08:03, 8 apirila 2013ko berrikusketa aldatu Addbot (eztabaida \| ekarpenak) 123.542 edits t Robota: hizkuntza arteko 1 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:q429681 orrian ← Aurreko ezberdintasuna		16:47, 4 apirila 2015ko berrikusketa aldatu desegin EnzaiBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 252.705 edits t Robota: Birzuzenketak konpontzen Hurrengo ezberdintasuna →
3. lerroa: '''Filosilikatoak''' [[silikato]]en azpiklase bat dira. Filosilikatoen artean giro oso ezberdinetan dauden mineral oso ezberdinak daude, amankomuneko ezaugarri bezala [[ohitura kristalino\|ohitura orritsu]] edo ezkatatsu bat dutena [[exfoliazio]] basal perfektu baten existentziaren ondorioz (exfoliazio norabide nagusi bat dute [[kristal-egitura\|(001)]] norabidean). Hau bere egituran espazioko bi norantzatan dimentsionaltasun infinitoko [[tetraedro]] geruzen presentziaren ondorio da. Garrantzi handia duten talde bat da: alde batetik, buztin mineralen garrantzi [[ekonomia\|ekonomikoa]] aipa genezake, [[~~keramika~~zeramika\|keramikagintzan]]~~gintzan~~ adibidez; bestetik, geologikoki interesgarriak dira [[eskisto]]sitatea markatzeaz gain gradu metamorfiko ezberdinak adierazten dituelako. Horrez gain, garrantzi ekonomiko zein geologikoa dute [[petrolio]]arekin batera agertzen direlako diagenesian zehar. == Ezaugarri orokorrak == 9. lerroa: Esan bezala, filosilikatoak oso xaflakorrak dira, eta oinarrizko egitura unitateak molekulek osatutako xaflak dira. Xaflak elkarren artean [[Van der Waals]] loturekin lotzen direnez, malguak dira. Mineral bigunak dira, pisu espezifiko baxua dutenak. Aire zabalean ezegonkorrak dira, hau da, errezki alteratzen dira. Bestalde, haien artean oso ezberdinak izan daitezke, adibidez, kolorean ([[moskovita]]-[[biotita]]) edo tamainan. Azken hau kontuan hartuta, bi filosilikato mota bereiz daitezke: ''[[buztin]]ak'', partikula finez osatuak, eta ''[[kristal]]ak'', partikula larriez osatuak. Ugariak dira: [[arroka igneo]], [[arroka sedimentario\|sedimentario]] eta [[arroka metamorfiko\|metamorfikoetan]] topa ditzazkegu, baina baita lurzoruan ere [[buztin]] gisa. Mineral asko, [[alterazio (musika)\|alterazioa]]a jasatean filosilikato bilakatzen dira (adb., [[olibino]]ak). == Egitura == 17. lerroa: [[Fitxategi:Silicate-sheet-3D-polyhedra.png\|thumb\|300px\|Filosilikatu xafla baten eskema. Puntu gorriak oxigenoak dira, eta tetraedro grisen erdian silizioak leudeke. Tetraedroen gainean dauden oxigenoei ''oxigeno apikalak'' deritze.]] Oinarrizko egitura SiO<sub>4</sub>-zko tetraedroek osatzen dute, [[silikato]] guztietan bezala. Tetraedro bakoitzak hiru [[oxigeno]] konpartitzen ditu (Si:O = 2:5), (Si<sub>2</sub>O<sub>5</sub>)<sup>2-</sup> oinarrizko [[formula (argipena)\|formula]] emanez. Silikatu hauek [[hidratatu]]ak dira, hau da, OH<sup>-</sup> taldea hartzen dute barne. 61. lerroa: ==== a)TO mota ==== TO mota, haren irudikapen eskematikoarengatik ''canapé'' ere deitua ([[~~frantsesa\|frantsesez~~frantses]]ez, "sofa"), tetraedro:oktaedro proportzioa 1:1 duen filosilikato mota da. Orri oktaedrikoa alde bakarretik dago lotua orri tetraedrikoari. Sailkapenean, bi talde ezberdintzen ditugu: 138. lerroa: nun Mg<sub>3</sub> eta (OH)<sub>4</sub> "O" motako xaflak, eta Si<sub>2</sub>O<sub>5</sub> berriz, "T" motako xafla. Orokorrean, alteraziozko minerala da. Hiru modu ezberdinetan era daiteke: 1) [[~~Marmol~~Haitzurdin\|Marmoletan]]~~etan~~, arroka [[Karbonato\|karbonatodunen]] (hau da, [[~~dolomia~~dolomita\|dolomien]]) [[~~metamorfismo~~arroka metamorfiko\|metamorfismoaren]]~~aren~~ ondorioz. 2) [[Arroka mafiko\|Arroka (ultra)basikoen]] berotze [[hidrotermal]]aren ondorioz. 144. lerroa: 3) [[Olibino]]a hidratatu eta alteratzen denean: [[Forsterita]](2Mg<sub>2</sub>SiO<sub>4</sub>) + [[~~Ura~~Ur]]a(3H<sub>2</sub>O) → [[Serpentina (minerala)\|Serpentina]](Mg<sub>3</sub>Si<sub>2</sub>O<sub>5</sub>(OH)<sub>4</sub>) + [[Bruzita]](Mg(OH)<sub>2</sub>) Serpentinaren polimorfoak: * [[Krisotilo]]a - Mg<sub>3</sub>Si<sub>2</sub>O<sub>5</sub>(OH)<sub>4</sub>. Itxura zuntsua du. Magnesioa nahiko handia denez, egituran lekua edukitzeko (oxigeno apikalen artean tokia edukitzeko) egitura tolestu egiten da. Krisotiloa [[~~amianto~~asbesto\|amiantoa]]a lortzeko erabiltzen da. * [[Antigorita]] - Mg<sub>3</sub>Si<sub>2</sub>O<sub>5</sub>(OH)<sub>4</sub> eta [[Lizardita]] - Mg<sub>3</sub>Si<sub>2</sub>O<sub>5</sub>(OH)<sub>4</sub>. Itxura masiboa dute, eta egitura trioktaedrikoa dute. Oktaedroen artean toki gehiago egon dadin, xaflak inbertitu egiten dira periodikoki. Honek aldarte zapala ematen die bi mineral hauei. 181. lerroa: * [[Biotita]] - K(Mg,Fe)<sub>3</sub>(AlSi<sub>3</sub>O<sub>10</sub>)(OH)<sub>2</sub> * [[Moskovita\|Moskobita]] - KAl<sub>2</sub>(AlSi<sub>3</sub>O<sub>10</sub>)(OH)<sub>2</sub> * [[Flogopita]] - KMg<sub>3</sub>Si<sub>4</sub>O<sub>10</sub>(OH)<sub>2</sub> * [[Lepidolita]] - K(Li,Al)<sub>2-3</sub>(AlSi<sub>3</sub>O<sub>10</sub>)(OH)<sub>2</sub>

Filosilikato: berrikuspenen arteko aldeak