Lurraren mugimenduak: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{Vikidia\|.*\}\} +) |
Euskaltzaindiaren Hiztegira egokitu. |
||
15. lerroa:
[[Lurra]]k bere ardatzaren inguruan egiten duen biraketa da errotazioa, eta horren ondorioz bereizten ditugu guk [[egun]]ak eta [[gau]]ak. Izan ere, errotazio horretan zehar une batzutan gure aldea eguzkira begira egongo da bere [[izpi (argipena)|izpiak]] gugana helduko direlarik, eta beste batzutan itzalean geratuko da. Biraketa [[ardatz (argipena)|ardatz]] hori hego polotik ipar polora doan ardatzari dagokio, eta jakina den bezala, Lurrak 24 ordu behar ditu ardatz horren inguruan bira oso bat emateko<ref name=aa></ref>.
===
[[Fitxategi:Earth tilt sample.jpg|thumb|Eguzkiaren translazioaren eskema Eguzkiaren inguruan.]]
{{sakontzeko|Translazio}}
Lurrak [[eguzkia]]ren inguruan osatzen duen mugimendua da
Era berean, sarritan egiten den beste nahasketa bat perihelio eta afelio puntu horiek [[uda]]ren eta [[negu]]aren hasierekin nahastea izaten da. Izan ere, [[urtaro]]ak bereizten dituena ez da Lurretik eguzkirako distantzia, eguzki izpiak Lurrera iristen direneko zuzentasuna baizik. Hau ulertzeko, lehenago aipatu dugun [[errotazio]] ardatzaren (edo ekuatore planoaren) eta
===Johannes Keplerrek azaldutako beste mugimenduak===
[[Johannes Kepler]] (1571-1630) izan zen bere hiru legeen bidez ([[Keplerren legeak]]) Lurraren (eta gainontzeko planeten) eguzkiaren inguruko biraketa lehen aldiz deskribatu zuena. Laburbilduz, horietako ''lehenak'' eguzkiaren inguruko planeten [[higidura|mugimendua]] eliptikoa dela eta eguzkia bere foko batean (ez erdigunean) kokatzen dela adierazten du. ''Bigarrena''ren arabera, [[eguzkia]]ren eta [[planeta]]ren arteko distantziarik handieneko puntuetan, abiadura txikiena izango da, eta alderantziz. Beraz, [[perihelio]]an Lurraren abiadura afelioan baino haundiagoa da. Bukatzeko, ''hirugarren'' legearen arabera, eguzkiarekiko batazbesteko distantzia haundiagora aurkitzen diren planetek,
====Prezesioa====
[[Fitxategi:Precession-sphere-ES.svg|thumb|260px|Prezesio angelua.]]
{{sakontzeko|Prezesio}}
[[Higidura|Mugimendu]] honen bidez, goian aipaturiko 23ºko inklinazioa duen Lurraren [[ardatz (argipena)|ardatzak]], bira ematen du. Alegia, Lurraren ekuatore planoaren eta
Mugimendu hau [[biraketa-ardatz|errotazio-ardatzaren]] inklinazioaren eta eguzkiaren nahiz ilargiaren erakarpen [[indar]]raren ondorioz gertatzen da, eta perihelio eta [[afelio]] puntuak urtean zehar mugitzea eragiten du. Hala, gaur egun gure neguko [[solstizio]]a [[perihelio]] puntutik gertu gertatzen bada ere, prezesio mugimenduak aurrera egin ahala, afelio puntura hurbilduz joango da<ref name=aa></ref>.
|