Wikipedia

Grenada: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
13. lerroa:
| hiriburua = [[Saint George's (Grenada)|Saint George's]]
| hiriburuaren_koordenatuak = 12°3′ I 61°45′ M
| gobernu_mota = [[Monarkia parlamentariokonstituzional|Monarkia parlamentarioa]]a
| tituluak = Monarka<br /> Gobernadorea <br /> Lehen Ministroa
| izenak = [[Elisabet II.a Erresuma Batukoa]]<br />[[Cécile La Grenade]]<br />[[Keith Mitchell]]
41. lerroa:
| oharrak=
}}
'''Grenada'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref> ({{lang-en|Grenada}}, {{IPA|ɡrɨˈneɪdə}} ahoskatua) [[Karibe itsasoitsasoa|Karibe itsasoko]]ko uharte eta herrialdea da, hegoaldeko [[Grenadinak]] uharteak herrialde honen barne ere daudela. Herrialdeko hiriburua [[Saint George's (Grenada)|Saint George's]] da.
 
== Geografia ==
51. lerroa:
 
=== Klima ===
[[Klima tropikal]]a du, tenperatura epel eta beti berdinekin itsas haizeen eraginarengatik, eta euritsua da udan. Aldian behin [[urakanzikloi tropikal|urakanek]]ek hondamendi handiak eragiten dituzte etxebizitzetan eta lursailetan. Hezetasun handiko ingurunea izanik, oihan tropikal sarriak estaltzen du uharte osoa, nekazaritzarako luberritu diren sailetan izan ezik. Lurra oso aberatsa da, eta landaretza eta fauna oso oparoak. Haize erauntsiak izaten dira batzuetan, kalte handiak eragiten dituztenak.
 
== Historia ==
[[1498]]an [[Kristobal Kolon]]ek uhartea ikusi zuen lehenbizikoz. [[Ingalaterra|ingelesak]] uhartean kokatzea saiatu ziren, baina ez zuten lortu. [[1650]]ean, [[Frantzia|frantzesak]] Karibeko amerindiarrei uhartea erosi zieten. [[1783]]an, uhartea [[Britainia Handia]]ri laga zioten. [[1877]]an Britainia Handiko koroaren kolonia bihurtu zen.
 
[[1974]]an, Grenadak independentzia lortu zuen [[Commonwealth]]-en baitan jarraituz, eta [[1979]]an, ematen ari ezegonkortasun politikoaren ondorioz, [[Maurice Bishop]] buruzagi ezkertiarrak boterea lortu zuen. [[Barbados]], [[Dominika]] eta [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu BatuBatuek]]ek ez zuten begi onez ikusi Bishopen [[sozialismo]]a eta [[Kuba]]rekin zuen kooperazioa eta aldarrikaturiko ''Herri Gobernu Iraultzailea''. [[New Jewel]] boterean zegoen alderdi politikoaren fakzio komunistak, [[Bernard Coard]]rekin leiala zenak, [[estatu -kolpe|estatu kolpea]]a eman zuen eta Bishop exekutatu zuten [[1983]]ko [[urriaren 19]]an.
 
Sei egun geroago, [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetako]] eta [[Karibe itsasoitsasoa|Karibe itsasoko]]ko beste sei herrialdeetako armadak Grenada inbaditu zuten [[Premiazko amorru bizi operazioa|premiazko amorru bizia]] zeritzan operazioan. Han, iraultzaren liderrak eta [[Kuba]]ko aholkulariak preso hartu zituzten. Hurrengo urtean, hauteskundeak egin zituzten.
 
1983-85 urteetan Estatu Batuetako armadak utzi zuen uhartea. 1984an hauteskundeak izan ziren, eta hala gobernu demokratiko bat ezarri zen berriz Grenadan. Hauteskunde haietan Alderdi Nazional Berriko burua, [[Herbert Blaize]], atera zen lehen ministro. Blaizek ekonomiak gora egin zezan lortu zuen hurrengo urteetan, turismoan oinarrituta gehienbat. Urte haietan uharteko arazo nagusiak gazteen [[langabezia]], gaizkiletasuna eta droga trafikoa ziren. Blaize 1989an hil zen, eta Ben Jonesek (Alderdi Nazionalekoa) hartu zuen haren lekua, enpresaburuen eta lurjabe handien babesarekin.
70. lerroa:
 
== Ekonomia ==
Ekonomiaren oinarri nagusiak [[nekazaritza]] eta [[turismo]]a dira. Batez ere [[zitrikogarrazki|zitrikoak]]ak, [[platano]]a, [[pinaburu]]a, [[azukre-kanabera|azukre kanabera]], [[kakao arbola|kakaoa]]a, [[kokokokondo|kokoa]]a, [[kopra]] eta [[kotoi]]a lantzen dira, [[banilla|bainila]], iltzea, intxaur muskatua eta beste bizigarri batzuez gainera.
 
Lehen sektorean, abeltzaintza, arrantza (soinberak eta oskoldunak) eta basogintza ez daude oso aurreratuta, eta nekazaritzak baino pisu gutxiago dute nazioaren ekonomian. Dagoen industria apurra nekazaritzako eta arrantzako gaiak eraldatzen dituen janari industria da. Ez dago mearik, ez energia sortzeko baliabiderik. Turismoak gero eta garrantzi handiagoa du nazio ekonomian. Baina langabetuen kopurua oso handia da (biztanleen heren bat), eta [[Nazio Produktu Gordina|NPGa]] Karibeko apalenetako bat da.
78. lerroa:
Grenada, sei parrokiatan banatzen da:
 
* [[Saint Andrew (parrokia), Grenada)|Saint Andrew]]
* [[Saint David (parrokia), Grenada)|Saint David]]
* [[Saint George (parrokia), (Grenada)|Saint George]]
* [[Saint John (parrokiaGrenada)|Saint John]]
* [[Saint Mark (parrokiaGrenada)|Saint Mark]]
* [[Saint Patrick (parrokia), Grenada)|Saint Patrick]]
 
[[Carriacou eta Martinika Txikia]]k, Grenadarekin dependentzia estatusa duten [[Grenadinak]] uharteetako bi irla hauek, zazpigarren banaketa administratiboa osatzen dute.
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Grenada"(e)tik eskuratuta