08:53, 6 urtarrila 2014ko berrikusketa aldatu TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.265.527 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\\|(.*)\}\} +{{commonskat}}) ← Aurreko ezberdintasuna		21:18, 4 apirila 2015ko berrikusketa aldatu desegin EnzaiBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 252.705 edits t Robota: Birzuzenketak konpontzen Hurrengo ezberdintasuna →
2. lerroa: [[Fitxategi:SANMIGEL02.JPG\|thumb\|right\|230px\|[[Uharte Arakil]]etik gorantz [[Done Mikel Aralarkoaren santutegia\|San Mikel Aralarkoaren santutegira]] doan bidean, santutegira hurbilduz goazela agertzen den harria. Idazkun hau du: «Mikel gurea zaindu Euskal Herria».]] '''Mikel goiaingerua''', '''Done Mikel''', '''Jaun Done Mikel''' edo '''San Mikel''' ([[hebreera]]z: מיכאל —ahoskera: {{IPA\|ˌmixäˈʔel\|}}; esanahia: «Nor Jainkoa adina?»—; [[arabiera]]z: ميخائيل ''Mīkhā'īl''; [[~~greko~~greziera\|grekoz]]z: Μιχαήλ ''Mikhaḗl''; [[latin]]ez: ''Michael''), [[~~Jainkoa~~Jainko]]~~ren~~aren armaden buru da [[judaismo]]an, [[islam]]ean eta [[kristautasun]]ean (eliza [[erromatar Eliza Katolikoa\|katolikoa]], [[~~Eliza~~eliza ~~Ortodoxoa~~ortodoxoa\|ortodoxoa]], [[Eliza Ortodoxo Koptoa\|koptoa]] eta [[~~Eliza Anglikanoa~~Anglikanismo\|Anglikanoa]]). [[Done Mikel Aralarkoaren santutegia\|San Migel Aralarkoa]] goiangerua [[Euskal Herria\|Euskal Herriko]] santu zaindaria da. Euskal Herrian jaiera handia izan du, eta sinesmen [[paganismo\|paganoetan]] oinarritu zen: 8. lerroa: {{aipu\|Mendia zen [...] sineste zaharretako katedral eta santutegia. Ez halere edozein mendi. Zerutik gertu zegoen mendi aukeratuak, Amaren sabelera doan bide antzera, kobazulo edo lezeren bat behar zuen goiko aita indarrak lurraren ama sabela ernaltzeko. Horrela sortu zen mundu guztiko mendi santuen mitoa. Bizia ematen duen ''[[sugaar]]'' edo ''suge harra. Herensugea'' alegia, udaberrian ikusten da garra dariola kanpora ateratzen, eta udazkenean itzultzen da berriro lurpean dagoen neguko gelara. Herensugea, berez, biziaren aita da, baina, gero, bere umeen irensle bihurtzen da, ekaitz, tximista, lurrikara, uholde, lehorte eta ezbehar guztien figuran, eta gizonak hil egiten du. Bide berean egurasten da [[Mari]], lurraren emankortasunaren irudia. Mendi horien inguruan egiten ziren erlijio paganoen ospakizun nagusiak, eta [[Erromatar Eliza Katolikoa\|Eliza]] indartzen joan zen eran mendietako kultua kristautzen ahalegindu zen. Aralarko elizaren oinarrian [[arkitektura erromaniko\|erromaniko]] eta [[arabiar]] kutsuko aztarnak baino lehenagokoak aurkitu dira. [...] Europan zehar, emankortasunaren ildoko mendi santu horiek, done Mikelen izenean bataiatu zituen Elizak, hala nola Farfa [[Frantzia]]n, Gargano [[Italia]]n, edota Aralarkoa [[Nafarroa]]n. Horregatik sartu zituen liturgian Mikel goiaingeruaren bi festa: udaberrikoa maiatzaren 8an eta udazkenekoa irailaren 29an, aurrekoen festaburu zaharretan.\|[[Jose Maria Satrustegi]]<ref>Jose Maria Satrustegi (2002): «Udaberriko ohituren sustraiak», ''Cuadernos de etnología y etnografía de Navarra'', ISSN 0590-1871, 34. urtea, 77. zenbakia, 301-306. orrialdeak.</ref>}} == Izenak == Jaiera handiko santua izaki, [[euskara]]n hainbat forma hartu ditu haren izenak. [[Euskaltzaindia]]k emandako arauei jarraituz, ''Done Mikel, Jaun Done Mikel, San Mikel'' edo ''Mikel goiaingerua'' da [[euskara ~~batua~~batu]]nan.<ref>Euskaltzaindia, 66. araua: «Santutegiko izen ohikoenak».</ref><ref>Euskaltzaindia, 125. araua: «''San, santu, done'' eta besteren erabilera».</ref> Beste forma batzuk: ''Jaun Done Mikel'' euskara batukoaren aldaera dialektalak (''Jaundone Mikel, Jandone Mikel, Jondone Mikel, Jondoni Mikel''); ''San Migel'' (''Samiel'' aldaera herrikoiarekin); [[Sabin Arana]]k asmatutako ''deun'' darabiltenak (''Deun Mikel, Mikel Deuna, Migel Deuna'').<ref>Patxi Salaberri Zaratiegi (1992), «''Santu, San, Done'' eta ingurukoak», ''Euskera'' 44, 1999-2, 1169-1175. orrialdeak.</ref> == Erreferentziak == 19. lerroa: == Ikus, gainera == * [[San Migel (argipena)\|San Migel]] * [[~~San~~Done ~~Mikelen~~Mikel Aralarkoaren santutegia\|San Mikel Aralarkoaren santutegia]] * [[Mixel Garikoitz\|San Mixel Garikoitz]] {{commonskat}}

Mikel (goiaingerua): berrikuspenen arteko aldeak