Lantaron: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Aihotz (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
5. lerroa:
| nongo = Lantarongo
| ofiziala = Lantarón
| eskualdea = [[Añanako kuadrilla|Añanako Kuadrilla]]
| postakodea = 01213 / 01423
| kokapena = Alava municipalities Lantarón.JPG
18. lerroa:
| euskaldunak =
| herritarra = lantarondar
| alkatea = Francisco Javier Uriarte Jairo ([[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]])
| webgunea = http://www.lantaron.org/
| oharrak =
27. lerroa:
=== Inguru naturala ===
[[Ebro]] ibaiak markatzen du hegoaldeko muga, [[Euskal Herria|Euskal Herrikoa]] ere dena. Udalerria bi zatitan banatuta dago:
* Mendebaldekoan [[Sobrón]] herrixka eta [[bainuetxe]] zaharra daude. [[Gaubea]]ko [[Bachicabo (kontzejua)|Bachicabo]] herriko lurrek banatzen ditu beste herriengandik. [[Árcena]] mendilerroak zaildu egiten du iparraldearekiko komunikazioa; bertan dago udalerriko mendirik altuena: [[Mota (argipena)|Mota]] (1315 m); bere tontorrean [[Valle de Tobalina|Tobalina]], [[Gaubea]] eta '''Lantaron''' biltzen dira. Sobrongo lurrak Ebroren urek moztu duten arroila batean daude: aipatu Árcenaren eta hegoaldean, dagoeneko Gaztelako lurretan [[Obarenes mendiak|Obarenes mendien]] artean pasatzen da. Arroilan bertan [[Sobrongo urtegia]] dago.
* Beste herri guztiak ekialdeko zatian daude; altuerak xumeagoak dira. Hala ere muino ugari dago eta iparraldean, [[Erriberagoitia]]rekiko mugan [[Somo (mendia)|Somo]] mendia (902 m) dago.Udalerriko Ebroren ertzeko lurrik baxuenak 450 bat metrotara daude.
 
Ebrora doazen ibai eta erreka batzuek zeharkatzen dute udalerria. Inportanteena [[Omecillo]] da. Xumeagoen artean [[Del Lago erreka]]<ref>Izen hori erabiltzen da euskaraz [[Eusko Jaurlaritza]]ko 1:25.000 eskalako mapen serieko 8 (''Arkamo eta Badaia mendikateak'') zenbakian</ref>, [[ArreokoArreo-Caicedo Yusoko aintzira|Arreoko aintziratik]]tik datorrena; ''Nuestra Señora del Lago'' [[baseliz]]a, aintziratik hurbil [[Fontecha]]tik [[Gesaltza Añana]]ra zihoan "gatzaren bidean" dago<ref>[[Josean Gil-Garcia]]: ''Montañas de Álava'', [[TxertoaTxerto]]a, [[Donostia]], [[19999]]; ikus 185-189 or.</ref> eta ingurua kondaira batzuen kokalekua da.
 
=== Udalerri mugakideak ===
43. lerroa:
Udalerria, Bergonda eta Salcedo udalerriak batu zirenean sortu zen, 1978. urtean. Izena, [[Erdi Aroa]]n existitu zen Lantarongo herri eta konderritik datorkio, desagerturik dagoena gaur egun (1800 ingururako jada herri hustua zen) eta [[Sobrón]] eta [[Bergonda]] artean kokaturik zegoena. 911. urtean Lantarongo Tellez-en aipamena ageri zen eta 929. urtean, Alvaro Herrameluriz zen Lantarongo kondea.
 
[[GR 1]] edo "Bide historikoa" [[ibilbide luze]]ak udalerria zeharkatzen du; [[Araba]] barruko zatian etapa hauek pasatzen dira Lantarondik: 10.a ([[Armiñon|Armiñón]]-[[Salcedo]]), 11.a (Salcedo-[[Fontecha]]) eta 12.a (Fontecha-Gesaltza)<ref>''GR 1 Sendero histórico. Trayecto alavés de Santa Cruz de Campezo a Bóveda'', [[Arabako Foru Aldundia]], [[Gasteiz]], [[1995]]; 137-157 or.</ref>.
 
