Yiddish: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\|(.*)\}\} +{{commonskat}}) |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
8. lerroa:
| rankina =
| idazkera = [[Hebrear alfabeto]]a
| 1 familia = [[Indoeuropar hizkuntzak|Indoeuroparra]]
| 2 familia =[[Germaniar hizkuntzak|Germaniarra]]
| 3 familia = Mendebaldekoa
18. lerroa:
|sil=ydd
}}
'''Yiddisha'''<ref>[http://ehu.es/ehg/cgi/zehazki/bila?m=has&z=yiddish Zehazki hiztegia]</ref><ref>{{Web erref|izenburua=Munduko hizkuntzen izenak euskaraz|url=http://www.uztaro.com/uztaro_fitxategiak/837_2_uranga.pdf|argitaletxea=Uztaro, 54 (2005)|sartze-data=2011-01-11}}</ref> edo '''jiddisha'''<ref>[http://www1.euskadi.net/euskalterm/indice_c.htm EuskalTerm]</ref> [[germaniar hizkuntzak|germaniar hizkuntza]] bat da. [[Erdialdeko Europa|Erdialdeko]] eta [[Ekialdeko Europa]]n bizi ziren [[judu]]ek hitz egiten zuten jatorriz. [[Hebreera]]zko alfabetoz idatzi ohi da. Gaur egun hiztun gutxi ditu bere jatorrizko lurraldean, baina munduan zehar herrialde askotan sakabanatuta badira yiddish [[hizkuntza
== Historia ==
24. lerroa:
Dauden aldeak gorabehera, yiddisharen egoera konpara liteke [[Espainia]]ko [[sefardita]] komunitateek erabiltzen zuten [[gaztelania]]rekin. Alegia, bi kasu horietan hizkuntza mendeetan zehar gorde da, batez ere familia barneko transmisioari esker. [[X. mendea]]n Frantziako juduek Alsaziara abiatu zirenean, aleman hizkuntzaren aldaera bat hartu zuten. Aldaera hori garatzen joan zen, batez ere [[hebreera]]ren eraginagatik. Ordurako, judu haiek hebreerarik ez zuten hitz egiten, baina [[liturgia]]rako erabiltzen zuten.
Yiddishez idatzitako lehen testuak [[XIV.
[[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|Sobietar Batasuneko]] hizkuntza ofizialetako bat izan zen. [[Bigarren Mundu Gerra]]ren ostean, yiddish hiztunak [[diaspora]]ra joan ziren. Asko [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetara]] edota [[Latinoamerika]]ra, bereziki [[Argentina]]ra, joan ziren.
Yiddisha literatur hizkuntza da. Idazle ospetsuenetakoa [[Isaac Singer]] estatubatuarra da, [[1978]]ko [[Nobel
Gaur egun yiddisha eta [[aleman]]a aski hizkuntza desberdinak dira. [[Jerusalem]]eko Unibertsitate Hebraikoan irakasten da. [[Errusia]]ko eta [[Bielorrusia]]ko hizkuntza ofizialetako bat da, baina ez du [[Israel]]en halako estatusik lortu.
== Hiztunak ==
Yiddish hiztunak 11 milioi inguru ziren [[XX. mendea]]ren hasieran. Munduan sakabanatuta zeuden juduen artean hizkuntzarik zabalduena zen, beraz. Baina [[bigarren Mundu Gerra]]n [[Adolf Hitler|Hitleren]]
[[Fitxategi:KJ bus stop sign.jpg|right|thumb|Yiddishez idatzitako seinalea autobus-geltoki batean, Kiryas Joel herrian, Estatu Batuetan]]
| |||