Leireko monasterioa: berrikuspenen arteko aldeak

'''Leireko San Salbatore monasterioa''' edo, besterik gabe, '''Leireko monasterioa''', [[Leireko mendilerroa]]ren magalean kokatutako [[monasterio]]a da, gain batean, [[Esa]]ko udalerriaren barruan, [[Nafarroa Garai]]ko erdi-ekialdean. Monasterioak oso balio handia du, hainbat zati [[arkitektura erromaniko|erromaniko]] goiztiarrekoak direlako. Adibidez, kriptari buruzko lehenengo berriak [[IX. mendea|IX. mendekoak]] dira.<ref>[http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_eoda&Itemid=469&lang=eu&view=izenak Euskaltzaindiaren izendegiak]</ref> Hasieran [[beneditar]]ren monasterioa izan zen, baina [[XII. mendea|XII. mendetik]] aurrera [[zistertar]]rak sartu ziren, eta obra handiak egin zituzten. Eliza eta monasterioa guztiz eraberritu zituzten [[XIV. mendea|XIV]]. eta [[XVI. mendea|XVI. mendeetan]]. Gaur egun, Nafarroako Foru Erkidegoarena da, eta [[San Benediktoren Ordena]]ri utzita dago.