Lubb ibn Musa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
'''Lope ibn Musa al-Qasaw ibn Musa ibn Fortun ibn Qasi Fortunius''' ({{lang-ar|لب بن موسى بن موسى بن فرتون بن قازي بن فرتون}}, ''Lubb ibn Mūsà al-Qasawī ibn Mūsà ibn Furtūn ibn Qāsī ibn Furtūn''; [[820]] - [[Viguera]], [[875]]eko [[apirilaren 27]]) [[Toledo]]ko ''[[vali (Islam)|wali]]'' [[musulman]]a zen.
 
== Gurasoak ==
Lope [[Musa ibn Musa|Musa II.a ''Handia'']] [[Banu Qasi]]koaren semea zen, [[IX. mendemendea|IX. mendeko]]ko [[Ebro]] eskualdeko buruzagi eta [[Mahoma]] profetaren oinordeko zuzena<ref> {{en}} [http://www.art-science.com/Ken/Genealogy/PD/ch42_Fortun.html Banu Qasien genealogia]</ref>. Ama Asona Eneko [[baskoi]] printzesa zuen, [[Eneko Aritza]] [[Iruñeko Erresuma|Iruñeko erregearen]] alaba.
 
== Ezkontzak eta seme-alabak ==
Lope behin baino ez zuen ezkondu eta Ajab al-Balatiyya [[Esklabotza|esklabo]] ezkondu. Hiru seme-alabak izan zituzten:
* [[Mohamed ibn Lope]], [[Toledo]]ko ''[[vali (Islam)|wali]]'' zena.
* Isa
* Mutarrif
 
== Lope, musulman eta kristauen artean ==
[[842]]an [[Abd ar Rahman II.a|Abd ar-Raman II.a]] [[Kordoba]]ko emir [[omeiaromeiatar Kaliferria|omeiarrak]]rak Harit ibn Bazi bere jenerala bidali zuen egun [[Aragoi]] den [[musulman]] eta [[Kristautasunakristautasun|kristauen]] arteko mugara [[Musa ibn Musa]] [[Tutera]]ko ''wali''aren matxinada bukatzeko. Armada [[kordoba]]rrak [[Borja]] okupatu eta Lope ibn Musa atxilotu zuten.
 
Hori zela eta, Lope [[Kordoba]]ra gatibu bidalia da [[844]] arte. Garai hartan [[bikingo]]ek [[Iberiar Penintsulapenintsula|Iberiar Penintsulako]]ko kostaldeak eraso eta [[Abd ar Rahman II.a|Abd ar-Raman II.aak]]k Loperi eskatu zion etorriberriak borrokatzea. [[Bikingo]]ak irabazi eta gero [[Kordoba]]ra itzuli eta askatasuna berreskuratzea ez ezik Ajab al-Balatiyya izeneko [[Esklabotza|esklabo]] lortu zuen.
 
Hurrengo urtean, [[Musa ibn Musa]] aita berriro altxatu, eta Lopek, Galindo Eneko [[Eneko Aritza]]ren semea eta osabarekin batera, [[Banu Qasi]] saldu eta [[emir]]ren alde egin zuen.
 
Lopek bitartekotza egin zuen aita Musa eta Mohamed emirra berriro adiskideak izan zitezen. Horri ezker, [[859]]an Lope [[Toledo]]ko ''wali'' izendatu zioten. Kargua hartu eta berehala, [[Clavijoko gudua|Clavijon]] [[musulman]]ek porrot handia izan zutenez, Lopek [[Ordoño I.a Asturiaskoa|Ordoño I.a]] [[Asturiasko Erresuma|Asturiasko erregearen]] alde egin zuen: Ituna [[866]]an Asturiasko erregea hil eta [[Alfontso III.a AsturiaskoaLeongoa|Alfontso III.a]] bere oinordekoarekin jarraitu zuen<ref>{{Erreferentzia|abizena1=Cañada Juste |izena1=Alberto| egile1-lotura= Alberto Cañada Juste |izenburua=Los Banu Qasi (714-924)|argitaletxea= [[Vianako Printzea Erakundea|Vianako Printze Erakundea]]|liburukia=41|orrialdeak=5-96|urtea=[[1980]]}}</ref>.
 
Kristauen menpeko gisa, [[musulman]]darren lurraldeetan espedizio batzuetan hartu zuen parte. Behin Ibn Hamza aristokrata harrapatu eta Mutarrif eta Fortun anaien truke aldatu zuen, azkenak [[860]] urtetik gatibuak zirelako.
 
== Banu Musakoen altxamendua ==
[[871]]an Lopek [[Arnedoko gaztelua|Arnedoko bere gotorlekutik]] altxatu zen [[Mohamed I.a Kordobakoa|Mohamed I.a]] [[Kordoba]]ko emirraren aurka. Anaien laguntza izan zuen aita [[Musa ibn Musa]] zuen lurralde guztiak berreskuratzeko: Lope eta [[Ismail ibn Musa|Ismailek]] [[Zaragoza]], Mutarrifek [[Huesca]] eta Fortunek [[Tutera]] okupatu zuen. [[Kordoba]]n berehala antolatu zen espedizio bat [[Mohamed I.a Kordobakoa]] emir berak zuzenduta eta [[Banu TuiibiTujibi|Banu Tuiibien]]en laguntza zuena [[Banu Qasi]]koak menperatzeko.
 
Emirrak lehendabizikoz [[Toledo]]n sartu eta gero [[Zaragoza]]n. Loperen semea [[Mohamed ibn Lope]] hiriaren defendatzaileak hiria utzi zuen Huescan aurpegia emateko. Emirrak Huescara ailegatu zenerako, ikusi zuen berari leiala zen Amrus ibn Umarrek Mutarrif ibn Musa atxilotu zuela.
 
Gero [[Ejea de los Caballeros|Ejea]] hartu eta [[IruñeIruñea|Iruñeko]]ko barrutiak arpilatu zituen. [[Kordoba]]ra itzulita, [[Mohamed I.a Kordobakoa|Mohamed I.ak]] Mutarrif ibn Musa eta bere semeak ziren Mohamed, Musa eta Lope gurutziltzatu zituen. Musa II.aren gainerako semeek elkar borroka eta eztabaidatzeari ekin zioten. Hori zela eta, Fortun eta Ismailek [[Arnedo]]n Lope eraso eta [[Viguera]]ko gazteluan espetxeratu zuten.
 
== Loperen heriotza ==