Fernando II.a Aragoikoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
9. lerroa:
| kargua = [[Aragoiko koroa|Aragoi, Mallorca, Valentzia, Sardinia eta Siziliako erregea]]
</small>
| hasiera = [[1479]]ko [[urtarrilaren 20|urtarrilak 20]]
| bukaera = [[1516]]ko [[urtarrilaren 23|urtarrilak 23]]
| aurrekoa = [[Joanes II.a Aragoikoa]]
| ondorengoa = [[Joana Gaztelakoa]]
| kargua2 = [[Gaztelako errege-erreginen zerrenda|Gaztela eta Leongo erregea]]<br /><small>([[Elisabet I.a Gaztelakoa]]rekin)</small>
| hasiera2 = [[1475]]eko [[urtarrilaren 15|urtarrilak 15]]
| bukaera2 = [[1504]]ko [[azaroaren 26|azaroak 26]]
| aurrekoa2 = [[Elisabet I.a Gaztelakoa]]
| ondorengoa2 = [[Joana Gaztelakoa]]
22. lerroa:
| hildata = [[1516]]ko [[urtarrilaren 25]]a
| hillekua = [[Madrigalejo]], [[Gaztelako koroa]]
| ezkontidea = [[Elisabet I.a Gaztelakoa]]<br />[[Germana Foixkoa|Germaine Foixkoa]]
| seme-alabak = [[Elisabet Aragoikoa (1470-1498)|Elisabet Aragoikoa]]<br />[[Joan Aragoikoa]]<br />[[Joana Gaztelakoa]]<br />[[Maria Aragoikoa]]<br />[[Katalina Aragoikoa]]
| senideak = [[Joanes II.a Aragoikoa]] (aita)</br>[[Joana Enrikez]] (ama)
30. lerroa:
| oharrak = [[Fitxategi:Armoiries Ferdinand II Aragon.svg|center|100px]]
}}
'''Fernando II.a Aragoikoa''' ([[Sause]], [[Aragoiko koroa]], [[1452]]ko [[martxoaren 10]]a - [[Madrigalejo]], [[Gaztelako koroa]], [[1516]]ko [[urtarrilaren 25]]a), '''Fernando Katolikoa''' ere deitua, [[Aragoiko koroa|Aragoi, Mallorca, Valentzia eta Sardinia]] ([[1479]]-[[1516]]), [[Gaztelako erresumaErresuma|Gaztela]] ([[1474]]-[[1504]], '''Fernando V.a''' izenarekin) eta [[Siziliako erresumaErresuma|SiziliaSiziliako]]ko ([[1468]]-[[1516]]) erregea eta [[Bartzelonako konderriaKonderria|Bartzelonako kondea]] izan zen<ref>[http://www.cervantesvirtual.com/bib/historia/monarquia/fernando.shtml Fernando V (1479 -1516)] Cervantesvirtual.com</ref>. [[1504]]an [[Napoliko erresumaErresuma|Napoliko errege]] bilakatu zen eta [[1512]]an, [[Nafarroako konkista|konkistaren]] bitartez, [[Nafarroako Erresuma|Nafarroakoa]].
 
[[Elisabet I.a Gaztelakoa]]ren senarra zen eta, harekin batera, ''[[Errege-erregina Katolikoak|Errege-erregina katolikoak]]'' izenez ezagunak dira, [[Alexandro VI.a]] [[aita santu]]ak honela izendatu zituenetik.
 
== Bizitza ==
[[Joanes II.a Aragoikoa]]ren eta honen bigarren emazte [[Joana Enrikez]]en semea zen. [[1461]]ean, [[Karlos IV.a Nafarroakoa|Karlos IV.a, Vianako printzea]] bere anaiordea hil zenean, [[Calatayud]]eko Gorteetan Aragoiko oinordeko gisa zin egin zuen. [[1468]]an aitak [[Siziliako erresumaErresuma|Siziliako errege]]Siziliako errege izendatu zuen. Gaztelako [[Elisabet I.a Gaztelakoa|Elisabetekin]] ezkondu zen [[1469]]an. [[1474]]an, [[Henrike IV.a Gaztelakoa|Henrike IV.a]] hil ondoren, Leon eta Gaztelako erregekide izendatu zuten, eta [[1479]]an, aita hiltzean, Aragoi, Katalunia, Valentzia, Balear Uharteak, Sardinia eta Sizilia geratu ziren bere esku. Gaztelako koroarekin bateratu zituen lurralde horiek guztiak, beren nortasuna gorde bazuten ere.
 
Elisabet eta Fernandok, Gaztelako erregetza zela eta, [[Portugalgo erresumaErresuma|Portugalgo]] [[Alfontso V.a Portugalgoa|Alfontso V.aren]] laguntza zuen [[Joana Beltraneja]] menderatu ondoren, bakea jartzeari ekin zioten, eta nobleen aginpidea gutxitu zuten. [[1492]]an [[Granadako Erresuma|Granada]] hartu eta musulmanek [[Iberiar penintsula]]n zuten azken erresumaz jabetu ziren. Urte berean, [[Amerikaren aurkikuntza|Ameriketako aurkikuntza]] gertatu zen, [[judu]]ak Espainiatik bidali zituzten. [[Espainiar Inkisizioa|Espainiako Inkisizioa]] eta Hermandade Handia sortarazi zituen. [[1493]]an [[Rosselló]] eta [[Cerdanya]] berreskuratu zituen Aragoiko koroarentzat. [[1497]]an [[Iparraldeko Afrika]]ko [[Melilla]] hiria hartu zuen<ref name=artehis>[http://www.artehistoria.jcyl.es/v2/personajes/5751.htm Fernando el Católico] Artehistoria.jcyl.es</ref>.
 
[[1504]]an, Elisabet hiltzean, Gaztelako erregeordea izan zen, Flandesen zeuden errege berriak ([[Joana Gaztelakoa]] eta [[Filipe I.a Gaztelakoa|Filipe Ederra]]) itzuli ziren arte<ref name=artehis></ref>. [[1505]]ean [[Bloisko bakea]] sinatu zuen [[Luis XII.a Frantziakoa]]rekin. Horren arabera, Frantziak Aragoik [[Napoliko Erresuma|Napoliko erresuma]] menderatzen duela onartu zuen<ref>[http://www.hiru.com/eu/historia/los-reyes-catolicos Errege-erregina Katolikoak] Hiru.com</ref>, eta Fernando Luisen iloba [[Germana Foixkoa|Germaine FoixekoaFoixekoarekin]]rekin ezkondu zen. [[1507]]an [[Filipe I.a Gaztelakoa|Filipe Ederra]] hil zenetik, Gaztelako erregeordea izan zen, Joanaren buruko gaixotasuna zela eta.
 
[[Nafarroako konkista|Nafarroa konkistatzeko]] helburuz, Fernandok [[beaumontar]]ren babesa lortu zuen. [[1512]]an [[Nafarroako Erresuma|Nafarroako erresuma]] inbaditu eta [[1515]]ean Gaztelako Gorteek erresuma [[Gaztelako koroa|Gaztelako koroari]] lotu zedin onartu zuten.
 
== Erreferentziak ==