Wikipedia

Mozambike: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
t clean up and re-categorisation per CFD
1. lerroa:
{{Herrialde infotaula berria
| gentilizioa = mozambiketar
| estatuaren_izenaohiko_izen = Mozambike
| nongo = Mozambikeko
| berezko_izena ohiko_izen_luze= Mozambikeko Errepublika
| berezko_izena_hizkuntza_ofizialeanbertako_izen = República de Moçambique
| bandera_irudiabandera_irudi = Flag of Mozambique.svg
| armarri_irudiaarmarri_irudi = Emblem of Mozambique.svg
| lema_nazionalalema_nazional = ''All we are one'' ([[Ingeles]]ez Denok bat gara. Ez ofiziala)
| ereserkiaereserki_nazional = ''[[Aberri maitea]]''
| estatuaren_mapamapa_irudi = LocationMozambique.png
| hiriburuahiriburu = [[Maputo]]
| hiriburuaren_koordenatuak = 25°57′ H 32°35′ E
| hizkuntzakhizkuntza_ofizialak = [[Portuges]]a
| gobernu_mota = [[Errepublika]]
| tituluak = Presidentea<br />Lehen Ministroa
| izenak = [[Armando Guebuza]] <br />[[Luisa Diogo]]
| hiri_handienaren_izenahiri_handien = [[Maputo]]
| azalera = 799.380
| azalera_zerrendan_kokapenaeremu_rankin = 34
| azalera_zenbakiaeremu_km2 = 112.620
| ur_portzentaia = %2
| biztanleriabiztanle_zenbatespen = 19.406.703
| estimaketa_urteabiztanle_zenbatespen_urte = 2005
| biztanle_zenbatespen_rankin =53
| biztanleria_zerrendan_kokapena =53
| erroldatutako_biztanle_zenbatespen =
| erroldatutako_biztanleria =
| biztanle_errolda_urte =
| errolda_urtea =
| dentsitateabiztanle_dentsitate_km2 = 24,28
| dentsitate_zerrendan_kokapenabiztanle_dentsitate_rankin = 178
| txanponatxanpon = [[Mozambikeko metikal]]a
| txanpon_kodeatxanpon_kode = MZN
| ordu_eremuaordu_eremu = [[UTC]]+2
| utc_zenbakiautc_offset =
| DST_ordu_eremuaDST_ordu_eremu =
| utc_offset_DST =
| utc_DST_bariazioa =
| domeinuadomeinu = mz
| aurrizki_zenbakiaaurrezenbaki = 258
| subiranotasun_mota = Independentzia
| subiranotasunaren_gertaerak = &nbsp;• Data
| subiranotasun_urtea = [[1975]]eko [[ekain]]aren 25a. ([[Portugal]]etik)
| oharrak = [[Commonwealth]], [[Lusofonia|CPLP]], [[Nazio Batuen Erakundea|NBE]], [[Afrikar Batasuna|AB]] erakundeetako kide da
}}'''Mozambike'''<ref>{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2010-12-29}}</ref> (''República de Moçambique'' [[portuges]]ez) [[Afrika]]ko hego-ekialdeko estatu bat da, [[Indiar ozeano]]aren kostaldean kokatutakoa. Munduko herrialderik txiroenen artean dugu rankinean, garapen indize oso baxu, desberdintasun maila handi eta bizi itxaropen baxuekin. Hala ere, 2001etik Mozambikeko urteko hazkunde ekonomiko tasak munduko altuenen artean ditugu.
 
25 milioi biztanle inguru ditu 2014ko estimazioaren arabera. Hiri nagusiak [[Maputo]] hiriburua (''Lourenço Marques'' independentzia baino lehen; 1.178.116 biztanle 2007an), [[Matola]] (671.556), [[Beira (Mozambike)|Beira]] (431.583), [[Nampula]] (388.526) eta [[Chimoio]] (256.992) dira, 250.000 biztanleko marra gainditzen dituztenak.
 
