19:32, 6 urtarrila 2014ko berrikusketa aldatu TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\\|(.*)\}\} +{{commonskat}}) ← Aurreko ezberdintasuna		00:22, 22 apirila 2015ko berrikusketa aldatu desegin EnzaiBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 252.705 edits t Robota: Birzuzenketak konpontzen Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Geometria]]n, '''parabola''', [[~~grekera~~greziera\|grekerazko]]~~zko~~ παραβολή hitzetik, [[foku (geometria)\|foku]] deritzon puntu finko batetik eta [[zuzentzaile (argipena)\|zuzentzailea]]a deritzon zuzen finko batetik distantzia berera dauden [[plano]]ko puntuen multzoak osatzen duen [[kurba (argipena)\|kurba]] edo puntu horien [[leku geometriko]]a da. [[Konika]] edo sekzio koniko bat ere bada parabola: zehatzago, erreboluziozko [[kono]] batekin konoaren sortzaileekiko [[paralelo (argipena)\|paraleloa]]a den plano bat ebakitzean sortzen den kurba da. [[Kalkulu (argipena)\|Kalkuluan]]an, <math>f(x)=ax^2+bx+c\ (a \ne 0)\,</math> [[funtzio koadratiko]] guztiak parabolak dira. Errealitatean gorputzen erorketa-mugimenduen ibilbideetan eta astro edo [[argizagi]] zenbaiten [[orbita]] gisa agertzen da parabola. [[Ingeniaritza]]n ere maiz erabiltzen da, [[zubi]]en eraikuntzan esaterako. 33. lerroa: [[Fitxategi:Parabola01_eu.svg\|thumb\|right\|300px\|Parabola bateko elementuak: fokua, erpina, zuzentzailea, ardatza eta ''latus rectum'' izenekoa. Fokutik erpinerako distantziari foku-distantzia deritzo eta balioa ''p''.]] Parabola batean [[foku]] izeneko puntu batetik parabolako puntu jakin baterako distanzia eta puntu horretatik [[zuzentzaile (argipena)\|zuzentzaile]] izeneko zuzen baterako distantzia berdinak dira. [[Erpin (kurba)\|Erpina]] parabolan [[kurbadura]] edo makurtasun handiena duen puntua da eta fokuaren eta zuzentzailearen arteko erdipuntuan dago. 39. lerroa: Erpinetik fokura dagoen ''p'' distantziari [[foku-distantzia]] edo foku-erradio deritzo. Erpinetik zuzentzailera dagoen distantzia ere ''p'' da. Fokutik igaro eta zuzentzailearekiko [[~~elkartzut~~elkarzut\|elkartzuta]]a den zuzena [[ardatz (argipena)\|ardatza]]a da. Parabola simetrikoa da bere ardatzari buruz. Ardatza fokutik eta erpinetik pasatzen den zuzena ere bada. Ardatzarekiko [[paralelo (argipena)\|paraleloa]]a den edozein zuzena parabolaren diametro bat da. Muturrak parabolan dituen eta fokutik igarotzen den zuzenkia [[foku-korda]] bat da. 61. lerroa: * puntua fokuarekin lotzen da zuzenki baten bitartez; * zuzenkiaren [[erditzaile]]a marraztu; * T puntutik altxatzen den zuzentzailearekiko [[~~elkartzut~~elkarzut\|elkartzuta]]a marraztu; * erditzailea eta elkartzuta ebakitzen diren P puntua parabolako puntu bat izango da, TPF hirukia isoszele izanik, PF eta PT distantziak (fokutik parabolarako punturako eta zuzentzailetik parabolako punturako distantziak, alegia) berdinak baitira, parabolaren leku geometrikoaren definizioari jarraiki; * T puntu ezberdinetarako prozesua errepikatuz, parabolako puntu ezberdinak lortuko dira. 104. lerroa: ::<math>(y-y_0)^2=4p(x-x_0)\,</math> Arestiko parabola [[~~ezker~~ezkerra (argipena)\|ezkerreruntz]]~~reruntz~~ zabaltzen bada, hau da bere ekuazio kanonikoa: ::<math>(y-y_0)^2=-4p(x-x_0)\,</math> 133. lerroa: ::<math>p=\frac{1}{4a}; \ \ h = \frac{-b}{2a}; \ \ k = \frac{4ac - b^2}{4a}</math>. Ardatza horizontala denean, honela definitzen da funtzioa, [[aldagai independente eta dependenteak\|aldagai independentetzat]]~~tzat~~ ''y'' hartuz: ::<math>x=ay^2+by+c\ ;\ \ a \neq 0\,</math>

Parabola (matematika): berrikuspenen arteko aldeak