Savoia (eskualdea): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\|(.*)\}\} +{{commonskat}})
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
12. lerroa:
| hiriburuaren_koordenatuak = {{koord|45|34|12|N|5|54|42|E|kodea=SI|display=inline}}
| hiri_handienaren_izena = [[Chambéry]]
| hizkuntzak = [[Frantses]]a</br>Savoiera ([[Frankoproventzera|Frankoprovenzera]])
| gobernua =
| tituluak =
41. lerroa:
| oharrak =
}}
'''Savoia''' ([[Frantses]]ez: ''Savoie'', [[FrankoprovenzeraFrankoproventzera|Frankoprovenzeraz]]z: ''Savouè'', [[Italiera]]z: ''Savoia'', [[Latin]]ez: ''Sapaudia'') [[Arpitania]]ko hegoaldean eta [[AlpeAlpeak|Alpeetako]]etako iparmendebaldean dagoen [[Frantzia]]ko eskualde historikoa eta [[Savoiako etxea]]ren jatorrizko lurraldea da. [[1860]]an, [[Turingo ituna]]ren bidez, Frantziak beretu zuen. Gaur egun bi departamentutan banaturik dago: [[Savoia]] eta [[Savoia Garaia]].
 
Askotan, izen bereko departamendutik bereizteko, ''Pays de Savoie'' deitzen zaio.
 
== Geografia ==
Iparraldetik [[Léman]] [[aintzira]]k inguratzen du, ekialde eta hegoaldetik [[Alpeak|Alpeetako]] gailurrek (Chablais mendigunea, Mont Blanc mendigune, Petit-Saint-Bernard mendatea, L´Iseran mendatea, Mont-Cenis mendatea, Arves mendigunea, Belledonne), hegoaldetik [[Les Marches]] eta [[Le Pont-de-Beauvoisin]] udalerriek, [[Dofinerria|Dofinerriko]] mugan, hegomendebaldetik [[Chartreuse mendigunea]]k eta mendebaldetik [[Rodano (ibaia)|Rodano]] eta [[Guiers]] ibaiek.
 
== Historia ==
Savoia, hasieran eremu txiki bat (''pagus'') besterik ez zena, [[XI. mendemendea|XI. mendetik]]tik aurrera [[Savoiako konderria|konderria]] eta [[1416]]tik aurrera 11.000 km² baino gehiagoko [[Savoiako dukerria|dukerria]] izan zen. [[Umberto I.a, Savoiako kondea]] izan zen Savoiako etxearen sortzailea. Ondorengo konde eta dukeen agindupean [[Frantziako erresumaErresuma|Frantziako erresumaren]]ren eta [[Germaniako Erromatar Inperio Santua]]ren arteko estatu burujabea izan zen. [[XVIII. mendemendea]]arenren hasieran Savoiako dukeak [[Sardiniako Erresuma|Sardiniako errege]] bilakatu ziren. [[Frantziako Iraultza|Iraultzaren]] ondoren Frantziak Savoia inbaditu zuen eta [[Frantziako Lehen Inperioa|Lehen Inperioaren]] parte izan zen. [[Parisko ituna]]ren (1814) ondoren [[Sardiniako Erresuma]]ri itzuli zitzaion<ref>Alain CERRI: [http://alain.cerri.free.fr/index7.html History of Savoy - Histoire de la Savoie]</ref>.
 
[[1860]]an, Vittorio Emmanuele II.a Savoiakoa Italiako errege bihurtu zenean, Frantziak Savoia anexionatu zuen ([[Turingo ituna]]). Anexioari legezko itxura emateko asmoz herri kontsulta bat antolatu bazen ere, historialari askok iruzurra izan zela aitortzen dute<ref>Allande SOKARROS: [http://paperekoa.berria.info/harian/2010-04-10/019/008/iruzurraren_150_urteurrena.htm Iruzurraren 150. urteurrena] Berria.info</ref>.
61. lerroa:
* {{fr}} [http://www.lemuseevirtueldespaysdesavoie.fr/ Savoiako museo birtuala]
* {{en}} [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=frp Franco-Provençal] Ethnologue.com
* [http://www.youtube.com/watch?v=h59lm7E5haA Les Allobroges, 1856] Savoiako ereserkia [[YoutubeYouTube|Youtuben]]n
 
[[Kategoria:Europako herriak]]