Tabriz: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
3. lerroa:
| probintzia = Ekialdeko Azerbaijan
}}
'''Tabriz'''<ref name= Euskaltzaindia171.araua>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0171.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2012-06-29|izenburua= 171. araua: Asiako toponimia|sartze-data = 2013-02-11}}</ref> ([[persiera]]z/[[azerbaijanera]]z:تبریز ; {{IPA|tæbˈriːz}} ahoskatua) [[Iran]]go ipar-mendebaldeko muturreko hiria da, [[Ekialdeko Azerbaijan]] probintziako hiriburua, [[TaljaQuri ibaiaTxay]]ren ibaiaren ertzean kokaturik dagoena. 2011n 1.494.998 biztanle zituen<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url=https://www.citypopulation.de/Iran-MajorCities.html |izenburua= Iran: Major Cities| argitaletxea= citypopulation.de |sartze-data=2017-2-18}}</ref>. Unibertsitatea eta aireportua ditu.
 
Unibertsitatea. Aireportua. Merkataritza eta industria (ehungintza, petrolio-findegiak, nekazaritzarako makineria, eraikuntzarako gaiak, motorrak) dira ekonomia-jarduera nagusiak. Lurrikara ugari gertatzen diren eremuan dagoen arren, monumentu ugari gorde ditu. Aipagarriak dira, besteak beste, 1465-1466 urteetako Musjed-e Kabud [[meskita]] (Meskita urdina) eta XIV. mendeko hiri gotortua.
 
== Geografia ==
Tabriz ipar-mendebaldeko Iranen dago, [[Ekialdeko Azerbaijan]] probintzian, Eynali and Sahand mendiguneen artean. Eskualde horretan lurrikara ugari gertatzen dira.
 
=== Klima ===
Hiriak estepako klima hotza dauka, ''BSk'', [[Köppen klima sailkapena]]ren arabera.
 
<div style="width:75%">
{{Klima
| location = Tabriz, 1951–2010, muturrekoak = Tabriz1951–2010
| metric first = Yes
| single line = Yes
<div style="width:75%">
| Jan record high C = 12
| FebJan record high C = 1716.0
| MarFeb record high C = 2219.0
| AprMar record high C = 2725.6
| MayApr record high C = 3331.2
| JunMay record high C = 3833.8
| JulJun record high C = 3839.0
| AugJul record high C = 4042.0
| SepAug record high C = 3541.0
| OctSep record high C = 2838.0
| NovOct record high C = 2630.6
| DecNov record high C = 1723.4
| yearDec record high C = 4021.8
|year Janrecord high C = 42.0
| FebJan high C = 2.3
| MarFeb high C = 84.9
| AprMar high C = 1610.6
| MayApr high C = 2117.0
| JunMay high C = 2722.8
| JulJun high C = 3128.8
| AugJul high C = 3132.8
| SepAug high C = 2632.7
| OctSep high C = 1928.3
| NovOct high C = 1020.7
| DecNov high C = 312.0
| yearDec high C = 175.2
|year Jan lowhigh C = -618.2
|Jan Feb lowmean C = -31.7
|Feb Mar lowmean C = 10.5
|Mar Apr lowmean C = 75.6
|Apr May lowmean C = 11.5
|May Jun lowmean C = 1716.7
|Jun Jul lowmean C = 2122.1
|Jul Aug lowmean C = 2126.0
|Aug Sep lowmean C = 1625.9
|Sep Oct lowmean C = 1021.4
|Oct Nov lowmean C = 214.5
|Nov Dec lowmean C = -7.1
|Dec year lowmean C = 81.2
|year Jan record lowmean C = -1612.6
| Feb recordJan low C = -175.7
| Mar recordFeb low C = -113.9
| Apr recordMar low C = -20.6
| May recordApr low C = 6.0
| Jun recordMay low C = 10.7
| Jul recordJun low C = 1215.4
| Aug recordJul low C = 1019.3
| Sep recordAug low C = 19.1
| Oct recordSep low C = -214.5
| Nov recordOct low C = -8.4
| Dec recordNov low C = -152.1
| year recordDec low C = -172.9
|year low C = 7.0
| Jan precipitation mm = 26
|Jan Febrecord precipitation mmlow C = -25.0
|Feb record low C = -22.0
| Mar precipitation mm = 47
|Mar record low C = -19.0
| Apr precipitation mm = 54
|Apr record low C = -12.0
| May precipitation mm = 42
|May record low C = 0.6
| Jun precipitation mm = 18
|Jun record low C = 4.0
| Jul precipitation mm = 3
|Jul record low C = 7.0
| Aug precipitation mm = 4
|Aug Seprecord precipitation mmlow C = 10.0
|Sep record low C = 4.0
| Oct precipitation mm = 30
|Oct record low C = -4.0
| Nov precipitation mm = 29
|Nov record low C = -17.0
| Dec precipitation mm = 30
|Dec record low C = -19.5
| year precipitation mm = 381
|year record low C = -25.0
| source 1 =
|precipitation colour = green
| date = August 2010
|Jan precipitation mm = 22.0
|Feb precipitation mm = 24.2
|Mar precipitation mm = 40.0
|Apr precipitation mm = 51.6
|May precipitation mm = 41.1
|Jun precipitation mm = 16.4
|Jul precipitation mm = 5.6
|Aug precipitation mm = 3.3
|Sep precipitation mm = 7.9
|Oct precipitation mm = 22.5
|Nov precipitation mm = 27.1
|Dec precipitation mm = 22.1
|year precipitation mm = 283.8
|Jan rain days = 4.9
|Feb rain days = 5.3
|Mar rain days = 7.7
|Apr rain days = 8.8
|May rain days = 7.3
|Jun rain days = 3.2
|Jul rain days = 1.2
|Aug rain days = 0.6
|Sep rain days = 1.3
|Oct rain days = 4.3
|Nov rain days = 4.9
|Dec rain days = 5.0
|year rain days = 54.5
|Jan snow days = 9.3
|Feb snow days = 7.9
|Mar snow days = 4.9
|Apr snow days = 1.0
|May snow days = 0.0
|Jun snow days = 0.0
|Jul snow days = 0.0
|Aug snow days = 0.0
|Sep snow days = 0.0
|Oct snow days = 0.2
|Nov snow days = 1.8
|Dec snow days = 6.2
|year snow days = 31.4
|Jan humidity = 72
|Feb humidity = 69
|Mar humidity = 61
|Apr humidity = 56
|May humidity = 50
|Jun humidity = 40
|Jul humidity = 36
|Aug humidity = 36
|Sep humidity = 39
|Oct humidity = 51
|Nov humidity = 65
|Dec humidity = 71
|year humidity = 53
|Jan sun = 125.9
|Feb sun = 146.3
|Mar sun = 179.7
|Apr sun = 200.8
|May sun = 268.7
|Jun sun = 334.3
|Jul sun = 352.5
|Aug sun = 337.7
|Sep sun = 301.4
|Oct sun = 231.6
|Nov sun = 180.3
|Dec sun = 136.8
|year sun = 2796.0
|source 1 = chaharmahalmet<ref>{{erreferentzia |url= http://www.chaharmahalmet.ir/iranarchive.asp |izenburua= Tabrizeko klima, 1988–2010 |argitaletxea= chaharmahalmet.ir |sartze data= 2017-2-18}}</ref>
}}
</div>
 
