Espainiako 1978ko Konstituzioa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{lanean|An13sa}}
[[Fitxategi:Constitucion_espanola_1978.JPG|thumb|250px|Espainiako 1978ko konstituzioaren alea, [[Espainiako Diputatuen Kongresua|Espainiako Kongresuan]]]]
'''Espainiako 1978ko konstituzioa''' [[Espainia]]ko [[legedi]]ko arau gorena da, [[Espainiako trantsizioa]]ren fruiturik garrantzitsuena. Konstituzio horren bitartez, erregimen [[frankismo|frankista]] [[monarkia konstituzional|monarkia parlamentario]] bihurtu zen, diktadura garaiko [[Erresuma Oinarrizko Legeak]] ordezkatuz.
Konstituzioa [[1978]]ko [[abenduaren 6]]ean onartu zen [[erreferendum]] bidez. Ondoren, abenduaren 27an, [[Joan Karlos I.a Espainiakoa|Joan Karlos I.a]] erregeak berretsi zuen eta azkenik indarrean jarri zen [[1978]]ko [[abenduaren 29]]an [[Estatuko Aldizkari Ofiziala (Espainia)|Estatuko Aldizkari Ofizialean]] argitaratu zenean.
== Historia ==
[[1975]]eko [[azaroaren 20]]an [[Francisco Franco|Franco]] jenerala hil ondoren, [[Joan Karlos I.a Espainiakoa|Joan Karlos I.a]] izendatu zuten Espainiako errege. [[1976]]ko uztailean [[Adolfo Suárez|Adolfo Suarezek]] gobernua osatu zuen eta Erreforma Politikorako proposamen bat bidali zuen [[Gorte Nagusiak (Espainia)|Espainiako Gorteetara]]. Proposamen hori lege bihurtu zen Gorteek onartu eta Espainiako herritarrek erreferendumean berretsi ondoren.
Erreforma Politikorako legeak ez zuen sistema demokratikoa ezarri, baina aldaketa horretarako bidea ireki zuen. Sistema juridiko frankistan txertatu zen baina oinarri desberdinak zituen: pertsonaren oinarrizko eskubideak bortxa ezinak zirela zioen (1. art.), ahalmen legegilea herri ordezkaritzaren eskumena zela agindu zuen (2. art.) eta ordezkaritza hori proportzioz eta modu demokratikoan jartzeko bidea zehaztu zuen.
15 ⟶ 18 lerroa:
Bigarren aldaketa 2011ko abuztuan proposatu zuen [[José Luis Rodríguez Zapatero]] presidenteak, aurrekontu orokorretan egonkortasun printzipioa ezartzeko. 135. artikulua aldatu zen, [[Espainiako Langile Alderdi Sozialista|PSOEko]], [[PP]]ko eta [[Unión del Pueblo Navarro|UPNko]] diputatu eta senatarien aldeko botoekin. Gainerako alderdiak aurka azaldu ziren, baina ez zuten lortu ganberaren bateko kideen %10en babesa erreferendum bat egiteko.
Beste zenbait aldaketa mahai gainean daude: Koroaren oinordetzan gizonezkoen lehentasuna ezabatzea, [[Autonomia
== Egitura ==
Espainiako
=== Hitzaurrea ===
[[Enrique Tierno Galván]] politikari eta [[Madril]]go alkate ohia izan zen hitzaurrea idaztearen arduradun. Testuan balore demokratikoei, giza eskubideei eta Zuzenbide Estatuari egiten zaie aipamena.
{{aipu|'''Hitzaurrekoa'''.
Espainiako nazioak, justizia, askatasuna eta segurtasuna ezarri, eta hura osatzen duten guztien ontasuna bultzatu nahi du, eta, bere subiranotasuna erabiliz, hurrengo borondatea aldarrikatu du:
* Bizikidetasun demokratikoa bermatzea, Konstituzioaren eta legeen barruan, ordena ekonomiko eta sozialaren arabera:
* Zuzenbideko estatu indartzea, lege-agintea herri-nahiaren azalpen bezala ziurtatuz.
* Espainiar guztiak eta Espainiako herri guztiak babestea giza eskubideen egikaritzan, baita beraien kultura eta tradizioak, hizkuntzak eta erakundeak ere.
* Kultura eta ekonomiaren garapena sustatzea, guztiei bizi-maila duina ziurtatzeko.
* Gizarte demokratiko aurrerakoia ezartzea, eta Lurreko herri guztien artean harreman baketsuak izan daitezen eta lankidetza eragingarria sendo dadin laguntzea.
Ondorenez, Gorteek onetsi dute eta Espainiako herriak honakoa hau berretsi du.
'''KONSTITUZIOA'''}}
=== Atal dogmatikoa ===
=== Atal organikoa ===
== Ikus, gainera ==
| |||