Lagran: berrikuspenen arteko aldeak

| eskualdea = [[Arabako Mendialdea|Mendialdea]]

'''Lagran''' [[Araba]]ko hegoaldean dagoen udalerria da, [[Arabako Mendialdea|Mendialdeako]]ko eskualdearen hego-ekialdean eta [[KantabriaToloñoko mendilerroa|Kantabria mendilerroaren]]ren behekaldean kokatutakoa. [[Gasteiz]]tik 35 bat kilometrora dago.

Lagran ohiko abiapuntua da [[Peña del Leon]] eta [[Cruz del Castillo]] mendietara igotzeko, [[KantabriaToloñoko mendilerroa|Toloño/Kantabriako mendilerroaren]] oinetan egonda.

* Lagrango hirigune historikoa, [[Kultura ondasun|Kultura Ondasun]] gisa Monumentu Multzo izendatua<ref>[http://www.avpd.euskadi.net/cgi-bin_k54/bopv_20?e&f=19951213&a=199505231 Lagrango hirigune historikoaren izendapena EHAAn]</ref>. Garai bateko harresiaren aztarnak daude gaur egun ikusgai, ''Portal de Cristo'' izeneko atean batez ere. Erdialdean, berriz, Andra Maria Jaiokundearen '''Parrokia''' eliza platereskoa (''Iglesia Parroquial de Nuestra Señora de la Natividad'') dugu, [[XVI. mendemendea|XVI. mendekoa]]koa. Hegoaldean '''Viana'''tarren jauregi [[barrokobarrokoa]]a dago.

Lagran herriko etxeen lur-zatiketa [[gotiko (argipena)|gotikoko]]ko azken aldiko ohiturari jarraiki egina dago edo, hobeki esan, [[Pizkundea|Pizkunde]] garaikoei jarraiki, izan ere, oraindik ere beren aurreko alde estua gordetzen duten etxeek bi fatxada dauzkate, bakoitza kale banatara emana. Bi kaleen artean dagoen sestra diferentzia dela eta, etxeek bi sarrera dauzkate, kale bakoitzean bat, eta etxebizitzarako sarrera nagusi edo zuzena maila goragoko kalean da. Baina hori ez da kasu guzti-guztietan gertatzen eta, gaur egun, badira [[etxe]] batzuk ondasunak zatitzearen ondorioz bi kaletara ematen ez dutenak.

Aipatu beharreko ateen artean honako hauek daude: «Kristoren Atea» izeneko kaleko 22 zenbakikoa. Oso sarrera polita da, [[arku (argipena)|arku]] eskartzanoz egina, [[intrados|arkubarnera]] molduraduna duela. Gainean sarraila-ezkutu bat dauka elizaren inguruko irudiez apaindua, horrek erakusten du garai batean etxe hori apaizen batena izan zela edo, bestela, apaizetxe gisa erabilia izan zela. Atea bi aldiz babestua dago, teilatu hegalak babestua eta, era zabalagoan, sarrerak berak duen eta bi beso motzen gainean eusten den teilatutxoak babestua.

* [[Pipaon]]en, ''Usatxi'' Museo Etnografikoa dago, herriko [[XIX. mendea|XIX. mende]] bukaerako eta [[XX. mendea|XX. mende]] hasierako ohiturak eta bizimoduak erakusten dituena. Plaza nagusian dago eta sarrera doakoa da.

* [[Juan Antonio Viana|Juan Antonio Viana Saenz de Villaverde]] (Lagran, [[1745]] - [[Murtzia]], [[1800]]), fraide karmelita. [[AlmeriaAlmería|Almeriako]]ko gotzain izendatu zuten, baina kargua hartu baino lehen zendu zen<ref>{{es}} [http://www.dipalme.org/Servicios/Anexos/anexosiea.nsf/VAnexos/IEA-IAO-o36/$File/IAO-o36.pdf ''Don fray Juan Antonio de la Virgen María'']</ref>.