[[Commonwealth]], [[Afrikar Batasuna]] eta [[Lusofonia]] erakundeen kideak dira, besteak beste.
48. lerroa:
== Geografia ==
=== Mugak ===
Mugakideak ondokoak dira: [[Indiako ozeanoa]] ekialdean, [[Tanzania]] iparraldean, [[Malawi]] eta [[Zambia]] ipar-mendebaldean, [[Zimbabwe]] mendebaldean eta [[Swazilandia]] eta [[Hegoafrika]] hego-mendebaldean.
 
=== Orografia eta hidrografia ===
[[Zambezi]] ibaiak Mozambike ipar-mendebaldetik hego-ekialdera igarotzen du, eta bi alde nagusi bereizten ditu lurraldean: iparraldeko lur garaiak eta hegoaldeko lur behereak. Zambezitik iparralderako lurraldean, itsasbazterra meharra da, erdialdea eta iparraldea goi-lautada bat da, gehienez ere 600 m garai eta ibar sakonek hautsia dena, eta mendebaldea menditsua da (2.000 m inguruko mendiak).
 
Zambezitik hegoalderako lurraldean, berriz, itsasbazterra oso zabala da, zelaia edo muinoduna eta hareatsua, eta lurraldearen ia zabalera osoa hartzen du hegoaldeko muturrean; mendebaldeko muga inguruan, ordea, [[Gorongosa]]ko mendietan, Mozambikeko mendirik garaienak daude (Binga mendia, 2.436 m). Zambezi ibaiaz gainera, Mozambikeko beste ibai nagusiak, iparraldetik hegoaldera, Rovuma, Lurio, Ligonha, Save eta Limpopo dira.
108. lerroa:
Makuak % 47,8; tsongak % 23,3; malawiarrak % 12; xonak % 11,3; yaoak % 3,8; swahiliak % 0,8; makondeak % 0,6; portugesak % 0,2; besteak % 0,7. '''Erlijioa''': animistak % 47,8; katolikoak % 23,8; musulmanak % 17,8; besteak % 0,3.
 
Zambeze ibaitik iparraldera bizi diren etnien artean, makuak eta yaoak ditugu eta bertatik hegoaldera bizi direnen artean, tsongak eta shonak. Portugaldar gehienek (250.000 inguru) alde egin zuten Mozambikek 1975ean burujabetasuna erdietsi zuenean. Hegoaldeko eta erdialdeko itsasaldean bizi da jende gehiena.
 
===Osasuna===
121. lerroa:
Mozambikeko ekonomia-jarduera nagusia nekazaritza da. Mozambikeko lan-indarraren % 75 nekazaritzan aritzen da, baina herrialdearen % 12 besterik ezin da landu. Lursail handietan kotoia, tea, azukre-kanabera, kokoa, kakahuetea, mandioka eta akaiu intxaurrak lantzen dira esportatzeko. Bertarako lantzen dira, berriz, artoa, arroza, artatxikia eta basartoa. Nekazaritza lehorteen eta uholdeen mende dago, eta ez ditu biztanleen oinarrizko beharrak asetzen; hori dela eta, behar-beharrezkoa du Mozambikek atzerriko laguntza.
 
== Hizkuntzakhizkuntza_ofizialak ==
Mozambikeko biztanle gehienak [[bantu]] familiako hizkuntzaz mintzatzen dira, baina [[portuges]]a da mintzaira ofiziala. [[Swahili]], [[makua]], [[Sena hizkuntza|sena]], [[ndau]] eta [[shangaan]] ofizialak ez diren hizkuntza nagusiak dira. Itsasaldean swahilia erabiltzen da eta hizkuntza ofiziala, portugesa, hirietan hitz egiten da batez ere.
 
== Mozambiketar ezagunak ==
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Mozambike"(e)tik eskuratuta