Martziano: berrikuspenen arteko aldeak

MarzianoMartziano [[Trazia]] edo [[Iliria]]n jaio zen 390 urte inguruan. Gaztetan ejertzitoarmada inperialean sartu eta soldadu izan zen. [[Aspar (bizantzioBizantzio)|Aspar]] buruzagi alanoaren eta honen seme [[Ardaburio]]ren agindupean 19 urte egon zen [[persia|pertsiar]] eta [[bandalo]]en kontrako kanpainetan parte hartu zuelarik. [[431]]. urtean bandaloek bataila batean preso egin zuten [[Hippo RegiusetikRegius]]etik gertu (gaur egungo [[Annaba]]n); [[Genseriko]] errege bandaloak alde egiten utzi zion bandaloak sekula erasoko ez zituela zin egin ostean.

Aspar eta Ardaburiok botere handia zuten [[Konstantinopla|Konstantinopoliseko]]ko gortean eta hauei esker errege-guardiako kapitain izendatu zuten. Gortean zela geroz eta kargu garrantzitsuagoak lortu zituen, lehenik [[tribuno]] izendatu zuten eta azkenean [[senatari]] bihurtu zen. [[Teodosio II.a]] (garaiko agintaria) [[450]]. urtean hil zenean honen arreba [[Pulkeria]]k jaso zuen agintea. Berriro ere Aspar eta Ardaburioren laguntzarekin Pulkeriak bere senar hartzea lortu zuen agintaritza lortu zuelarik. Pulkeriak Marzianori bien artean sekula semerik izango ez zutela zin egitera behartu zuen elkarrekin sexutan sekula jostatuko ez zirela alegia. Horrela bada lortu zuen Martzianok agintea, bostgarren mende erdialdeko Ekialdeko Inperioa [[huno]]en sarraskiek ondatua eta diruz eskas zebilen arazo horiek gainditzea izanen zen Martzianoren betebeharra.

Marzianoren lehen erabakietako bat hunoei Ekialdeko Inperioak ordaintzen zien dirusaria bertan behera uztea izan zen. [[Teodosio II.a]]ren agintean dirusari honen truke [[Atila]]k Ekialdeko Inperioa erasoko ez zuela zin egin zuen. Erabaki arriskutsua zen hunoek ordura arte izandako etsai guztiak garaitu zituzten eta deuseztaezinak ziruditen. Hala ere KonstantinopolisKonstantinopla ondo defenditu ezkero hiri guztiz segurua zen eta azkenean dirusaria ukatu zioten arren Atilak [[Mendebaldeko Erromatar Inperioa|Mendebaldeko Inperio]]aren erasoarekin jarraitu zuen MarzianokMartzianok diru asko aurreztu ahal izan zuelarik. [[451]]. urtean hunoek [[Galia]] eraso zuten eta [[452]]. urtean [[Italiar penintsula|Italia]]. [[Huno]]ek Mendebaldeko Inperioarekin amaitu ez bazuten ere Ekialdeko Inperioaren laguntza jasotzea ekidin zuten.

Inperioak diru galera ugari zituen: ustelkeria, antolaketa kaxkarra... MarzianokMartzianok egoera hau konpondu nahi izan zuen. Inperioaren ekonomia berrantolatu zuen eta ustelkeria murriztu zuen. Erasoak jaso eta biztanleak galdu zituzten lurraldeetara kolonoak bidali zituen. [[452]]. urtean [[persia|pertsiarren]] erasoei aurre egin zien [[Egipto]]n eta [[Siria]]n bai eta [[Armenia]]ko mugan izandako matxinada zapuztu [[456]]. urtean.

MarzianorenMartzianoren agintaldian izan zen garaiko kontzilio erlijiosorik garrantzitsuena, [[Leon I.a (aita santua)|Leon I.a aitasantua]]k deituriko [[Kaltzedoniako kontzilioa]] (IV. Kontzilio Ekumeniko izenez ere ezaguna). Bilkura teologiko hontanhonetan [[Kristo]]ren izate eta izakeraren inguruan ziren eztabaidak argitu nahi ziren. Eskola teologiko ezberdinek kristauen profetak izaera jainkotiarra edo gizazkoagizakikoa zuela defendatzen zuten, ortodoxiak ordea kristok bi izakerakizaerak bat egiten zituela zioen. Azkenean ortodoxoek euren ikuspegia inposatu zuten eta handik aurrera kristok izaera bakar baina aldi berean bikoitza zuela ametitzen ez zutenak herejeak izango ziren doktrina [[monofisismo|monofisistaren]] jarraitzaileak. Monofisismoa heretiko deklaratzeak ondorio latzak izango zituen Ekialdeko Inperioan Egipto eta Sirian monofisistak indartsuak baitziren eta ez zuten sekula ortodoxoen aurrean amore emango. MarzianorenMartzianoren ondorengo agintariek buruausteburuhauste ugari izango zituzten monofisisten alde eta aurka azaltzerakoan sekula bi doktrinen (ortodoxiaren eta monofisismoaren) arteko bakea lortu gabe.

* {{commons|Marciancommonskat}}