Mediana: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\|(.*)\}\} +{{commonskat}}) |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
1. lerroa:
[[Estatistika]]n, '''mediana''' aldagai bati buruzko datuak txikienetik handienera ordenaturik daudela, erdian dagoen datua da<ref>Beraz, datuak ''ordenatu'' egin behar direnez, [[aldagai (argipena)|aldagai]] bakun koantitatiboetarako edo ordinaletarako bakarrik kalkula daiteke.Adibidez, [[Likert eskala]]zko datuetarako posible da mediana kalkulatzea, baina ''hauteskundeetan emandako botua'' eta bestelako aldagai koalitatiboetarako ezin da kalkulatu.</ref>. Beraz, medianak alde banatara datuen %50ak uzten ditu<ref>Beraz, mediana 2-[[kuantil]]a ere bada, eta bat dator bigarren [[kuartil]]arekin, bostgarren [[deizl]]arekin eta 50. [[pertzentil]]arekin.</ref>. [[Probabilitate banaketa]] baterako ere kalkula daiteke eta orduan alde banatara eta orduan azpitik eta gainetik 0.5eko probabilitatea uzten duen balioa da. Mediana [[zentro-joera (estatistika)|zentro-neurri]] bat da, [[batezbesteko aritmetiko sinple]]a bezala esaterako, eta neurri aproposa datuetan [[muturreko datu]]ak daudenean .
== Kalkulua lagin baterako ==
21. lerroa:
=== Kalkulua tartetan bildutako datuetarako ===
Datuak tartean bildurik daudenean, mediana hurbilketaz kalkulatzen da<ref>Hurbilketaz datuak tartean zehar datuak uniformeki banatzen direla suposatzen da.</ref>, aurretik mediana kokatzen den tartea zehaztuz. Kalkulurako erabiltzen den [[formula (argipena)|formula]] hau da:
72. lerroa:
Abantaila gisa, [[zenbaki oso|balio osoko]] aldagaietan, medianaren emaitza ere zenbaki osoa da. Adibidez, familiako haur kopuruaren [[batezbesteko aritmetiko sinple]]a 2.37 haur izan daitekeen bitartean, medianak beti balio oso bat emango du (1, 2, 3), interpretazioa erraztuz horrela.
Aldi berean, [[muturreko datu]]ak daudenean [[zentro-joera (estatistika)|zentro neurri]] egokiagoa da [[batezbesteko aritmetiko sinple]]a baino. Adibidez, { 1, 2, 2, 2, 3, 9 } datuetarako, mediana 2 da, zentroaren balio adierazgarri bat, batezbesteko aritmetiko sinplea zentroaren adierazgarri ez den 3,166… delarik. Muturreko datuek medianaren balioan eragin nabarmenik ez dutela eta, mediana [[estatistiko]] [[
Eragozpen gisa, datu guztiak kontuan hartzen ez dituela aipatu behar da. Bere kalkulua formula bidez adierazteko oztopoak izateaz gainera, ez da matematikoki garatzen erraza.
|