== Historia ==
[[XIII. mendearenmende]]aren bukaeran, [[Mongolen Inperioa|mongol]] agintarien garaian, alegia, Irango hiriburu eta intelektualen gune nagusi izan zen. [[Safavi|Safawien]]en garaian, halaber, PertsiakoPersiako hiriburua izan zen. Turkiarren eta errusiarren mende egon zen ondoren. 1946an[[1946]]an [[Azerbaijango Errepublika Demokratikoa|Azerbaijango Errepublika Demokratikoko]] hiriburu egin zuten, baina berehala konkistatu zuten irandarrek. Lurrikara ugari izan dira hirian ([[K. a. 791]], K. o. [[858]], [[1041]], [[1721]], [[1727]], [[1780]]).
 
== Banaketa administratiboa ==
=== Gaur egungo barrutiak ===
{{col-begin}}
{|
{{col-break}}
|colspan="2" align="left" valign="top" |
* Parvaz ({{lang-fa|شهرک پرواز}})
* Abrasan ([[persiera]]z: آبرسان)‎
* Golxahr ({{lang-fa|گلشهر}})
* Abureyhan ([[persiera]]z: ابوریحان‎)
* Zafaranieh ({{lang-fa|زعفرانیه}})
* Kuye Firuz ([[persiera]]z: کوی فیروز‎)
* Rajae Xahr ({{lang-fa|رجائی شهر}})
* Ahmad-Abad ([[persiera]]z: احمد آباد‎)
* Yaghtxian ({{lang-fa|شهرک شهید یاغچیان}})
* Akhuni ([[persiera]]z: آخونی‎)
* Andishe herriaMarzdaran ([[persiera]]z: {{lang-fa|شهرک اندیشه‎مرزداران}})
* Eram ({{lang-fa|شهرک ارم}})
|colspan="2" align="left" valign="top" |
* Angaj ([[persiera]]z: انگج‎)
* Barish (Barenj) ([[persiera]]z: بارنج‎)
* Golshahr ([[persiera]]z: گلشهر‎)
* Imamiyye ([[persiera]]z: امامیه‎)
* Islam-Abad ([[persiera]]z: اسلام آباد‎)
* Zafaranieh ([[persiera]]z: زعفرانیه‎)
|colspan="2" align="left" valign="top" |
* Yaghchian herria ([[persiera]]z: شهرک شهید یاغچیان‎)
* Marzdaran herria ([[persiera]]z: شهرک مرزداران‎)
* Parvaz herria ([[persiera]]z: شهرک پرواز‎)
* Valiye Asr ([[persiera]]z: کوی ولی عصر‎)
* Bagmeshe herria ([[persiera]]z: شهرك باغميشه‎)
|}
 
{{col-break}}
* Abresan ({{lang-fa|آبرسان)}}
* Vali Asr ({{lang-fa|کوی ولی عصر}})
* Elahi Parast ({{lang-fa|کوی الهی پرست}})
* Ferdows / Shah Gölü ({{lang-fa|کوی فردوس-شاهگلی}})
* Ferexteh ({{lang-fa|کوی فرشته}})
* Roxdieh ({{lang-fa|شهرک رشدیه}})
* Mirdamad ({{lang-fa|میرداماد}})
 
{{col-end}}
 
== Ekonomia ==
Merkataritza eta industria (ehungintza, [[petrolio]]-findegiak, nekazaritzarako makineria, eraikuntzarako gaiak, motorrak) dira ekonomia-jarduera nagusiak.
 
== Ondarea ==
Lurrikara ugari gertatzen diren eremuan dagoen arren monumentu ugari gorde ditu. Aipagarriak dira, besteak beste, [[1465]]-[[1466]] urteetako [[Musjed-e Kabud meskita]] (''Meskita urdina'') eta [[XIV. mende]]ko hiri gotortua.
 
== Erreferentziak ==
120 ⟶ 190 lerroa:
== Kanpo loturak ==
{{commonskat}}
 
* [http://www.tabriz.ir Hiriko gobernuaren webgunea.]