Berotegi-efektuko gas: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Josu (eztabaida | ekarpenak)
Josu (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
39. lerroa:
Atmosferako osagai guztiek ez dute berotegi efektuan parte hartzen .Berotegi efektuko gasak, lurrean [[eguzkia|eguzkitik]] berotutako infragorriko fotoiak xurgatzen dituzte.Fotoi horietako energia ez du balio soilik erreakzio kimikoak egiteko, hau da, [[lotura kobalente]]ak apurtzeko, baizik eta errotazio energian eta bertan sartutako molekulen bibrazioak handitzen ditu. Energia gehiegikeria horrek molekula kolisioen bidez beste molekuletara transferitzen da energia zinetika moduan, hau da, beroaren bitartez airearen tenperatura handitzen.Modu berean, atmosferak hozten da energia infragorria emitituz bibrazio eta errotazio iragarpenak produzitzen direnean.Iragarpen guzti horiek molekuletako momentu dipolarren aldaketa exijitzen du, airearen konposizioko bi gas garrantzitsuak (nitrogenoa N<sub>2</sub> eta oxigenoa O<sub>2</sub>) alde batera uzten dituena, beraien molekulak bi [[atomo]] berdinez osatuta daudelako eta beraz edozein momentu dipolarretaz ukan egiten dutelako.
 
== Berotegi-efektuko gasen isurketak ==
== Kutsadura ==
 
=== Espainiar estatuan ===
Gizakiak agertu zirenetik, [[Fluor]] ez ezik atmosferako gas guztiak naturalak izango balira , [[industria Iraultza|industria-iraultzaren]] geroztik, jarduera industrialen erregai fosilen erabilera intentsiboetan eta garraioan, karbono dioxido eta nitrogeno oxido nahiko kantitate handiak ekoiztu egin dira.Preziatu dute ere, metanoak bere agerpena handitzen ari duela arrazoi antropogenikoengatik, hau da, gizakien jardueragatik.Gainera jaulkipen gehikuntza honi beste hainbat arazo gehitzen zaizkio: adibide garrantzitsuena [[basogabetze|deforestazioa]] da, izan ere, materia organikoko karbono dioxidoaren atxikimendu kantitatea gutxitu dute antropogeniko handipenari lagunduz.Hala eta guztiz ere, karbono dioxido hau eskuratzen duten [[landare]] marinen gainazal handipenari esker,gizakien desdoikuntza hau konpentsatzen ari da.
 
{| class="wikitable"
Berriki jasotako datuen arabera, euskal herritar bakoitzak batez beste 45.500 litro ur gastatzen du urtean. Gure ibaietako uraren %&nbsp;52 ez da egokia kontsumorako, eta erabilitako uraren %&nbsp;16 baino ez da arazten.Kutsadurak flora eta fauna gehiena akabatu du gure ibai askotan. [[Euskal Herriko kosta]]ko uretan egunero isurtzen dira etxeko eta industriako hondakin uren milioika litro; isurketa horiek kalte handia dakarte kostaldean.
|-
! Gasa !! 2015ean (Gg CO<sub>2</sub> baliokidea) <ref> [http://www.mapama.gob.es/es/calidad-y-evaluacion-ambiental/temas/sistema-espanol-de-inventario-sei-/avancegei2015-julio2016-web_tcm7-432525.pdf Emisiones de gases de efecto invernadero 2015] Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente </ref> !! 1990ean
|-
| CO<sub>2</sub> || 238.921,08 || 228.228,16
|-
| CH<sub>4</sub> || 39.000,03 || 26.921,29
|-
| N<sub>2</sub>O || 19.087,56 || 27.520,82
|-
| CFC || 10.706,17 || 2.403,18
|-
| PFC || 65,71 || 882,92
|}
 
[[Erregai fosil]]en errekuntza (energia ekoizteko industriak, beste arloetako industriak eta garraioa) CO<sub>2</sub> isurketa guztien %75a izaten da.
== Ezezpenen jaulkipena ==
 
=== Euskal Herriko enpresa kutsatzaile nagusiak (CO<sub>2</sub> isurketak) ===
[[Teknologia]] zehatz batzuk berotegi efektuko gasen jaulkipena ekoizten dute. Sakonago aztertuta, karbono dioxidoa atmosferatik eliminatzen dituzten gasak dira. [[Geologia]] antolakuntzekin [[biologia]] energiaren harrapaketa eta karbono dioxidoaren (aireko edo lurrekoa) biltegiratzean, bioikatz bezala.
 
{| class="wikitable"
|-
! Enpresa !! CO<sub>2</sub> isurketak 2014ean (milioi tona) <ref> [http://www.berria.eus/paperekoa/1839/014/001/2016-09-23/klimaren_krisiarekin_axolagabe.htm Klimaren krisiarekin, axolagabe] Berria egunkaria, 2016-09-23an </ref>
|-
| Petronor (Zierbena) || 2,310
|-
| Bahía de Bizkaia de Electricidad (Zierbena) || 1,075
|-
| Añorgako Cementos Rezola (Donostia) || 0,345
|-
| Edar Galindo (Sestao) || 0,323
|-
| Lemoako Cementos (Lemoa) || 0,304
|-
| Magnesitas Navarra (Zubiri) || 0,288
|-
| Acciona Energía (Zangoza) || 0,251
|-
| Zabalgarbi (Alonsotegi) || 0,235
|}
 
== Efektuen erlazioa ==