11:29, 13 martxoa 2016ko berrikusketa aldatu Assar (eztabaida \| ekarpenak) 25.308 edits tNo edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		10:28, 18 ekaina 2016ko berrikusketa aldatu desegin Patxi lurra (eztabaida \| ekarpenak) 42.652 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{argitzeko\|Bizkaiko mendiari\|Anboto (argipena)}} {{EHko mendi infotaula \| izena = Anboto 15 ⟶ 16 lerroa: \| kokapena = kokapenmapa \| mendilerroa = [[Euskal Herriko arkua\|Euskal mendiak]] \| lehen igoera = [[1914]]ko [[azaroaren 10]]ean Daniel Oñate, Serapio Odriozola eta José Mari Dañobeitia. ~~\| lehen igoera =~~ \| ohiko bidea = [[Urkiolako natura parkea\|Urkiolatik]] \| mendikat = 294 }} '''Anboto mendia''' [[Bizkaia\|Bizkaiko]] hego-ekialdean dagoen mendia da, [[Anbotoko mendilerroa\|izen bereko]] mendilerroa menderatzen ~~duen~~duena ~~tontorra~~eta ~~da. [[Bizkaia\|Bizkaiko]]~~herrialdeko laugarren ~~mendirik~~tontorrik garaiena dadena, 1.331 m baititu, [[Gorbeia]] (1.481 m), [[Aldamin]] (1.376 m) eta [[Zalama]]ren (1.336 m) atzetik. Mendi magikoa deitu izan diote, Mari jainkosarekiko loturagatik bereziki, eta hego-ekialdeko aurpegia konparatu izan dute Machapuchare (6.993 m) mendiko hego-mendebaldearekin, Nepalgo Himalaiakoa, Shiva jainkoarekin lotuta dagoena. [[Araba]] eta [[Gipuzkoa]]ko mugak oso gertu ditu, hiru herrialdeen arteko ~~lurraldean~~[[Betsaide]]ko inguruneetan egonda, [[Durangaldea\|Durangaldeko]] eskualdean kokaturik. Ipar-ekialdean [[Atxondo]]ko (Bizkaia) [[Axpe-Martzaa\|Axpe]] eta [[Arrazola]] auzoak ditu mugakide, ekialdean [[Arrasate]]ko (Gipuzkoa) [[Udala (Arrasate)\|Udala]] eta [[Garagartza (Arrasate)\|Garagartza]] eta hegoaldean [[Aramaio]]ko (Araba) [[Oleta (Aramaio)\|Oleta]], [[Gantzaga]] eta [[Etxaguen (Aramaio)\|Etxaguen]]. ==Inguruko mendiak== Ekialdean duen eta Arrasaten dagoen [[Udalatx]] menditik (1.117 m) Betsaideko lurraldeak banatzen du, hego-ekialdean eta Aramaion kokatuta dagoen [[Ipizte]] edo Hiruatxetik (1.062 m) Zabalandi izeneko mendilepoa eta hego-mendebaldean duen eta Abadiñon dagoen Urkiolamendi edo Urkiolagirretik (1.011 m) Asuntze eta Pagozelaiko landak. Ipar-mendebaldean, eta ertzaren jarraipena moduan [[Alluitz]] mendia (1.039 m) kokatuta dago. == Elezaharrak == 28 ⟶ 34 lerroa: [[Euskal Herriko mitologia\|Euskal sinesmen zaharren]] arabera, [[Mari]] jainkosa gorenaren egoitzetako bat da. Horregatik, jainkosak ''Anbotoko Dama'' edo ''Anbotoko Señorie'' izena hartzen du. Gailurra hodei artean duenean, Mari bertan dagoela esaten da. [[Arrasate]] aldean, oskorri denean ere gauza bera esaten da. ==Mariren Kobie== Mendiaren ipar-ekialdeko aurpegian kokatuta dago, 1.150 metroko altueran. Oinez iristeko lehenik Gerriko kobara heldu behar da (1.148 m), eta gero pasarte arriskutsu batetik barna kobazuloraino, lehenik eta behin arrakala handi batetik igaroko gara, eta azkenik Mariren kobaren leihoa ikusiko dugu, emakume baten bulbaren itxura duena. Fondotik espeleologia egiten sakondu egin daiteke hainbat metro barrunbeetan. Kobaren gainean Bentanetan (1.194 m) zuloa dago, eta aurrean Azkillargo begia (1.108 m) eta izen bereko ertza eta Artaungo sakona daude ekialderantz. Norabide horretan, batez ere Gerriko kobatik [[Udalatx]] mendia (1.117 m) ikus daiteke pare-parean Gipuzkoa aldean, eta ispiluzko irudi moduan ia-ia Udalatxeko Kobaunditik Anboto ikusi egiten da Bizkaia aldean haren mendebalderuntz. ==Ertz integrala== Larrano izeneko mendilepoak markatzen du ertz integralaren gutxi gora-beherako erdigunea, mendebalderuntz Larrano Puntie (981 m), Zorrotza (1.011 m) eta Alluitzeko tontorra (1.039 m) daudelarik. Larranotik ekialderuntz bestela Kurutzeta (1.202 m), Elgoin (1.243 m) eta Anbotoko tontorra (1.331 m) ditugu. Ertzaren mendebaldean Artolako lepoa dago (564 m), [[Axtxiki]]tik (791 m) Alluitz banantzen duena, eta ekialdean Andasto-Erlan (822 m), Anboto eta Tellamendi artean dagoena. == Abiapuntuak == [[Fitxategi:Anboto.jpg\|thumb\|250px\|center\|Elurtuta, [[Durango]]tik ikusia, "[[Mari]] bertan dagoela"]] Tontorrera heltzeko lau bide nagusi daude. Dena den, gune batzuk arriskugarriak izan litezke Anbotoko gailurreriak daukan erliebe malkartsua dela eta. Anboto mendiaren aurpegi guztiak harritsuak dira eta mendiaren itxura handientsua ikusgarri da [[Durangaldea\|Durangaldeko]] toki askotatik. * [[Urkiolako natura parkea\|Urkiolako]] mendatetik (2 ordu) 38 ⟶ 52 lerroa: * [[Aramaio]]tik (3 ordu) * [[Atxarte]]tik (4 ordu gandorratik, 2 ordu 30 min Asuntzetik) ==Kilometro bertikala== [[2008]]tik urtero antolatzen dute izen hau duen mendi-lasterketa, erreferentziazko bihurtu dena arlo honetan. Arrazolako elizatik abiatzen da, Anditze eta Anboto Sakonatik barrena tontorreraino. 1.092 metroko desnibela gainditu behar da, 3.8 kilometroko luzerarekin. Igoerako marka Marco de Gasperi italiarrak (37'14") eta Oihana Kortazar elgetarrak (47'10") ezarri dute. == Iruditegia == 55 ⟶ 72 lerroa: == Bibliografia == * Euskalerriko Mendiak, (Miguel Angulo). ELKAR Argitaletxea. * Anboto, Imanol Marrodán. AIR Argitaratzailea. == Kanpo loturak == * {{eu}}[http://luberri.net/node/44 Anboto ''luberri.net'' webgunean] {{es}}[http://www.mendikat.net/com/mount/368 "Mendikat" webgunean] {{eu}}{{es}}[http://www.anbotokb.com/ Anbotoko Kilometro Bertikala] {{commonskat}}

Anboto: berrikuspenen arteko aldeak