Monosakarido: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
'''Monosakaridoak''' ([[greziera]]tik ''monos'', "''bakar"'' eta ''sacchar'', "''azukre''") [[karbono hidrato]]en [[monomero]]ak dira. [[Disakarido]]en antzera [[azukre]]tzeko gaitasuna dute eta [[ur]]etan disolbatzen dira.
* [[Triosa]]k (3 karbono): C<sub>3</sub>H<sub>6</sub>O<sub>3</sub> ([[glizeraldehido]]a) ▼
* [[Tetrosa]]k (4 karbono): C<sub>4</sub>H<sub>8</sub>O<sub>4</sub> ([[eritrosa]], [[treosa]], [[treulosa]])▼
* [[Pentosa]]k (5 karbono): C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>5</sub> ([[desoxirribosa]] ,[[erribosa]], [[arabinosa]], [[xilosa]], [[lixosa]])▼
* [[Hexosa]]k (6 karbono): C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub> ([[alosa]], [[altrosa]], [[glukosa]], [[manosa]], [[gulosa]], [[idosa]], [[galaktosa]], [[talosa]], [[psikosa]], [[fruktosa]], [[sorbosa]], [[tagatosa]])▼
* [[Heptosa]]k (7 karbono) C<sub>7</sub>H<sub>14</sub>O<sub>7</sub> [[sedoheptulosa]].▼
== Egitura ==
62 ⟶ 55 lerroa:
Forma ziklikoa duten monosakaridoetako karbono anomerikoko OH-ak beste molekula baten hidroxilo batekin erreakziona dezake, [[azetal]]ak eratuz. Konposatu hauei glikosido izena ematen zaie eta ez dute ez mutarrotazio ez erredukzio ahalmenik. Ouabaina eta amigdalina moduko glukosidoak oso toxikoak izan ohi dira eta problema asko sortzen dituzte garatzeko bidean diren herrialdeetan.
== Sailkapena ==
{| class="wikitable"
|-
! Karbono kopurua !! Izaera !! Monosakaridoak
|-
| rowspan=2 | [[Diosa]]<br/>(C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>O<sub>2</sub>) || [[aldosa|aldodiosa]] || [[Glikolaldehido]]a
|-
| [[zetosa|zetodiosa]] || -
|-
▲
|-
| [[zetosa|zetotriosa]] || [[Dihidroxiazetona]]
|-
▲
|-
| [[zetosa|zetotetrosa]] || [[Eritrulosa]]
|-
▲
|-
| [[zetosa|zetopentosak]] || [[Erribulosa]], [[Xilulosa]]
|-
▲
|-
| [[zetosa|zetohexosak]] || [[Psikosa]], [[Fruktosa]], [[Sorbosa]], [[Tagatosa]]
|-
▲
|-
| [[zetosa|zetoheptosak]] || [[Mannoheptulosa]], [[Sedoheptulosa]]
|}
== Monosakaridoen eratorriak ==
| |||