Kornalina: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\|(.*)\}\} +{{commonskat}}) |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
18. lerroa:
|disolbagarritasuna =
}}
'''Kornalina''' [[mea|mineral]] bat da, [[kaltzedonia]]ren barietate bat, [[gorri]] kolorekoa, arruntki erdi[[harribitxi]] bezala erabiltzen dena.
Sadoine, Meka edo Santiagoko Harria bezala ere ezagutzen da.
Preziatuagoak dira zenbat eta gardenagoak izan eta [[gorri]]-[[laranja]] kolorekoak. Gorri kolorea [[burdina|burdin]] oxidoaren presentziaren ondorioa da, kolore argiagoak [[burdin hidroxido]]aren ondorio diren bitartean. Minerala pixkat berotzen bada, bere kolorea biziagoa bihurtzen da.
Kornalinaren antzekoa da '''sardoa''', orokorrean gogor eta ilunagoa dena (arrexka). Bien arteko ezberdintasuna ez dago zorrozki definitua, eta, batzuetan, bi izenak ezberdintasunik gabe erabiltzen dira. Kornalina zein sardoa zuntzezko egiturazko [[silizio]] oxido mikrokristalinoaren (kaltzedonia) barietateak dira, burdin oxidozko ezpurutasunek koloretuak, eta [[laranja]] zurbiletik kolore bizi bateraino, ia [[beltz]]eraino joan daiteke.
29. lerroa:
== Historia ==
[[Fitxategi:Carnelian intaglio Prolemaic queen CdM Paris.jpg|thumb|left|[[Ptolomeotar dinastia]]ko erregina bat zizelkatua duen kornalina, [[garai helenistikoa|aro
Jada [[K. a. 5. milurtekoa|K. a. V.]]-[[K. a. 4. milurtekoa|K. a. IV. milurtekotik]] [[Mehrgarh]]en [[arkuzko taladro]]a erabiltzen zen kornalina zulatzeko.
[[Antzinako Egipto|Antzinako egiptiarrentzat]] kornalina bizitzaren ikur gorria zen, erlijio praktika zehatz batzuekin lotua, non [[Isis]] jainkosak, hildakoa honi beste mundura egin beharreko bidaian laguntzeko erabiltzen zuena. [[
[[Brontze Aro]]ko kornalinak berreskuratu ziren [[Kreta]]ko [[Knossos]] hiriko aztarnategi [[zibilizazio minoiko|minoikoetan]], apaindura arte bezala [[K. a. XVIII. mendea|K. a. 1800]] inguruan erabilia.
Kornalina barra-barra erabili zen [[Erromatar Inperioa]]ren garaian gutunetan edo beste dokumentu garrantzitsu batzuetan [[erle-argizari|argizarizko]] zigilu baten aztarna uzteko zigilu [[eraztun]]etan erabiltzeko bitxi grabatuak egiteko. Argizari beroa ez da kornalinara itsasten.
Sardoa [[asiria]]rrek [[zigilu zilindriko]]etarako, antzinako egiptoar eta feniziarrek [[
''Odem'' [[hebreera]] (''sardius'' bezala itzulia, sardoa), Apaiz Gorenaren (Hoshen) paparreko lehen harria harri gorri bat zen, beharbada sardoa, baina baliteke, baita, [[jaspe]] gorria izatea ere.
[[Fitxategi:Cornelian necklace BM GR1897.4-1.623.jpg|thumb|right|Urrezko apaingarriak eta kornalinazko perlak dituen lepokoa, [[zipretar artea]] mizenastar inspirazioarekin, [[K. a. 1400ko hamarkada|K. a. 1400]]-[[K. a.
Bere bertute izpiritualen ondorioz [[Filipe (apostolua)|Felipe apostoluaren]] ikurra da, eta [[zilar]]rezko eraztun batean grabatu eta sartua, [[Mahoma]]ren zigilua eratzen du.
50. lerroa:
[[Alfontso X.a Gaztelakoa]] Jakituna erregearen [[Lapidario]]an, kornalinak "hiru bertute handi eta on" dituela aipatzen da, eta bere kolorea arimako indar misteriotsuen adierazpena dela.
[[Hildegard von Bingen|Hildegarda
[[Budismo]]arentzat [[zazpi altxor]]retako bat da, jakinduriaren ikur delarik.
Antzinako meatzerik ezagunenak, erromatarrek ustiatu zituztenak, [[Arabia|Arabiar
== Etimologia ==
Kornalina hitza [[latin]]ezko ''caro'' edo ''carnis'' hitzetik dator, [[haragi]]a esan nahi duena, haragiaren kolorearekin duen antzekotasunagatik. [[Plinio Zaharra]]ren arabera, sardo izena [[Lidia]]ko [[Sardes]] hiriaren izenetik dator, baina baliteke, baita, [[
{{commonskat}}
| |||