== Ekonomia ==
[[Nekazaritza]] izan da historikoki arlo ekonomiko nagusia baina [[XX. mendea]]ren azken hamarkadetan gauzak aldatu ziren. Lantaronen hamar bat kimika-enpresa daude. Halaber, [[2006]]tik, udalerriko Zubillaga herritik gertu, ziklo konbinatuko zentral termiko bat eraiki nahi du ''Gas Natural'' konpainiak, [[Euskal Autonomia ErkidegoErkidegoa]]arenren elektrizitate-beharraren %25a asetuko omen duena<ref>{{es}} [http://www.gara.net/paperezkoa/20080115/57699/es/Vecinos-Lantaron-denuncian-pistoletazo-salida-termica Lantarongo zentrala ''Gara'' egunkarian]</ref>. Proiektuaren aurrean herri-kontsulta bat burutu zen [[2008]]an eta biztanle gehienek bere kontrako iritzia plazaratu zuten<ref>[http://www.joxemizumalabe.org/biltegia/?p=1166 Herri-kontsultaren berri] [[Joxemi Zumalabe Fundazioa]]ren webgunean.</ref>. Kontuan izan kimika-enpresen ugaritasunak eta [[Santa Maria de Garoñako zentral nuklearra]]ren hurbiltasunak [[ingurumen]]a udalerriko arazo larrienetakoa bihurtzen dutela.
 
Merkataritza-harreman gehienak [[Miranda Ebro|Mirandarekin]] garatzen dira.
78. lerroa:
 
=== 2011ko udal hauteskundeak ===
[[2011ko udal eta foru hauteskundeak Hego Euskal Herrian|2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako]] emaitzen ondorioz, [[EAJEuzko Alderdi Jeltzalea|EAJko]]ko Francisco Javier Uriarte hautatu zuten alkate.
 
{{Udal hauteskunde infotaula
102. lerroa:
|botoak4 = 46
|ehunekoa4 = 9,04
|alderdia5 = [[Euskadiko Alderdi SozialistaPSE-Euskadiko EzkerraEE|Euskadiko Alderdi Sozialista]] (PSE-EE(PSOE)
|kolorea5 = #F8C080
|zinegotziak5 = -
116. lerroa:
=== 2007ko udal hauteskundeak ===
 
Legez bost alderdi aurkeztu ziren hauteskundeetara udalerri honetan: [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]], [[PP]], [[PSE-EE]], Lantarongo Herrien Aukera independentea eta [[Ezker Batua-Berdeak|Ezker Batua]]. 536 boto baliodunak (19 nulo egon ziren) honela banatu ziren:<ref>{{es}} Espainiako Barne Arazoetako Ministerioa: [http://www.elecciones.mir.es/MIR/jsp/resultados/index.htm Hauteskunde-emaitzak]</ref>
 
* [[Euzko Alderdi Jeltzalea]] : 223 boto (4 zinegotzi)
* [[PP|Alderdi Popularra]] : 161 boto (2 zinegotzi)
* [[Lantarongo Herrien Aukera]] : 89 boto (zinegotzi bat)
* [[PSE-EE|Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra]] : 30 boto (zinegotzirik ez)
* [[Ezker Batua-Berdeak|Ezker Batua - Berdeak]] : 27 boto (zinegotzirik ez)
 
Emaitza horiek Euzko Alderdi Jeltzaleari eman zioten garaipena gehiengo osoz, zazpi zinegotzitatik lau lorturik. Emaitza horiekin, Jesus Barreda Arana aukeratu zuten udalerriko alkate.
129. lerroa:
[[Fitxategi:Sobrongo urtegia.jpg|260px|thumb|Sobrongo urtegia]]
* [[Sobrongo Uraren Museoa]]. Bertan uraren munduarekin erlazionatutako hainbat gai jorratzen dira, besteak beste, ingurumena, biologia edota terapeutika, ikus-entzunezko ugariren bitartez.
* [[Fontecha]]ko [[Kondestablearen dorrea]], [[XIV. mendea|XIV. mende]] bukaeran eraikia.
* [[Orgaz dorrea]], baita ere [[Fontecha]]n.