru.com/historia/historia_04800.html www.hiru.com: Errepublika gerra-garaian]</ref> gerra hasi baino lehenagoko mugak mantentzearen truke. Frantziak okupatutako [[Gipuzkoa]] bereganatu nahi zuen. Gainera, Espainiak Frantzian [[katolizismo]]a berrezartzea, [[Luis XVI.a Frantziakoa]]ren seme-alabak askatzea eta [[Ingalaterra]]ren aurkako aliantza egitea nahi zuen. Espainia bere aliatu ohiarekin minduta zegoen [[Karibea (eskualdea)|Karibean]] izandako istilu batzuk zirela eta.
Ordezkaria [[Domingo Iriarte]] bazen ere, [[Karlos IV.a Espainiakoa|Karlos IV.ak]] ''Bakearen printze'' izendatu zuen Godoy ituna negoziatzeagatik. Honek bere memorietan honela gogoratu zuen Konbentzio Gerra:
{{esaera2|Donostiako okupazioa ez zen armen bidezko ekintza izan. Hainbat gipuzkoar sasipolitikari Adrien de Moncey jeneralaren lilurak jota erori ziren, hitz eman baitzien herrialdea errepublika independente bilakatuko zuela. Gizon sinesberak haiek.. hiria frantsesen esku utzi zuten}}
{{esaera2|El 2 de agosto de 1794 las tropas francesas cercaron las Provincias Vascas y en 36 horas llegaron a San Sebastián sin encontrar resistencia.
1794 amaieran bilera ez-ofizial batzuk izan ondoren, 1795eko maiatzean hasi ziren bake elkarrizketak, [[Jean-François de Bourgoing]] frantziar enbaxadorearen eta [[José Ocariz]] espainiar diplomazialariaren artean. Bi gobernuen hasierako jarrerak oso urrun zeuden. Konkistatutako lurralde batzuk ([[Gipuzkoa]], [[Cerdanya]], [[Arango harana]]) atxitzeaz gainera, Frantziak [[Louisiana]] eta [[Hispaniola]]ren ekialdea bereganatu nahi zituen, eta kalte-ordaina eskatzen zuen 1793 amaieran, [[Toulon]]go portuan, espainiarrek eta britainiarrek suntsitu zituzten itsasontziengatik. Egoera ahulean izan arren, Espainiaren eskakizunak ere ez ziren txikiak: Frantziak konkistatutako lurralde guztiak berreskuratzea eta gerra aurrerako mugetara itzultzea; eragin handiagoa izatea [[Parma]] eta [[Napoli]]n; Frantzian [[katolizismo]]a berrezartzea; eta preso zeuden [[Luis XVI.a Frantziakoa|Luis XVI.aren]] seme-alabak askatzea. Laster gelditu ziren ez aurrera ez atzera Bourgoing eta Ocarizen arteko elkarrizketak, eta beste negoziatzaile batzuk izendatu behar izan zituzten.<ref name="artehistoria">{{erreferentzia| izena= Enrique |abizena= Giménez López |url=https://www.artehistoria.com/es/contexto/la-paz-de-basilea | izenburua =La Paz de Basilea |sartze-data=2018-12-18 |argitaletxea= artehistoria.com}}</ref>
La ocupación de San Sebastián no fue un hecho de armas. Varios politicastros guipuzcoanos se dejaron seducir por el general Adrien de Moncey, quien les prometió convertir la provincia en República independiente. Estos crédulos hombres... entregaron la ciudad a los franceses...}}
Espainiako Koroak [[Domingo Iriarte]] aukeratu zuen, eta Frantziako Errepublikak [[François de Barthélemy]]. Ezagun zaharrak ziren bi diplomazialariak, eta horrek erraztu zituen negoziazioak. Uztailean izandako bi gertaerek bultzatu zituzten bi herrialdeak akordioa lehen baino lehen lortzera: Konbentzioaren armadak [[Gasteiz]] eta [[Bilbo]] hartu zituen, eta [[Vendéeko gerra|Vendéeko matxinada erregezalea]] biziberritu zen. Bestalde, [[Luis XVII.a Frantziakoa|Luis XVII.a]] askatzearen arazoa desagertu zen, umea espetxean hil baitzen ekainaren 8an.<ref name="artehistoria"></ref>
Egun batzuk geroago bizkaitarrak eta arabarrak errenditu ziren. [[Bon Adrien Jeannot de Moncey|Monceyk]] [[Gasteiz]] abuztuaren 17an eta [[Bilbo]] abuztuaren 19an konkistatu zituen. Abuztuaren 26an [[Donostia]]ko alkateak ez zuen [[Gipuzkoako Errepublika]] aldarrikatu baizik eta [[Frantzia]]ri menekotasuna, errepublika eskatu ziotenean [[Napoleon Bonaparte]]ren ordezkari zen [[Salbert Pinet]]ek 40 gipuzkoar atxilotu zituelako.
1795eko uztailarenUztalairen 22an sinatu zuten behin betiko ituna sinatu zuten, atarikoa eta 17 artikulu zituena. Frantziak Espainiari Katalunian eta Euskal Herrian kendutako eskualdeak itzultzearen truke, Espainiak Frantziari [[Hispaniola]]n zituen lurraldeak eman zizkion (frantziarrek mendebaldeko zatia edo [[Haiti]] [[1697]]an [[Ryswickeko ituna]] sinatu zutenetik zuten kontrolpean). Gainera herrialde bion arteko harreman komertzialak berriro martxan ipini zuten. Artikulu sekretuetan Espainiak ez zituela [[frantsestu (Iberiar Penintsulako Gerra)|frantsestuak]] jazarriko adostu zuten, baita Luis XVI.aren alabaren askapena ere. [[Ingalaterra]]ren aurkako aliantza gerorako utzi zuten, [[San Ildefontsoko ituna]]rentzat alegia.
Atxilotutako 40 gipuzkoarren truke Espainiak bost urtez 150 [[Andaluzia]]ko zaldi eta 150 [[zaldi|behor]], 1000 [[ardi]] eta 100 [[ahari]] eman behar izan zizkion. Espainiako Koroak ez zuen hitza bete, Gipuzkoako Errepublika sortu zuten euskal herritarrak epaitu eta zigortu zituelako, batzuk erbestera, beste batzuk bizi arteko kargugabetzera, eta militarrak enplegua galtzera; Jose Javier Urbiztondo iheslariari heriotza zigorra eman zioten.<ref>{{erreferentzia| izena= |abizena= |url=http://www.gipuzkoamuseobirtuala.net/teselas_t.php?id_teselas=199 | izenburua =Konbentzioa Donostian |sartze-data=2018-11-13 |argitaletxea=gipuzkoamuseobirtuala.net}}</ref>
| 