00:23, 22 otsaila 2018ko berrikusketa aldatu Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.245 edits tNo edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		10:12, 22 otsaila 2018ko berrikusketa aldatu desegin Xirkan (eztabaida \| ekarpenak) 42.245 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
6. lerroa: {{Biografia_infotaula_automatikoa}} '''Galileo Galilei''' ([[Pisa]], [[~~Italia~~Florentziako Dukerria]], [[1564]]ko [[otsailaren 15]]a - [[Arcetri]], [[Toskanako Dukerri Handia]], [[1642]]ko [[urtarrilaren 8]]a) [[~~filosofo~~italiar]]a [[matematika]]ri, [[fisikarien zerrenda\|~~fisikaria~~fisikari]] eta [[astronomo ospetsuak\|astronomo]]a izan zen. [[Astronomia]] modernoaren ~~aita~~aitatzat ~~izendatua~~hartua izan da,.<ref>{{erreferentzia\|izena= ~~eta,~~Charles ~~[[Bacon~~Joseph ~~(argipena)~~\|~~Bacon]]<nowiki~~abizena= Singer \|url=https:/~~>ekin~~/books.google.es/books?id=mPIgAAAAMAAJ&pgis=1&redir_esc=y \|izenburua=A Short History of Science to the Nineteenth Century \|argitaletxea= Clarendon ~~batera~~Press, ~~metodo~~1941 ~~zientifikoaren~~ ~~aitzindaria.~~\| sartze-data=2014-4-22}}</ref> [[Fitxategi:Galileo moon phases.jpg\|thumb\|200px\|[[Ilargia]]ren faseak Galileok marraztuak]] == Bizitza == Galileo zazpi anai-arrebako familia batean jaio zen Pisan; aita, [[Vincenzo Galilei]], musikagilea zen. [[Pisako Unibertsitatea\|Pisako Unibertsitatera]] hamazazpi urterekin iritsi zen, eta han medikuntza, matematika eta fisika ikasi zituen. Unibertsitate hartako ikasle zela, katedraleko lanpara bati begira geratu zen, lanpararen mugimendu erregularrari zehatz esanda. Etxera itzuli eta berunezko bolatxoekin eta luzera desberdineko hariekin esperimentuak egiten hasi omen zen. Bolatxoen pisua edozein izanda ere, joan-etorria egiteko bolatxoek denbora berdina behar zutela konturatu zen; denbora hariaren luzerak baino ez zuen aldatzen. Diotenez, horrela hasi zen [[pendulu]]aren historia.<ref name="elhuyar">{{erreferentzia\|izena= Joana \|abizena= Mendiburu \|url=http://aldizkaria.elhuyar.eus/erreportajeak/galileo-galilei-xvii-mendeko-jakintsua/ \|izenburua=Galileo Galilei, XVII. mendeko jakintsua \|argitaletxea= ''elhuyar zientzia eta teknologia'', CC-BY-SA 3.0 lizentzia, aldizkaria.elhuyar.eus \| sartze-data=2018-2-22}}</ref> Txikitatik ikasteko gaitasun handia erakutsi bazuen ere, ikasle bihurriaren fama izan zuen. Besteak beste, Pisako Unibertsitatean zegoela arropa akademikoak janzteari uko egin zion, lana egokiro egiteko traba egiten ziola argudiatuz. Ukapen hori larrutik ordaindu zuen, unibertsitatetik bota egin baitzuten. Hala ere, [[Florentzia]]n matematika ikasten jarraitu, irakaskuntza pribatuan hasi eta bere lehenbiziko lanak argitaratu zituen. [[1589]]an, [[Guidobaldo del Monte]]k lagundurik, lortu zuen nahikoa kostata Pisako Unibertsitatean Matematikako katedra.<ref name="elhuyar"></ref> == Lorpen zientifikoak == Galileo zeruari behatzeko teleskopioa lehen erabili zutenetariko bat izan zen. Hasieran 9x-eko teleskopio bat izan zuen, baina luze gabe 30x-eko bat eskuratu zuen. [[Jupiter]]ren lau satelite handienak kausitu zituen. Planeta hark ere, [[Artizarra]]k eta [[Ilargia]]k bezala, faseak zituela aurkitu zuen. Aurkikuntza bi horiek Kopernikok asmatutako eredu heliozentrikoari bultzada bat eman zioten. Galileo Ilargiko mendiak, [[Eguzki-beltzune]]ak, eta "kontaezineko izar multzo bat" ikusteko gai izan zen.

Galileo Galilei: berrikuspenen arteko aldeak