Hirugarren Reicha: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Oraina (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
88. lerroa:
== Historia ==
=== Aurrekariak ===
[[Lehen Mundu Gerra]]ren ondoko Alemanian XIX. mendeko liberalismoa ospea galduz zihoan. Hango erakundeen historia liberalismoaren kontrakoa eta aristokraziaren aldekoa izateagatik bereizi zen, baina Alemaniako sozialdemokraziak bere gain hartu zuen proiektu liberala bere formula demokratikoan. Horrexek galarazi zuen [[1919]]an [[Espartakisten Liga|espartakisten]] iraultza. [[Weimarko Errepublika]] berria ez zen erregimen demokratiko bati egonkortasuna emateko gauza izan, egoera zena zelako: oso krisi ekonomiko larria, (inflazioa eta langabezia),; eliteko militarrak eta intelektualak nazionalismo autoritario baten aldekoalde, (iraultza kontserbadorea),; gudari ohi asko, (ongi antolatuak eta gerrarako prest),; gerra-ordainaren zama ekonomiko zein sinboliko ikaragarria,; eta ezker politiko gero eta aktiboagoa. Giro horretan, autoritarismoko jarrera garbietara egin zuen eliteko liberalismoak ([[Franz von Papen|von Papen]] eta [[Kurt von Schleicher|Schleicher jeneralaren]] gobernuek).
 
[[1923]]an [[nazionalsozialismo|naziek]] [[Municheko Putscha|Garagardotegiko Putscha]] antolatu zuten [[Munich]]en, Alemaniako gudarostearen parte handi bat erakarriko zuen indarrezko ekintza ausartausarta bat bezalazirudiena, aginpidea hartzeko. Horrela, jarrera ultranazionalista eta arrazista garbiekin, [[Alemaniako Langile Alderdi Nazionalsozialista]] (NSDAP) azaldu zen bat-batean Alemanian. Ekinaldiak ordea, huts egin zuen, eta Hitlerrek beste era batera antolatu behar izan zuen aginpidera iristeko bidea, helburu berarekin beti ere:, sistema ''zaharra'' irauliirauliz, eta haren ordez, estatu totalitario baten proiektua jarrijarriz.
 
=== Naziak aginpidera igotzea ===