Kaxa-diagrama: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:Boxplot 0001.png|thumb|right|250px|Bi datu multzoen arteko ezberdintasunak erakusten dituzten '''kaxa eta biboteen diagramak''']]
[[Estatistika]]n, '''kaxa-diagrama''', '''kaxa eta biboteen diagrama''' ere deitua, ingelesezko '''''box plot''''' izenez ere ezaguna, [[aldagai kuantitatibo|aldagai koantitatibo]] bat irudikatzeko [[datu-diagrama]] bat da, datu multzo bateko ezaugarriak ([[zentro-joera neurri(estatistika)|zentroa]], [[sakabanatze neurri(estatistika)|sakabanatzea]], ...) modu integratuan eta grafikoan aztertzen azaltzen dituena. [[Muturreko datu]]ak atzemateko ere erabiltzen da. Bost [[laburkin (estatistika)|laburkin]] erabiltzen dira bere eraketarako: [[mediana]], lehenengo [[koartilkuartil|koartila]]a, hirugarren koartil, [[datu (argipena)|datu]] handiena eta datu txikiena. [[Aldagai kuantitatibo]] bati buruz, multzo zenbaiten arteko ezberdintasunak azaltzeko erabiltzen da sarri, horretarako diagramak batera jarriz, bertikalean edo horizontalean. [[John Tukey]] estatistikariak garatu zuen 1970eko hamarkadan, berak bultzaturiko [[datuen azterketa esploratzaile]] izeneko datuen azterketarako korrontearen baitan. Geroztik maiz erabiltzen da datu estatistikoak aurkezten dituzten txosten eta argitarapen zientifiko eta teknikoetan. Aldi berean, aldaera anitz izan dituen datu-diagrama da: hozkaturiko kaxa-diagrama, bibolin-diagramak eta HDR diagramak, besteak beste.
 
== Eraketa ==
64. lerroa:
 
 
Kaxa-eta-beso diagramaren bitartez [[zentro-joera neurri(estatistika)|zentroa]], [[sakabanatze neurri(estatistika)|sakabanatzea]], [[alborapen neurri(estatistika)|alborapena]] eta [[kurtosi neurri|kurtosia]]a azter daitezke. [[Datuen azterketa esploratzaile]]aren tresna moduan, kaxa-diagramak muturreko datuen eragina baztertu eta datu multzoaren erdigunean (kaxan, alegia) jasotzen den informazioa lehenesten du datuak aztertzeko, horretarako neurri [[jasankorsendotasun (estatistika)|jasankorrak]]rak proposatuz:
 
* [[zentro-joera (estatistika)|zentroa]] kaxa barruko marra bertikalaz adierazten den [[mediana]]k adieratzen du. [[Batezbesteko aritmetiko sinple]]a ez bezala, neurri jasankorra da eta beraz, ez dago muturreko datuen eraginpean.